مکمل های لازم برای بارداری

داشتن یک رژیم غذایی سالم و متنوع به شما کمک می‌کند تا ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز خود را دریافت کنید اما زمانی که باردار هستید اوضاع متفاوت خواهد بود. در طول بارداری، نیاز دریافتی به ویتامین‎‌ها و مواد معدنی به طور قابل توجهی افزایش پیدا می‌کند؛ چرا که جنین همه مواد مغذی مورد نیاز خودش را از بدن مادر به دست می‌آورد. برای همین رژیم غذایی به تنهایی نمی‌تواند پاسخگو نیاز‌های شما و جنینی که در رحم‌تان در حال رشد است، باشد.

برای تامین این نیاز اضافه‌ای که با بارداری ایجاد شده، نیازی نیست به اندازه دو نفر غذا بخورید! خوردن غذا دو برابر مقدار معمول در دوران بارداری نه تنها کمکی به کودک در حال رشد‎تان نمی‎کند، بلکه خطرناک هم است. به جای غذا خوردن به جای دو نفر به این فکر کنید که دو برابر سالم‌تر غذا بخورید و از مکمل بارداری کمک بگیرید.

درست است که مکمل بارداری بدون نسخه پزشک در داروخانه‌ها قابل خریداری است اما در نظر داشته باشید هیچ مکمل یا ویتامینی را نباید بدون مشورت با پزشک مصرف کنید. برای مثال اگر مادری کمبود آهن یا آنمی دارد، پزشک مکملی را تجویز خواهد کرد که حاوی آهن بیش‌تری است. در این مطلب با مکمل‌های مورد نیاز مادران در دوران بارداری آشنا خواهید شد.

چرا در دوران بارداری به مکمل نیاز داریم

دریافت مواد مغذی مناسب در هر مرحله‌ای از زندگی مهم است اما در دوران بارداری بسیار مهم‎تر خواهد بود، زیرا باید هم خود و هم کودک در حال رشد خود را تغذیه کنید. انتخاب مواد غذایی خوب و سالم یکی از بهترین کارهایی است که می‌توانید در دوران بارداری انجام دهید تا با پیشرفت بارداری، نیازهای اضافی بدن خود را برطرف کنید.

اگرچه دریافت ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن از غذاها و منابع طبیعی گزینۀ مناسب‌تری به نظر می‌رسد، اما شما همیشه نمی‌توانید همه آنچه را که خود و جنین‌تان نیاز دارید از مواد غذایی دریافت کنید. در هر صورت در دوران بارداری نیاز بدن بیش‌تر شده و مواد غذایی و منابع طبیعی به تنهایی نمی‌توانند نیاز بدن مادر را تامین کنند و به مکمل‌ها نیاز خواهد بود. مکمل و ویتامین‌ها به پیشرفت سالم یک بارداری کمک می‌کنند. از دلایل مصرف مکمل بارداری، می‌توان موارد زیر را نام برد.

• کاهش احتمال سقط جنین و زایمان زودرس؛
• پیشگیری از پره اکلامپسی؛
• کاهش ریسک تولد نوزاد با وزن کم؛
• کم کردن علائم گوارشی بارداری؛
• کمک به تولد نوزاد سالم. (بدون نقص‌های مادرزادی)

مکمل های ضروری برای دوران بارداری

نیاز یک مادر باردار به مکمل‎ها طی هفته‌های مختلف بارداری متفاوت خواهد بود. ویتامین‌ها و مکمل بارداری درانواع قرص‌ها یا کپسول‌ها وجود دارند. بهتر است با صلاح‎دید پزشک مکمل بارداری را شروع به مصرف کنید. در ادامه در مورد مکمل‌های ضروری برای دوران بارداری در هر مقطعی صحبت خواهیم کرد.

اسید فولیک

فولیک اسید یا ویتامین B9 یکی از ویتامین‌های گروه B است که به بدن در ساخت سلول‎های جدید کمک می‌کند. نقش این ویتامین در دوران بارداری اهمیت ویژه‌تری پیدا می‌کند زیرا به ساخت سلول‎های عصبی کمک کند و از بروز نقایص مادرزادی مغز و ستون فقرات نوزاد مانند اسپینا بیفیدا جلوگیری می‌کند.

خیلی از مواد غذایی که در رژیم روزانه اکثر ما استفاده می‌شوند مثل سبزیجات با برگ‌های سبز، گردو، بادام، انواع لوبیاها، مرکبات و ... حاوی فولات هستند اما میزان جذب این ویتامین از مواد غذایی آنقدری نیست که جایگزین مکمل شود.

در حالت ایده‌آل بهتر است از سه ماه قبل از اقدام به بارداری، روزانه یک قرص اسید فولیک یک میلی‌گرمی را مصرف کنید. چرا ‌که مراحل اولیه‌ی تشکیل لوله‌ی عصبی جنین معمولاً درسه تا هشت هفته‌ی اول بارداری حتی پیش از اینکه مادر متوجه بارداری خود شود رخ می‌دهد و کمبود اسیدفولیک در بدن ممکن است مشکل ساز شود. مصرف اسید فولیک تا ۱۶ هفته پس از بارداری باید ادامه داشته باشد. با اتمام هفته‌‌ی ۱۶ بارداری دیگر نیاز نیست اسید‌فولیک به صورت مکمل جداگانه استفاده گردد و اسیدفولیک موجود در مولتی‎ویتامین تجویز شده کفایت ‌می‌کند.

مقدار مورد نیاز اسیدفولیک

اسید فولیک یک میلی گرمی برای اکثر مادران باردار کفایت می‎کند، مگر اینکه:

• مشکل خونی خاصی مانند تالاسمی مینور، کم خونی داسی شکل یا کم خونی از نوع مگالوبلاستیک داشته باشید؛
• خودتان یا همسرتان با مشکلات ساختاری لوله عصبی متولد شده باشید و یا اینکه فرزندی با مشکلات ساختاری لوله عصبی و یا بیماری های ژنتیکی و ارثی در خانواده شما و یا فامیل درجه متولد شده باشد؛
• سابقه دیابت بارداری داشته باشید و یا مبتلا به دیابت باشید؛
• برای مدتی طولانی در حال مصرف متفورمین باشید؛
• برخی داروها از جمله داروهایی که برای درمان بیماری هایی چون صرع، بیماری التهابی روده، لوپوس، پسوریازیس، آسم و یا آرتریت روماتوئید بکار می‌روند را مصرف می‎کنید؛
• دیالیز می شوید؛
• به بیماری هایی چون سلیاک مبتلا باشید؛

در این صورت می‌بایست اسیدفولیک پنج میلی‌گرم مصرف گردد. به علاوه برخی از متخصصین ژنتیک توصیه می‌کنند در صورتی که با همسرتان نسبت فامیلی دارید هم بهتر است اسیدفولیک پنج میلی‌گرمی جایگزین اسیدفولیک یک میلی‌گرمی شود. 

زمان استفاده از اسیدفولیک

مصرف اسیدفولیک در هر زمانی از شبانه روز تفاوت خاصی ندارد فقط به یاد داشته باشید که اسیدفولیک می‎بایست که با فاصله‌ای حداقل یک الی دو ساعته از غذا، چای و لبنیات مصرف گردد.

ید

ید به رشد و تکامل بدن به خصوص مغز کمک می‎کند و افراد باردار و شیرده به ید بیش‌تری نیاز دارند. مطالعات نشان می دهد کمبود ید در زمان بارداری بر عملکرد تیروئید مادر و جنین تأثیر منفی گذاشته که این مسئله می‌تواند منجر به ایجاد  اشکال در مراحل رشد سلول‌های مغزی جنین گردد. این اختلال در سلول‌های مغزی تنها به دوران جنینی محدود نشده و بعد از تولد نیز دائمی خواهند بود بطوری که حتی با درمان نیز بهبودی حاصل نخواهد شد.

از آنجایی که دیده شده زنان باردار بدلیل استفاده نادرست از نمک یددار و عدم دریافت کافی غذاهای دریایی نمی‌توانند به اندازه کافی ید مورد نیاز بدن را دریافت نمایند و از آنجایی که دریافت ید کافی در سه ماهه اول بارداری (زمانی بحرانی برای رشد و تکثیر  سلول های مغزی است) بسیار حائز اهمیت است، توصیه می‌شود در دوران بارداری و شیردهی، غذاهای حاوی ید را انتخاب کنید و یا از مکمل‎های اسیدفولیکی کمک بگیرید که حاوی ید هستند و با نام یدوفولیک شناخته می‌شوند.

ویتامین دی

برای حفظ سطح مورد نیاز کلسیم و فسفر در بدن به ویتامین D کافی نیاز است. ویتامین D برای تقویت استخوان‌ها و مفاصل و همچنین فعالیت ماهیچه ها و اعصاب مورد نیاز است. 

نقش ویتامین D در بارداری پررنگ‌تر است. مکمل ویتامین D در بارداری می‎تواند به کاهش خطر فشار خون بالا و پره اکلامپسی کمک کند. کمبود ویتامین D در بارداری، خطر سزارین را تا چهار برابر افزایش می‎دهد و ممکن است باعث افزایش خطر عفونت واژینوز باکتریال، زایمان زودرس و حتی سقط جنین گردد. برای همین تامین کافی این ویتامین در دوران بارداری اهمیت زیادی دارد. می‌توان گفت بهترین منبع ویتامین D نور خورشید است. بنابراین تامین ویتامین  Dمی‌تواند به سادگی بیرون رفتن از خانه و در معرض آفتاب بودن است اما این راه همیشه به این سادگی نیست! از طرفی دریافت ویتامین D کافی از طریق غذا هم دشوار است. 

به همین دلیل و شیوع بالای کمبود ویتامین دی در دوران بارداری، مطابق با دستورالعمل کشوری به مادران باردار توصیه می شود که از ابتدای بارداری روزانه ۱۰۰۰ واحد ویتامین D مصرف کنند. این مقدار ویتامین می‌تواند به صورت مجزا و یا از پایان هفته شانزدهم بارداری در قالب مولتی ویتامین دوران بارداری مورد استفاده قرار گیرد اما حتما قبل از مصرف مکمل، باید آزمایش مربوطه را انجام داد که مقدار ویتامین D با میزان نرمال ویتامین D در بارداری چک شود و با توجه به نیاز بدن، این مکمل بارداری مصرف شود.

زمان استفاده از ویتامین دی

بهترین زمان برای استفاده از این مکمل بارداری، طی روز همراه با غذا می‏‌باشد.

آهن

بدن از آهن استفاده می‌کند تا بتواند هموگلوبین بسازد. هموگلوبین، یک پروتئین است که به فرستادن اکسیژن از ریه ها به بقیه اعضای بدن کمک می کند. در دوران بارداری، نیاز بدن شما به آهن تقریبا دو برابر می‌شود. کمبود آهن می‌تواند منجر به کم خونی شود و عملکرد شما رو تحت تاثیر قرار دهد. در صورتی که سابقه کم خونی و یا بیماری خاصی ندارید، لزومی به مصرف مکمل های آهن در اوایل بارداری نیست. از پایان هفته‌ی شانزدهم تا سه ماه بعد از زایمان نیاز به مکمل آهن وجود دارد. 

یکی از عوارضی که بعضی از مادران با مصرف قرص آهن تجربه می‌کنند، یبوست است. می‌توانید با راهکارهای زیر با یبوست مقابله کنید.

• پیاده روی روزانه داشته باشند؛
• از غذاهای پرفیبر مثل نان سبوس دار، میوه جات و سبزیجات زیاد استفاده کنید؛
• مصرف مایعات را افزایش دهید؛
• میوه با پوست بخصوص کیوی، گلابی، آلو و انجیر بخورید؛
• همراه با غذا سبزی یا سالاد بخصوص همراه با روغن زیتون مصرف نمایید؛
• چند عدد آلو و یا انجیر را در مقداری آب خیسانده و صبح ها ناشتا (هم آلو و انجیر و هم آب حاوی آن ها را) بخورید؛
•  نوع کارخانه سازنده قرص آهن مصرفی را تغییر داده و در نهایت از درمان های دارویی تحت نظارت پزشک برای رفع یبوست کمک بگیرید.

زمان استفاده از قرص آهن

برای مقابله با عوارض گوارشی احتمالی قرص آهن و همچنین جذب بهتر آن، قرص آهن را قبل از خواب مصرف کنید. همچنین بین مصرف فرآورده های لبنی با مکمل آهن می بایست فاصله ای برابر با یک ساعت الی دو ساعت حفظ گردد. علاوه بر لبنیات، قهوه، چای، تخم مرغ، نان گندم، حبوبات و فیبرهای غذایی نیز جذب آهن را کاهش داده و مشمول همین قانون می‌شوند.

کلسیم

کلسیم برای تشکیل استخوان‌های کودک شما مهم است، به‌ویژه در ماه‌های آخر بارداری که جنین شما به سرعت در حال رشد است. شما به ۱۰۰۰ میلی‌گرم کلسیم در روز نیاز دارید. شما می‌توانید با خوردن یک رژیم غذایی متنوع و گنجاندن حداقل سه وعده شیر و یا دیگر فرآورده‌های لبنی مثل ماست و پنیر در روز، این میزان از کلسیم را دریافت کنید.

اگر نمی توانید کلسیم کافی را از رژیم غذایی خود دریافت کنید یا بیش از یک جنین دارید، بهتر است از مکمل کلسیم کمک بگیرید. چرا که اگر مادر در طول بارداری، به قدر کافی کلسیم مصرف نکند، بدن او کلسیم را از استخوان ها می‌گیرد و به جنین می‌دهد. این مشکل می‌تواند باعث بروز بیماری هایی مثل استئوپورز (پوکی استخوان) در سال‌های بعدی زندگی مادر شود.

زمان استفاده از کلسیم

قرص کلسیم بهتر است عصر و با آب فراوان مصرف شود.

مولتی ویتامین مناسب بارداری

این روز‌ها مکمل‌های مختلفی برای بارداری در داروخانه‌ها به فروش می‎رسد که انتخاب را برای خانم‌های باردار سخت‌تر کرده است. آنچه یک قرص مولتی‌ویتامین بارداری را از سایر مولتی ویتامین‌‎ها متمایز می‎‌کند، نوع و میزان ریزمغذی‌های بکار رفته در آن است که با در نظر گرفتن نیاز یک مادر باردار تعیین شده است. از خصوصیات یک مولتی‌ویتامین خوب برای بارداری می‎توان به موارد زیر اشاره کرد.

• در برگیرنده همه ریزمغذی‎های مورد نیاز دوران بارداری به میزان کافی باشد؛
• به نحوی باشد که حداکثر جذب هر ریزمغذی بر اساس مقادیر ذکر شده، اتفاق بیفتد؛
• در عین حال که نیاز یک مادر باردار را تامین می‌کند، از مقادیر مجاز روزانه بیش‌تر نباشد؛
• عامل بروز حساسیت و مشکلات گوارشی برای مادر باردار نشود.

بعضی افراد تصور می‌کنند که بهترین مکمل بارداری، مکمل بارداری خارجی است اما در واقع هر برندی که بتواند تمامی ویژگی‌های ذکر شده برای یک مولتی ویتامین بارداری خوب را در فرمولاسیون خود داشته باشد، می‎‌تواند بهترین مولتی ویتامین بارداری به حساب آید.

مکمل‌های پریناتال، قرص‌های مولتی ویتامین مخصوص دوران بارداری هستند که برای تامین نیازهای مادر و جنین وی در دوران بارداری از بعد هفته شانزدهم تجویز می‌گردند.

زمان استفاده از مولتی ویتامین

برای جذب بیش‌تر، بهتر است مولتی ویتامین خود را همراه با غذا مصرف کنید.

کلام آخر

مصرف مکمل در بارداری اهمیت زیادی دارد اما مصرف این مکمل‌ها به تنهایی کافی نیستند، بلکه رعایت یک رژیم غذایی متعادل و متنوع به همراه مصرف مکمل‎های مولتی ویتامین دوران بارداری تأمین کننده نیاز مادران باردار خواهد بود.

شما می‌توانید برای خواندن مقالات بیشتر به مجله اینترنتی مام مراجعه کنید، همچنین برای رزرو نوبت و مشاوره حضوری با متخصصین ما، به مرکز مام مراجعه کنید.