عفونت بخیه سزارین

عفونت بخیه سزارین معمولا در هفته‌های اول پس از زایمان ظاهر می‌شود. دلایل و عوامل خطر زیادی برای ایجاد عفونت بخیه سزارین وجود دارد، از جمله برخی بیماری‌های مزمن، داروهای خاص یا زایمان سخت و طولانی. علائمی شبیه تب و التهاب در اطراف زخم سزارین می‌تواند نشانه عفونت باشد. تمیز نگه داشتن زخم می‌تواند به کاهش خطر عفونت کمک کند. تماس زخم با باکتری یا سایر میکروب‌های مضر یکی از علل شایع این عفونت‌ها است. علل مختلفی می‌تواند منجر به انواع عفونت مانند سلولیت یا عفونت مجاری ادراری شود. در این مقاله علائم عفونت بخیه سزارین و همچنین برخی نکات پیشگیری مورد بحث قرار خواهد گرفت.

عفونت بخیه سزارین چگونه است؟

در شرایطی که زایمان به صورت طبیعی امکان پذیر نیست، پزشک زایمان سزارین را توصیه می‌کند. عفونت ناشی از زخم سزارین از عوارض شایع زایمان سزارین است که معمولا به علت عفونت باکتریایی در محل برش ایجاد می‌شود. استافیلوکوکوس اورئوس یا باکتری استاف، شایع‌ترین علت عفونت بخیه سزارین است که حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد موارد را ایجاد می‌کند. علائم عفونت زخم بعد از سزارین عبارتند از تب (۳۸ درجه سانتیگراد تا ۳۹.۴ درجه سانتیگراد)، حساسیت به زخم، درد زیر شکم، قرمزی و تورم در محل بخیه. برای جلوگیری از عوارض ناشی از عفونت، درمان عفونت بخیه سزارین مهم است.

عوامل خطر عفونت زخم سزارین

برخی از زنان به علت برخی شرایط مثل بیماری‌های مزمن یا زایمان سخت ممکن است بیشتر از سایرین به عفونت بخیه سزارین مبتلا ‌شوند. عوامل خطر می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• چاقی؛
• دیابت یا یک اختلال سرکوبگر سیستم ایمنی (مانند HIV)؛
• کوریوآمنیونیت (عفونت مایع آمنیوتیک و غشای جنین) در حین زایمان؛
• مصرف طولانی مدت استروئید (از راه دهان یا داخل وریدی)؛
• مراقبت‌های ضعیف دوران بارداری یا تعداد کم مراجعه به پزشک؛
• زایمان سزارین قبلی؛
• فقدان آنتی بیوتیک‌های احتیاطی یا مراقبت‌های ضد میکروبی قبل از برش سزارین؛
• زایمان یا جراحی طولانی؛
• از دست دادن خون بیش از حد در حین زایمان یا جراحی؛
• داشتن هماتوم؛
• استفاده از تنباکو در دوران بارداری؛
• داشتن اندازه برش بزرگتر یا برش بیش از ۱۶.۶ سانتی متر؛
• داشتن دوقلو.

علائم عفونت بخیه سزارین

اگر زایمان سزارین داشته‌اید، مهم است که ظاهر زخم خود را تحت نظر داشته باشید و دستورالعمل‌های پس از عمل پزشک را به دقت دنبال کنید. اگر نمی‌توانید زخم را ببینید، از یکی از عزیزانتان بخواهید زخم را یک روز در میان چک کند تا علائم عفونت بخیه سزارین را بررسی کند. انجام زایمان سزارین همچنین می‌تواند شما را در معرض خطر مشکلات دیگری مانند لخته شدن خون قرار دهد. اگر پس از ترخیص از بیمارستان هر یک از علائم زیر را داشتید برای مشاوره با پزشک خود تماس بگیرید یا به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید:

• درد شدید شکم؛
• قرمزی در محل برش؛
• تورم محل برش؛
• ترشح چرک از محل برش؛
• درد در محل برش که از بین نمی‌رود یا بدتر می‌شود؛
• تب بالاتر از ۳۸ درجه سانتیگراد؛
• ادرار دردناک؛
• ترشحات بدبو از واژن؛
• خونریزی که ظرف یک ساعت یک پد زنانه را خیس می‌کند؛
• خونریزی که حاوی لخته‌های بزرگ است؛
• درد یا تورم پا.

راه‌های تشخیص عفونت بخیه سزارین

اگرچه از عفونت‌ بخیه سزارین قبل از ترخیص بیمار از بیمارستان مراقبت می‌شود، اما بسیاری از عفونت‌ها تا زمانی که از بیمارستان خارج شوید ظاهر نمی‌شوند. در واقع، عفونت‌ بخیه سزارین معمولاً در چند هفته اول پس از زایمان ظاهر می‌شود. به همین دلیل اکثر این عفونت‌ها در ویزیت‌های بعدی تشخیص داده می‌شوند. عفونت بخیه سزارین باید سریع تشخیص داده شود تا از عوارض جدی بعد از عفونت جلوگیری شود. عفونت بخیه سزارین با موارد زیر تشخیص داده می‌شود:

• ظاهر زخم: پزشک ظاهر زخم بخیه را از نظر علائمی مثل قرمزی، ورم و ترشحات غیرطبیعی معاینه و بررسی می‌کند؛
• سرعت التیام زخم: بررسی پیشرفت بهبودی زخم و سوابق پزشکی بیمار؛
• درخواست آزمایش خون: پزشک برای بررسی وجود عفونت در بدن شما، سطح گلبول‌های سفید بدن را بررسی می‌کند؛
• وجود باکتری‌های خاص: درصورتی که زخم دارای ترشحاتی باشد، پزشک از این ترشحات نمونه برداری می‌کند و آن را برای شناسایی نوع خاصی از باکتری‌ها مورد آزمایش قرار می‌دهد؛
• سونوگرافی یا سی‌تی‌اسکن: در مواردی ممکن است پزشک درخواست بررسی بیشتر مثل سونوگرافی یا سی‌تی‌اسکن را بدهد تا عمق عفونت بخیه سزارین را بررسی کند.

روش‌های درمان عفونت بخیه سزارین

پزشکان معمولا از آنتی‌بیوتیک برای عفونت بخیه سزارین استفاده می‌کنند. نوع آنتی‌بیوتیکی که مورد استفاده قرار می‌گیرد، به نوع باکتری مسئول عفونت بستگی دارد. علاوه بر آنتی‌بوتیک‌ها، پزشک ممکن است از مسکن‌ها برای کاهش درد و همچنین ممکن است از جراحی کوچکی برای تخلیه آبسه و مایعات عفونی استفاده کند. پس از جراحی، پزشک محل زخم را ضد عفونی کرده و آن را برای جلوگیری از عفونت بیشتر پانسمان می‌کند. پزشک معمولاً در نوبت‌های بعدی بلافاصله پس از عمل، احتمال عفونت بخیه سزارین را بررسی می‌کند.

درمان عفونت بخیه سزارین با دارو

درمان دارویی عفونت بخیه سزارین معمولا با آنتی‌بیوتیک و زیر نظر پزشک انجام می‌شود و نوع درمان به باکتری عامل عفونت بستگی دارد. برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها مثل سفالوسپورین‌ها یا پنی‌سیلین‌ ممکن است برای شما تجویز شود و دوز و مدت زمان مصرف بسته به شدت عفونت شما و شرایط بالینی توسط پزشک تشخیص داده می‌شود. نکته حائز اهمیت این است که دوره درمان‌تان رو کامل کنید و داروهای خود را زیر نظر پزشک مصرف کنید تا به رفع عفونت زخم سزارین بیشتر کمک شود.

ممکن است برای درمان عفونت بخیه سزارین داروهای دیگری مثل تتراسایکلین، سفالکسین و سفیکسیم و یا پمادهای آنتی‌بیوتیک موضعی استفاده شود که به کاهش عفونت بخیه سزارین و تسریع بهبود زخم کمک کند. این داروها را تحت نظر پزشک مصرف کنید تا عوارض جانبی و تداخل دارویی توسط پزشک برای شما بررسی شود.

پیشگیری از عفونت بخیه سزارین

برخی از عفونت‌های محل جراحی خارج از کنترل شما هستند. با این حال، اگر سزارین شده‌اید، می‌توانید اقدامات خاصی را برای کاهش احتمال ابتلا به عفونت بخیه سزارین انجام دهید. مهم‌ترین عامل پیشگیری از عفونت زخم سزارین، تمیز نگه داشتن محل زخم و تعویض زود به زود پانسمان زخم است. در ادامه برخی از راه‌های پیشگیری از عفونت بخیه سزارین را توضیح می‌دهیم.

• اگر برای درمان یا پیشگیری از عفونت به شما آنتی‌بیوتیک داده شده است، تا زمانی که کل دوره درمان به پایان نرسیده، دوزها را نادیده نگیرید یا استفاده از آنها را متوقف نکنید؛
• زخم خود را تمیز کنید و پانسمان زخم را مرتباً عوض کنید؛
• لباس‌های تنگ نپوشید یا از لوسیون بدن روی زخم استفاده نکنید؛
• برای جلوگیری از فشار ناخوشایند روی زخم، به خصوص اگر قصد شیر دادن به نوزاد را دارید، در مورد در آغوش گرفتن و تغذیه نوزاد راهنمایی بخواهید؛
• سعی کنید از پوشاندن چین‌های پوستی و لمس ناحیه برش خودداری کنید؛
• در صورت احساس تب، دمای بدن خود را با یک دماسنج اندازه گیری کنید. اگر تب بیش از ۳۷.۷ درجه سانتیگراد را تجربه کردید، به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید یا با پزشک خود تماس بگیرید؛
• اگر علائمی مثل تورم بخیه سزارین، درد یا قرمزی روی پوست که از محل برش منتشر می‌شود دارید، به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید؛
• عوامل خطری که باعث عفونت بخیه سزارین می‌شوند را بشناسید و سعی کنید آنها را کنترل کنید مانند دیابت، چاقی و مصرف دخانیات؛
• از فعالیت شدید مانند رانندگی، بلند کردن اجسام سنگین و رابطه جنسی برای چند هفته خودداری کنید.

زنانی که زایمان طبیعی دارند کمتر به عفونت‌های بعد از زایمان مبتلا می‌شوند. با این حال در برخی موارد، زایمان طبیعی پس از سزارین (VBAC) به دلیل خطرات دیگری که برای مادر و نوزاد دارد، ممکن است همیشه توصیه نشود. اگر تا به حال سزارین نشده‌اید، در اینجا چند توصیه وجود دارد که می‌توانید انجام دهید تا از عفونت بخیه سزارین پیشگیری کنید:

• وزن سالم را حفظ کنید: اگر هنوز باردار نیستید، ورزش کنید و از یک رژیم غذایی سالم پیروی کنید تا از بارداری با شاخص توده بدنی چاق (BMI) جلوگیری کنید؛
• در صورت امکان زایمان طبیعی را انتخاب کنید. زنانی که زایمان طبیعی دارند کمتر به عفونت‌های بعد از زایمان مبتلا می‌شوند؛
• شرایطی که باعث می‌شود سیستم ایمنی شما به خطر بیفتد را درمان کنید. اگر عفونت یا بیماری دارید، سعی کنید آن را قبل از بارداری یا قبل از موعد زایمان درمان کنید. البته در صورتی که این کار برای شما و جنین بی‌خطر است؛
• پس از زایمان سزارین، پزشک باید روش‌های مناسب مراقبت از زخم را برای استفاده در خانه به فرد آموزش دهد. از جمله روش‌هایی برای نگه داشتن نوزاد برای شیردهی که از وارد کردن فشار به بخیه جلوگیری می‌کند.

عوارض عفونت بخیه سزارین

اگر عفونت بخیه سزارین درمان نشود، باعث ایجاد عوارض جبران ناپذیری می‌شود. عفونت‌ها می‌توانند به جریان خون بروند و سایر اندام‌ها را تحت تأثیر قرار دهند. عوارض احتمالی مرتبط با عفونت بخیه زایمان سزارین عبارتند از:

• گسترش عفونت: در صورت عدم درمان به‌موقع، عفونت می‌تواند به بافت‌های عمیق‌تر یا اندام‌های دیگر بدن سرایت کند؛
• آبسه: تجمع چرک در ناحیه عفونی ممکن است به تشکیل آبسه منجر شود که نیاز به تخلیه دارد؛ 
• درد مزمن: عفونت می‌تواند باعث ایجاد درد و ناراحتی طولانی‌مدت در ناحیه آسیب‌دیده شود؛
• بروز عفونت‌های ثانویه: عفونت اولیه می‌تواند خطر ابتلا به عفونت‌های دیگر را افزایش دهد، به‌ویژه در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند؛
• مشکل در بهبودی: عفونت ممکن است روند بهبودی را مختل کرده و فرد را به بستری شدن در بیمارستان نیازمند کند؛
• اسکار: عفونت‌های مکرر یا شدید ممکن است منجر به ایجاد اسکار یا زخم‌های ناشی از جراحی شوند.

اگرچه عفونت‌های استافیلوکوکوس معمولاً در سطح پوست باقی می‌مانند، اما ممکن است به جریان خون نفوذ کرده و بر روی سایر اعضای بدن نیز تأثیر بگذارند. عوارض محتمل ناشی از این عفونت‌ها شامل موارد زیر است:

• اندوکاردیت (عفونت دریچه‌های قلب)؛
• استئومیلیت (عفونت استخوان‌ها)؛
• باکتریمی (عفونت جریان خون).

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟

همیشه در مورد علائم غیر معمول عفونت بخیه سزارین با پزشک یا کادر پزشکی صحبت کنید، به خصوص اگر علائم شما شامل موارد زیر باشد:

• ترشح چرک یا مایعات عفونی از زخم؛
• تب بالاتر از ۳۸ درجه سانتیگراد؛
• درد شدید شکم؛
• گسترش قرمزی پوست و تورم در محل زخم سزارین؛
• خونریزی یا داشتن ترشحات بد بو.

سوالات متداول

آیا عفونت بخیه سزارین خطرناک است؟

عفونت بخیه سزارین در صورتی خطرناک است که به موقع شناسایی نشود و درمان نگردد. در این صورت ممکن است عوارض جدی مانند گسترش عفونت، تشکیل آبسه یا حتی مشکلات حادتر نظیر عفونت‌های سیستمیک و خطر مرگ را به همراه داشته باشد.

چگونه می‌توانم عفونت بخیه سزارین را در خانه درمان کنم؟

با تمیز و خشک نگه داشتن ناحیه زخم، مصرف مایعات کافی، نداشتن فعالیت‌های شدید و استراحت کافی در کنار مصرف داروها، می‌توانید به بهبود سریع‌تر عفونت بخیه سزارین کمک کنید.

بهترین پماد برای عفونت بخیه سزارین چیست؟

پمادهای آنتی‌بیوتیک موضعی مثل نئومایسین یا باکترون می‌تواند به کاهش عفونت زخم کمک کنند. این پماد‌ها را زیر نظر پزشک مصرف کنید تا از ایجاد عوارض جدی پس از مصرف جلوگیری شود.

تخلیه عفونت بخیه سزارین چه زمانی انجام می‌شود؟

اگر مایعات از زخم خارج شوند یا زخم به جای اینکه بسته شود، باز بماند، پزشک ممکن است انجام یک عمل جراحی کوچک را برای تخلیه آبسه‌ها و مایعات عفونی پیشنهاد کند.

آیا درمان خانگی برای عفونت بخیه سزارین موثر هستند؟

درمان‌های خانگی مثل شست و شوی روزانه زخم، استفاده از کمپرس گرم، داشتن تغذیه مناسب و استراحت کافی، در کنار مصرف داروهایی که پزشک برای شما تجویز کرده است، می‌تواند به بهبود ناحیه زخم و عفونت بخیه سزارین کمک کند.

چگونه می‌توانم بفهمم عفونت بخیه دارم؟

اگر علائم زخم‌های بعد از سزارین را بشناسید، می‌توانید عفونت زخم بعد از سزارین را تا حدودی تشخیص دهید. علائم تشخیص عفونت جای بخیه سزارین شامل درد شکم، قرمزی و تورم ناحیه زخم سزارین، تب، خونریزی و ترشحات بد بود از ناحیه زخم سزارین می‌باشد.

کلام آخر

شما می‌توانید خطر ابتلا به عفونت زخم بعد از سزارین را با حفظ یک سبک زندگی سالم قبل از جراحی کاهش دهید. پس از جراحی، بهتر است از قرار دادن زخم در محیط‌های غیر استریل خودداری کنید و برای جلوگیری از عفونت، آن را تمیز نگه دارید. در این مقاله راه‌های رفع عفونت زخم سزارین را توضیح دادیم و روش‌های پیشگیری از آن را بررسی کردیم. نکته حائز اهمیت این است که عفونت‌ها اگر به موقع درمان نشوند، می‌توانند عوارض جدی ایجاد کنند، بنابراین باید علائم عفونت بخیه سزارین را بشناسید و در صورت مشاهده علائم عفونت باید با پزشک مشورت کنید.

پزشکان معمولا عفونت‌های پس از سزارین را با ترکیبی از آنتی‌بیوتیک‌ها، جراحی‌های جزئی، و بهداشت مناسب و مراقبت از زخم مدیریت می‌کنند. عفونت‌ها زمان بهبودی را به تعویق می‌اندازند و زمان بهبودی ممکن است بسته به عوامل مختلفی مانند شدت عفونت متفاوت باشد. معمولا، زخم و بخیه سزارین طی چهار تا شش هفته بعد از زایمان سزارین بهبود پیدا می‌کند.

شما می‌توانید برای خواندن مقالات بیشتر به مجله اینترنتی مام مراجعه کنید، همچنین برای رزرو نوبت و مشاوره حضوری با متخصصین ما، به مرکز مام مراجعه کنید.