تغییرات جنین و مادر در هفته چهارم بارداری

آنچه برای فرزند شما در هفته چهارم بارداری اتفاق می افتد:

در چهارمین هفته از بارداری، درست در همان زمانی که شما ممکن است تازه به باردار بودن خود مشکوک شده باشید و یا در تلاش برای تخمین و برآورد تاریخ بارداری خود باشید، در داخل بدنتان اتفاقات شگفت ‌انگیزی در حال وقوع است که خبر از ظهور علائم هفته ی چهارم بارداری می دهد.

در آغاز این هفته توپ کوچک تشکیل شده از صدها سلول (بلاستوسیت) که در آینده‌ای نزدیک به فرزند دوست‌داشتنی شما تبدیل خواهد شد، سفر شش روزه‌ی خود را از لوله‌ فالوپ به رحم شما به پایان رسانده و در حال حاضر خانه‌ی خود را یافته است. در این مقطع از زمان او درست شبیه به دانه‌ی یک گیاه است که کاملاً در دیواره‌ی رحم‌ لانه‌گزینی کرده و به آن متصل شده است. اتصالی که تنها به هشت ماه باقی مانده‌ بارداری محدود نشده و از این پس هفته به هفته برای تمامی عمر، قلب شما و فرزندتان را به هم نزدیک می‌کند.

در حال حاضر فرزند شما به قدری کوچک است که حتی یک میلی‌متر هم طول ندارد و درست هم اندازه یک دانه‌ی خشخاش است، احتمالاً دانه‌های کوچک خشخاش را بر روی نان دیده‌اید. هیجان‌انگیز است که با وجود این اندازه‌ی بسیار کوچک، رشد و تکامل خود را برای تبدیل شدن به فرزندی دوست‌داشتنی شروع کرده است.

در روزهای ابتدایی هفته‌ ی چهارم بارداری این توپ کوچک سلولی به دو بخش تقسیم می‌شود. بخشی از آن که به فرزند شما تبدیل خواهد شد که از دو لایه خارجی (اپی‌بلاست) و داخلی (هایپوبلاست) تشكیل شده است. این دو لایه در آینده مسئول تشکیل تمامی اعضا و دستگاه‌های بدن جنین هستند.

کوچولوی شما از هفته‌ی قبل کار ساخت اندام‌ها و بخش‌های مختلف بدنش را شروع کرده است، به طوری که تا هشت هفته‌‌ی دیگر تقریباً تمام دستگاه‌های بدن او تشکیل شده و برخی از آن‌ها شروع به فعالیت می‌کنند. در این مقطع زمانی که پزشکان به آن دوره‌ رویانی می‌گویند، فرزند شما به شدت آسیب‌پذیر است، بنابراین فراموش نکنید که در این روزها می‌بایست توجه ویژه‌ای به سلامتی و سبک زندگی خود داشته باشید.

بخش دیگر که حاصل از تقسیم توپ سلولی (بلاستوسیت) است، جفت را تشکیل می‌دهد. این نیمه هم از دو لایه تشكیل شده است. سلول‌های جفت ابتدایی در این هفته تونل‌های بسیار ظریفی را در دیواره‌ی رحم حفر كرده و فضاهایی را برای جریان یافتن خون ایجاد می‌کنند تا در آینده از این طریق، جفت توسعه‌یافته بتواند اكسیژن و كلیه‌ی مواد غذایی لازم برای جنین را تأمین كرده و مواد زائد را دفع كند.

ممکن است برایتان این سؤال پیش آمده باشد که در هفته چهارم بارداری شما، فرزندتان چگونه تغذیه می‌کند؟ در حال حاضر این کیسه‌ی زرده است که مواد غذایی را به فرزند شما می‌رساند. او این کار را تا زمانی که جفت برای به عهده گرفتن وظیفه‌اش آماده شود انجام می‌دهد. علاوه بر این، کیسه‌ی زرده مسئولیت تولید رگ‌های خونی ابتدایی و گلبول‌های قرمز خون فرزند شما را هم به عهده دارد تا هر چه سریع‌تر سیستم گردش خون بدن کوچک او به راه افتاده و اکسیژن به تمامی بخش‌های بدنش برسد.

از حالا به بعد تمام این مجموعه‌ی ظریف و حساس و خصوصاً فرزند شما توسط کیسه‌ای به نام کیسه‌ی آمنیوتیک (کیسه‌ی آب) که مملو از مایع آمنیوتیک است احاطه می‌شود. این کیسه هفته به هفته بارداری، مانند سپری محکم درحال محافظت از فرزند شما در مقابل صدمات و ضربه‌ها ‌است.

در بدن مادر هفته چهارم بارداری چه تغییراتی می کند؟

در این قسمت به بررسی علائم هفته چهارم بارداری می پردازیم. رخ ندادن عادت ماهیانه در این هفته، علامت آشکاری است که نوید بارداری را به شما می‌دهد. البته این احتمال وجود دارد که در طول این هفته و یا هفته‌‌ بعد خونریزی مختصری در حد لکه بینی داشته باشید، این لکه ‌بینی ممکن است به صورت لکه‌ های صورتی روشن یا قهوه ای روشن باشد و احتمال دارد همراه با آن درد و انقباضات خفیف شکمی را احساس نمایید. نگران نباشید! علت این اتفاق لانه‌گزینی رویان در رحم شماست و نیازی به نگرانی نیست. فقط آرام باشید و استراحت کنید.

در هفته‌ ی چهارم بارداری، با وجود آن‌همه جنب و جوش رویان در رحم شما، به جز قطع عادت ماهیانه احتمالاً هیچ تغییر یا علامت دیگری را حس نخواهید کرد. در واقع هنوز برای این که ظاهرتان دست‌خوش تغییر شود و علائم بارداری را احساس نمایید خیلی زود است. البته برخی از زنان در هفته چهارم بارداری علائمی مانند نفخ، خستگی، احساس کمبود انرژی، افزایش حساسیت سینه‌ها به لمس و نوسانات خلقی را تجربه می‌کنند که مشابه علائم قبل از عادت ماهیانه است و حتی گاهی ممکن است آن را با علائم دوره ماهیانه‌‌ی خود اشتباه بگیرند.

با این اوصاف مطمئناً دوست دارید هرچه زودتر مطمئن شوید که باردار هستید یا نه؟ در این هفته اگر علائم هفته چهارم بارداری را مشاهده کردید، استفاده از یك تست بارداری خانگی می‌تواند به شما کمک کند تا هر چه زودتر از بارداری خود مطلع شوید. البته به یاد داشته باشید که نتیجه‌ی منفی تست‌های بارداری خانگی در این زمان، نتیجه‌ی قطعی و قابل اطمینانی نیست. چرا که این تست‌ها بر مبنای سنجش سطح هورمون) HCG هورمون بارداری) کار می‌کنند و در چهارمین هفته از بارداری هنوز سطح این هورمون در بدن شما آن قدر بالا نرفته که در آزمایش ادرار به راحتی تشخیص داده شود. بنابراین صبور باشید و در هفته‌های بعد تست بارداری را مجدداً تکرار کنید. البته انجام آزمایش خون می‌تواند به شما کمک کند تا هر چه سریع‌تر به نتیجه‌ی قطعی برسید.

اگر با وجود تکرار آزمایش در هفته‌های بعدی باز هم نتیجه‌ی تست منفی شد و یا در این چند روز، عادت ماهیانه‌ی شما اتفاق افتاد، ناامید نشوید. می‌توانید در ماه آینده دوباره برای بارداری اقدام كنید. البته اگر یك سال یا بیشتر است که برای باردار شدن تلاش کرده‌اید و یا اگر بالای 35 سال سن دارید و شش ماه است كه برای باردار شدن تلاش می‌كنید اما به نتیجه‌ای نرسیده‌اید، بهتر است که با پزشك خود مشورت كنید تا بررسی‌های لازم را برای تشخیص علت انجام دهد. ممکن است نتایج این بررسی‌ها خوشایند نباشد، اما واقعیت این است که یافتن هرچه سریع‌تر مشکل می‌تواند به شما کمک کند تا در مسیر صحیح درمان قرار بگیرید و هرچه سریع‌تر به هدف نهایی و شیرین خود یعنی داشتن یک فرزند دوست داشتنی نزدیک شوید.

اما اگر نتیجه تست شما مثبت شده است! حالا دیگر زمان آن است که به شما تبریک بگوییم. از حالا به بعد شما در مسیر پر فراز و نشیب اما شیرین مادر شدن قرار گرفته‌اید و قرار است هفته به هفته زندگی را با جنین خود سپری کنید. در اولین قدم بهتر است یک ماما یا متخصص را برای مراقبت‌های دوران بارداری خود انتخاب کرده و هرچه سریع‌تر به او مراجعه کنید تا مشورت‌های لازم را از او بگیرید. البته بسیاری از ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی ترجیح می‌دهند که مراقبت‌های دوران بارداری شما را از هفته‌ی شش یا هشت بارداری آغاز کنند که این موضوع هیچ ایرادی ندارد. تنها در صورت وجود علائم نگران‌کننده، سابقه‌ی مشکل در بارداری قبلی و یا مصرف دارو به علت ابتلا به بیماری، در اولین فرصت این مسائل را به پزشک خود گوشزد نمایید.

فعالیت‌های هفته چهارم بارداری:

اگر تا این زمان تحت نظر پزشک خود مصرف ویتامین‌های مخصوص دوران بارداری را شروع نكرده‌اید، به محض مشاهده علائم هفته چهارم بارداری و اطلاع از بارداری خود، مصرف اسید فولیک با دوز حداقل 400 میکروگرم در روز را شروع نمایید. زیرا چند هفته‌ی آینده دورانی حیاتی برای رشد و تکامل فرزند شماست و مصرف اسید فولیک در این دوران می‌تواند نقش مهمی در تأمین سلامت فرزندتان داشته باشد و از بروز نقص در لوله‌ی عصبی او جلوگیری کند.

نگران نباشید:

مطمئناً هر آن‌چه که در طول هفته به هفته بارداری می‌خورید می‌تواند بر روی شما و فرزندتان تأثیر داشته باشد، اما این بدان معنا نیست که از خوردن هرچیزی بترسید و یا خودتان را مجبور به خوردن غذاهایی کنید که اصلاً آن‌ها را دوست ندارید. با مطالعه‌ی این باید و نباید پایه‌ای در رابطه با تغذیه‌ی دوران بارداری و هم‌چنین مشاوره با متخصص یا مامای خود به سادگی می‌توانید در مورد رژیم غذایی خود در این دوران تصمیم بگیرید.

بایدها:

• اگر تا به حال در رژیم غذایی و شیوه‌ی زندگی خود تغییر ایجاد نکرده‌اید، حالا دیگر زمان آن رسیده که یک بازنگری کلی در زندگی و رفتارهایتان داشته باشید. از حالا به بعد شما یک مادر هستید و سلامتی شما ضامن سلامتی فرزندتان است. بنابراین نکاتی را که به شما می‌گوییم به خاطر سپرده و تا پایان بارداری به آن‌ها عمل کنید. بعضی از این نکات به قدری مهم هستند که در هفته‌های بعد هم بارها و بارها آن‌ها را به شما گوشزد خواهیم کرد.

• به یاد داشته باشید که در مقطع بسیار مهمی از زندگی خود قرار دارید، اگر تا این زمان عادات غلط خود را کنار نگذاشته‌اید و یا شیوه‌ی زندگی خود را تغییر نداده‌اید، حالا وقت انجام این کار است. زیرا این هفته و هفته‌های بعد، اتفاقات بسیار مهمی در تکامل فرزند شما رخ می‌دهد و اگر عادات نامناسب خود از جمله موارد زیر را تغییر ندهید سلامت فرزندتان را به خطر می اندازید؛

- نوشیدن الکل؛

- سیگار کشیدن؛

- استعمال قلیان؛

- مصرف داروها؛

- تغذیه‌ی نامناسب.

• اگر کسی از همکاران یا اعضای خانواده سیگار یا قلیان می‌کشد، از او خواهش کنید تا این کار را در جایی انجام دهد که شما حضور نداشته باشید و یا اینکه خودتان از او فاصله بگیرید. زیرا قرار گرفتن در معرض دود دست دوم هم (دود ناشی از مصرف دخانیات توسط افراد دیگر) می‌تواند به سلامت فرزند شما صدمه بزند.

• به اندازه‌ی کافی استراحت کنید.

• به میزان کافی مایعات خصوصاً آب، شیر کم‌چرب و یا آب‌میوه‌ای که خودتان در منزل تهیه کرده‌اید، مصرف کنید. البته فراموش نکنید که در هفته‌های ابتدایی بارداری مایعات کافئین‌دار مثل چای، قهوه و نوشابه را تا حد امکان کم مصرف کنید.

• مراقبت از موها در طول بارداری اهمیت زیادی دارد، بنابراین بهتر است هر روز موهای خود را شستشو دهید.

• یک رژیم غذایی مناسب را دنبال کنید. نکته‌ی مهم در تغذیه‌ی دوران بارداری رعایت تنوع غذایی است. یعنی از همه‌ی گروه‌های غذایی به میزان کافی بخورید.

• قبل از این که گرسنه شوید، غذا بخورید.

• روزانه سه وعده مواد لبنی مانند شیر کم‌چرب؛ بدون چربی و یا ماست پاستوریزه استفاده نمایید.

• به طور منظم به ماما یا پزشک خود مراجعه کنید و در رابطه با هرگونه مشکل یا سؤالی که دارید، با آن‌ها مشورت نمایید.

• اگر دارویی مصرف می‌کنید، حتماً مصرف آن را به پزشک خود اطلاع داده و در مورد ادامه‌ی مصرف آن با وی مشورت نمایید. این مسئله در مورد داروهای گیاهی و دست‌ساز هم صدق می‌کند.

• لوازم آرایشی خود را از جهت وجود پترولئوم، رتین-A ، سالیسیلیک اسید، رتینول، اکسی بنزون و ویتامین A  بررسی نموده و در صورت وجود این مواد، از آن‌ها استفاده‌ نکنید.

• در طی این دوران سعی کنید از لوازم آرایشی و بهداشتی مخصوص دوران بارداری استفاده نمایید.

نبایدها:

• موهایتان را رنگ نکنید. استفاده از رنگ و یا مواد شیمیایی بر روی موها (مانند مواد شیمیایی مخصوص فر یا صافی مو) در هفته‌های ابتدایی بارداری ممکن است سلامتی فرزند شما را به خطر اندازد.

• هنگام استحمام در این روزها تا حد امکان از آب داغ استفاده نکنید، زیرا ممکن است باعث بروز ناهنجاری در فرزند شما و افزایش احتمال سقط شود.

• بر طبق نتایج بعضی از تحقیقات، بهتر است در ماه‌های ابتدایی بارداری از دستگاه مایکرویو استفاده نکنید، چون ممکن است به سلامتی فرزندتان لطمه بزند.

• از مصرف مواد غذایی حاوی شیرین‌کننده‌های مصنوعی به عنوان مثال ساخارین و استویا خودداری کنید، برای اطلاع یا عدم وجود این مواد برچسب‌های روی بسته‌بندی مواد غذایی را به دقت مطالعه کنید.

پیشنهاد ما به شما برای بهبود شرایط، در این دوران:

توصیه‌ی ما به شما این است که سعی کنید تا با همسر خود در رابطه با احساسات، نگرانی‌ها و برنامه‌هایتان برای دوران بارداری صحبت کنید، چرا که سپری کردن این مسیر با همراهی همسرتان راحت‌تر و لذت‌بخش‌تر خواهد بود. سه ماهه اول بارداری بهترین زمان برای هم فکری و تصمیم برای آینده پیش رو است. برای هفته به هفته بارداری خود آماده شوید و نیازهای خود در این دوران را برای همسرتان بازگو کنید.