​آموزش معاينه پستان توسط خود فرد (خودآزمایی پستان)

سرطان پستان شایعترین سرطان زنان است. به همین دلیل پیشگیری و تشخیص زودرس آن توسط روش‌های غربالگری بسیار حائز اهمیت است. معاینه‌ی ماهانه پستان توسط خود فرد (BSE) Breast self examination یکیاز راه‌های تشخیص زودرس سرطان پستان می ‌باشد. البته خودآزمایی هیچ‌گاه نمی‌تواند جایگزین معاینه بالینی توسط پزشک، سونوگرافی یا ماموگرافی شود و فقط می‌تواند خیال زن را تا حدی راحت کند.

برای تشخیص بروز هرگونه تغییردر بافت پستان در مراحل اولیه‌ی آن لازم است ابتدا با خصوصیات بافت طبیعی پستان آشنا شوید. بافت فیبرو گلندولار( اسفنجی غددی ) بافت طبیعی پستان هستند. بافت پستان شامل ۱۵ تا ۲۰ لوب می‌باشد که هر کدام دارای غدد و مجاری شیری می‌باشند. به همین دلیل بافت پستان در حالت طبیعی به صورت غددی لمس می‌شود.

بهتر است هر فرد با معاینه‌ی ماهیانه‌ی پستان خود با بافت طبیعی پستانش آشنا شود تا در صورت بروز هر گونه تغییر حتی کوچک در بافت پستان آن را شناسایی کرده و به پزشک خود اطلاع دهد یا اگر با بافت غددی طبیعی پستان روبرو شد آن را غیرطبیعی تلقی نکند.

خودآزمایی پستان از سن بیست سالگی به بعد هر ماه در یک روز مشخص (که بهتر است دو الی سه روز پس از اتمام قاعدگی به دلیل پایین بودن هورمون ها باشد) توسط خود خانم انجام شود.

غربالگری سینه دو مرحله دارد:

• مشاهده:

 فرد باید در حالی که در جلوي یک آینه نشسته یا ایستاده است به پستان‌هاي خود نگاه کرده و به دنبال عدم تقارن، فرورفتگی پوست، به داخل کشیده شدن نوك پستان، قرمزی، تغییر رنگ، تغییر سایز یکطرفه بگردد. بلند کردن دست‌ها بر روي سر یا فشار دادن دست‌ها بر روي لگن، باعث انقباض عضلات سینه می‌گردد و بدین طریق هر گونه فرورفتگی در پوست آشکار می‌شود. در خاتمه باید پستان‌هاي خود را در حالت خم شده به جلو معاینه کند.

• لمس:

برای لمس ابتدا بهتر است دراز بکشید و یک بالش کوچک زیر دست سینه‌ی مورد معاینه‌ی خود قرار دهید تا تمام سینه پهن شود سپس با دست دیگرشروع به معاینه و لمس کنید. لمس کردن باید توسط سه انگشت میانی و با فشار ملایم یا متوسط توسط نرمه‌های انگشت انجام شود .این کار بهتر است پس از استحمام یا در حمام به صورت ایستاده (به دلیل لیز بودن سینه و راحت‌تر بودن لمس) انجام شود. لمس در کل توسط نرمه‌ی سه انگشت میانی انجام می‌شود.

 لمس کردن سه روش دارد؛

_روش اول به صورت دورانی از نوک پستان به صورت دایره وار تا قسمت محیط پستان حرکت کرده و سپس زیربغل هم از نظر وجود توده حتماً به صورت عمقی لمس شود؛

_روش دوم از نوک پستان به سمت محیط به صورت  خطوط شعاعی لمس می‌شود؛

_روش سوم از یک سمت پستان شروع کرده و به صورت خطوط موازی عمودی پستان را لمس می‌کنیم.

پس از معاینه‌ی کامل پستان، در صورت وجود هر یک از موارد زیر حتماً به پزشک مراجعه کنید:

• لمس توده در پستان؛
• افزایش اندازه‌ی توده‌ای که از قبل وجود داشته است؛
• علائم پوستی مانند فرو رفتگی پوست یا نوک پستان، نمای پوست پرتقالی، قرمزی، زخم و ... ؛
• پوسته پوسته شدن، قرمزی و خارش نوک پستان؛
• ترشح غیر طبیعی از نوک پستان ( ترشحی به جز شیر)؛
• تورم پستان؛
• نوک پستان غیرطبیعی ( فرورفتگی نوک پستان، انحراف نوک پستان، قرمزی ، درد و ....).