سزارین مکرر و عواقب آن

زایمان سزارین یک روش جراحی است که برای زایمان نوزاد در زمانی که زایمان طبیعی نمی‌تواند به طور ایمن انجام شود، استفاده می‌شود. سزارین را می‌توان از قبل برنامهریزی کرد یا در مواقع اضطراری انجام داد.

سزارین خطر بیشتری نسبت به زایمان طبیعی دارد و دوره نقاهت کمی طولانی‌تر است. در این مقاله قصد داریم به طور کامل توضیح دهیم که خطرات سزارین مکرر چیست و چندبار می‌توان سزارین پشت سر هم انجام داد.

عوارض سزارین مکرر

برخی از زنان برای زایمان اولین نوزاد خود درخواست سزارین می‌کنند. آنها ممکن است از زایمان طبیعی بترسند یا عوارض احتمالی زایمان طبیعی اجتناب کنند یا ممکن است بخواهند زمان زایمان خود را برنامه‌ریزی کنند.

با این حال، سزارین ممکن است گزینه خوبی برای زنانی که قصد دارند چندین فرزند داشته باشند، نباشد. هر چه تعداد سزارین‌های یک زن بیشتر باشد، خطر بروز مشکلات در بارداری‌های بعدی بیشتر می‌شود. هر بار تکرار سزارین معمولاً پیچیده‌تر از قبل است. زنانی که چند بار زایمان سزارین مکرر دارند در معرض خطر ابتلا به موارد زیر هستند:

• بهبودی پس از سزارین ممکن است دشوارتر از زایمان طبیعی باشد؛
• سزارین بیشتر باعث درد مزمن لگن می‌شود؛
• احتمال سزارین در بارداری‌های بعدی بیشتر است؛
• هرچه تکرار سزارین بیشتر باشد، احتمال مشکلات جفت بیشتر می‌شود؛
• ممکن است کودک شما در شیردهی مشکل داشته باشد؛
• با هربار سزارین، بروز چسبندگی بیشتر می‌شود؛
• کودک شما ممکن است در معرض خطر بیشتری برای مشکلات تنفسی باشد؛
• عوارض مربوط به برش با افزایش تعداد برش‌های قبلی شکم مانند فتق، افزایش می‌یابد. ممکن است نیاز به ترمیم جراحی باشد.

چه زمانی سزارین توصیه می‌شود

گاهی اوقات شرایط پزشکی پیش می‌آید که پزشک ممکن است برای حفظ سلامت شما و فرزندتان، عمل سزارین را به شما پیشنهاد دهد. در صورتی که این موارد برای شما اتفاق بیفتد، پزشک ممکن است سزارین را توصیه کنند. این شرایط عبارت از موارد زیر هستند.

• زایمان به طور عادی پیشرفت نکند

زایمانی که در حال پیشرفت نیست مثل شرایط دیستوشی شانه ( گیر کردن شانه حین زایمان)، یکی از شایع‌ترین دلایل سزارین است. مشکلات مربوط به پیشرفت زایمان شامل طولانی شدن مرحله اول (اتساع طولانی دهانه رحم) یا طولانی شدن مرحله دوم زایمان (طولانی شدن زمان زور زدن‌های مادر پس از اتساع کامل دهانه رحم) است.

• مناسب نبودن حال نوزاد

در برخی شرایط ممکن است شرایط عمومی نوزاد نگران کننده باشد. در شرایطی که درمورد نوزاد و ضربان قلبش نگرانی وجود داشته باشد، سزارین روش ایمن‌تری برای زایمان است.

• موقعیت غیرعادی نوزاد

گاهی ممکن است جنین به طور کامل و صحیح نچرخیده باشد. سزارین ایمن‌ترین راه برای زایمان نوزادانی است که ابتدا پاها یا باسن آن‌ها وارد کانال زایمان می‌شود (بریچ) یا نوزادانی که پهلوها یا شانه‌های آن‌ها اول وارد کانال زایمانی می‌شوند (عرضی).

• بارداری چندقلویی

ممکن است برای زنانی که دوقلو، سه قلو یا بیشتر دارند، سزارین لازم باشد. این امر به ویژه اگر زایمان خیلی زود شروع شود یا نوزادان در وضعیت سر به پایین نباشند صادق است.

• مشکلات جفت

گاهی ممکن است جفت پایین آمده و دهانه رحم را بپوشاند، که به آن جفت سرراهی می‌گویند، در این صورت پزشک سزارین را برای زایمان توصیه می‌کند.

• افتادگی یا پرولاپس بند ناف

همچنین اگر حلقه‌ای از بند ناف از دهانه رحم جلوی سر نوزاد بلغزد، سزارین توصیه می‌شود.

• وجود بیماری زمینه‌ای

پزشک ممکن است سزارین را برای زنانی که مشکلات سلامتی خاصی مانند بیماری قلبی یا مغزی دارند توصیه کند.

• شکستگی لگن یا بزرگی سر جنین

شکستگی لگن یا کودکی که دارای شرایطی است که می‌تواند باعث بزرگ شدن غیرعادی سر شود (هیدروسفالی شدید) ممکن است دلایلی برای سزارین باشد؛

• سابقه جراحی رحم

اگر قبلاً سزارین یا جراحی دیگری روی رحم داشته‌اید، پزشک به شما سزارین را توصیه می‌کند.

اگرچه اغلب امکان زایمان طبیعی بعد از سزارین وجود دارد، اما پزشک ممکن است تکرار سزارین یا همان سزارین پشت سر هم را توصیه کند.

خطرات سزارین مکرر

سزارین یک عمل نسبتاً ایمن است. با این حال، مانند سایر انواع جراحی‌های بزرگ، سزارین نیز دارای خطراتی است. برخی از این خطرات برای مادر و نوزاد است.

خطرات سزارین برای نوزادان عبارتند از موارد زیر است.

• مشکلات تنفسی 

نوزادانی که با سزارین برنامه‌ریزی شده متولد می‌شوند، احتمال بیشتری دارد که دچار مشکل تنفسی شوند که باعث می‌شود تا چند روز پس از تولد بیش از حد سریع نفس بکشند (تاکی پنه گذرا).

• آسیب جراحی

اگرچه نادر است، اما ممکن است در حین عمل جراحی، بریدگی‌های تصادفی روی پوست نوزاد ایجاد شود.

همچنین خطرات سزارین مکرر برای مادر شامل موارد زیر است.

عفونت پس از سزارین

ممکن است خطر ابتلا به عفونت پوشش داخلی رحم (اندومتریت)، عفونت در دستگاه ادراری یا در محل برش وجود داشته باشد؛

از دست دادن خون

مقدار خون از دست رفته در سزارین دوبرابر مقدار خونی است که مادر در زایمان طبیعی از دست می‌دهد. در واقع سزارین ممکن است باعث خونریزی شدید در حین و بعد از زایمان برای مادر شود؛

واکنش به بیهوشی

ممکن است بدن شما به دارو‌های بیهوشی زایمان سزارین واکنش نشان دهد؛ مثل سرگیجه، خوابالودگی، درد عضلانی، لرز و حالت تهوع. همچنین داروی بیهوشی عوارضی را نیز برای مادر به دنبال دارد.

ناهنجاری‌های جفت در بارداری‌های آینده

پس از سزارین، و در بارداری‌های آینده ممکن است جفت در مکان‌های نامعمول مثل، جای برش سزارین قبلی لانه گزینی کند، که لانه‌گزینی جفت در این محل ممکن است اختلالاتی مانند جفت سرراهی و چسبندگی را به همراه داشته باشد.

اندومتریوز در برش

اگر دچار اندومتریوز باشید، جراحی رحم و سزارین ممکن است ریسک اندومتریوز در محل برش سزارین را افزایش دهد. این به این معنی است که بافت اندومتر ممکن است در محل بخیه رشد کند.

لخته شدن خون

سزارین ممکن است خطر ایجاد لخته خون در داخل ورید عمقی، به ویژه در پاها یا لگن (ترومبوز ورید عمقی) را افزایش دهد. اگر یک لخته خون به ریه‌ها برود و جریان خون را مسدود کند (آمبولی ریه)، آسیب می‌تواند تهدید کننده زندگی باشد؛

آسیب جراحی

آسیب جراحی اگرچه نادر است، اما ممکن است در طول جراحی آسیب‌های ناخواسته‌ای به مثانه یا روده، در طول سزارین وارد شود.

افزایش خطرات در بارداری‌های آینده

انجام سزارین مکرر خطر عوارض در بارداری بعدی و سایر جراحی‌ها را افزایش می‌دهد. هر چه تعداد سزارین بیشتر باشد، خطر جفت سرراهی و شرایطی که در آن جفت پیش از حد به دیواره رحم نفوذ می‌کند (جفت آکرتا) بیشتر می‌شود؛

سزارین مکرر همچنین خطر پارگی رحم در امتداد خط اسکار (محل برش رحم) را برای زنانی که در بارداری بعدی اقدام به زایمان واژینال می‌کنند، افزایش می‌دهد.

چندبار می‌توان سزارین کرد

زایمان سزارین نباید به دلیل تمایل نداشتن به زایمان واژینال و بدون هیچ دلیل پزشکی انجام شود. همچنین پاسخ قطعی برای این سوال وجود ندارد که چندبار می‌توان سزارین کرد زیرا این موضوع بستگی به شرایط بدنی هر فرد دارد و بهبودی بعد از هر بار تجربه زایمان از فردی به فرد دیگر متفاوت است.

در نظر داشته باشید که تعداد سزارین‌هایی که انجام داده‌اید نیز می‌تواند گزینه‌های زایمان آینده شما را تحت تاثیر قرار دهد. زایمان بعد از سه یا بیشتر سزارین قبلی توصیه نمی‌شود. تصمیم‌گیری در مورد نحوه زایمان بعد از سزارین قبلی می‌تواند تصمیم پیچیده ای باشد. با پزشک خود صحبت کنید. او می‌تواند به شما کمک کند تا خطرات تکرار سزارین را در مقابل تمایل شما برای بارداری‌های آینده بسنجید.

جایگزین سزارین مکرر

اگر مجبور باشید در بارداری‌های بعدی خود نیز به روش سرازین زایمان کنید، خواه یا ناخواه عوارض و خطرات یاد شده را باید بپذیرید. اما چنانچه با فاصله مناسبی از بارداری قبلی خود، مجددا باردار شده‌اید و این بار ترجیح می‌دهید به روش واژینال زایمان کنید، باید بدانید که غیر ممکن نیست.

هرچند بدن یک بار برش عمیقی را تجربه کرده است، اما با گذشت زمان مناسب، بازسازی شده است و بهبودی کامل حاصل شده است. خصوصا اگر سزارین قبلی توسط یک پزشک حاذق انجام شده باشد، امکان وی بک (زایمان واژینال بعد از زایمان سزارین) در بارداری بعدی بسیار زیاد و موفقیت‌آمیز خواهد بود. 

کلام آخر

سزارین گاهی اوقات برای سلامتی شما و نوزادتان ضروری است. اگر قصد انجام سزارین را دارید، متخصص زنان و زایمان می‌تواند شما را در این روش راهنمایی کند و از قبل در مورد روند بهبودی با شما صحبت کند. در مواردی که سزارین غیرمنتظره باشد، ممکن است در نهایت از اینکه برنامه زایمان شما مطابق انتظار پیش نرفت، ناراحت شوید.

فقط بدانید که اکثر پزشکان زایمان طبیعی را ترجیح می‌دهند و تصمیم به انجام سزارین فقط برای سلامتی شما یا کودکتان گرفته شده است. بهترین کاری که می‌توانید بعد از زایمان سزارین انجام دهید این است که استراحت کنید و به اطرافیان اجازه دهید به بهبودی شما کمک کنند.