آزمایش AMH چیست؟

یکی از دغدغه‎‌های اصلی خانم‌ها بعد از ازدواج این است که تا چه زمانی شانس مادر شدن را دارند. اما آیا آزمایشی برای پیش‎‌بینی وضعیت باروری وجود دارد؟ خوشبخانه باید گفت بله. انجام یک آزمایش خون ساده، به نام آزمایش ذخیره تخمدان می‎تواند اطلاعات ارزشمندی در مورد وضعیت باروری‌تان در اختیار شما و پزشک قرار دهد تا بتوانید با اطمینان کامل در مورد زمان فرزندآوری خود تصمیم بگیرید. نام انگلیسی آزمایش ذخیره تخمدان، آزمایش AMH یا آزمایش هورمون آنتی مولرین است.

آزمایش ذخیره تخمدان چیست؟ چه موقع از سیکل برای انجام تست ذخیره تخمدان زمان مناسب‌تری است؟ تا چه حد می‌توان روی نتیجه آزمایش ذخیره تخمدان حساب کرد؟ آیا احتمال خطا در آزمایش AMH وجود دارد؟ در ادامه به این سوالات پاسخ خواهیم داد.

آزمایش AMH برای چیست؟

هورمون آنتی‌مولرین یا همان AMH، به وسیله سلول‎های گرانولوزای فولیکول درتخمدان زنان تولید می‎‌شود. این هورمون از دوران جنینی همراه ماست و به تشکیل اندام‌های تناسلی کمک می‌کند. درست است که جنسیت نوزاد توسط کروموزوم‌هایی که از والدین خود به ارث برده تعیین می‏‌شود اما رشد اندام‎ تناسلی تحت تأثیر AMH است. در دوران بلوغ، فولیکول‎‌های داخل تخمدان‏‌ها شروع به ساخت AMH بیش‏تری می‏‌کنند و در نتیجه بعد از بلوغ مجدد سطح AMH افزایش پیدا می‌کند. سطح این هورمون در حدود ۲۵ سالگی به اوج خود می‌رسد و پس از آن، سطح AMH به طور طبیعی کاهش می‎‌یابد. پس می‌توان گفت آزمایش AMH منعکس کننده وضعیت و تعداد فولیکول‌های تخمدان است.

چرا انجام آزمایش AMH مهم است؟

میزان این هورمون ارتباط مستقیمی با میزان ذخیره تخمدان و در نتیجه وضعیت باروری دارد. بنابراین تست ذخیره تخمدان یکی از مهم‎ترین آزمایش‌های تعیین کننده باروری است. در زنان سالم در سنین باروری، سطوح بالاتر AMH به این معنی است که تخمدان‎‌ها منبع بیش‎تری از تخمک دارند. با افزایش سن، تعداد تخمک‎‌ها کاهش می‎‌یابد که در نتیجه باعث کاهش سطح AMH و به دنبال آن کاهش باروری می‎‌شود.

چه کسانی باید آزمایش AMH انجام بدهند؟

آزمایش AMH یکی از آزمایش‌های ضروری برای افرادی است که دارای مشکل ناباروری هستند. خانم‌های بالای ۳۵ سال که قصد بارداری در آینده را دارند، باید حتما تست ذخیره تخمدان را انجام دهند. همچنین انجام تست ذخیره تخمدان در افرادی که تحت شیمی درمانی هستند، سابقه خانوادگی نارسایی تخمدان دارند و یا افرادی که مبتلا به بیماری‌‎های اتوایمیون می‎‌باشند نیز توصیه می‌شود.

کاربرد آزمایش AMH 

آزمایش ذخیره تخمدان عمدتاً همراه با آزمایشات دیگر برای تصمیم‎گیری در مورد وضعیت باروری زنان استفاده می‌‎شود. آزمایش AMH ممکن است برای موارد زیر نیز مورد استفاده قرار گیرد.

 بررسی ذخیره تخمدان

منظور از ذخیره تخمدان این است که چه تعداد تخمک در تخمدان‌ها باقی مانده است. آزمایش هورمون آنتی مورین می‎تواند میزان ذخیره تخمدان را مشخص کند. 

بررسی وضعیت پاسخ به داروهای کمک باروری

به طور معمول، تخمدان‌ها هر ماه یک تخمک را برای لقاح آماده می‌کنند. اگر قرار باشد از آی وی اف برای بارداری استفاده شود، پزشک داروهای باروری تجویز خواهد کرد تا تخمدان‌ها همزمان تعداد زیادی تخمک را آماده لقاح کنند. آزمایش AMH به پزشک کمک می‌کند تا بداند برای دریافت بهترین پاسخ به درمان، به چه دوزی از داروهای باروری نیاز است.

پیش‌بینی وضعیت یائسگی

هرچند آزمایش AMH نمی‎تواند زمان یائسگی را پیش بینی کند اما با نزدیک شدن به یائسگی میزان تخمک‌‎ها و در نتیجه سطح AMH کاهش می‎یابد.

تشخیص سایر بیماری‌ها

انجام آزمایش ذخیره تخمدان می‎تواند به تشخیص برخی مشکلات تخمدانی که ممکن است باعث افزایش سطح AMH شود، کمک کند. از جمله مشکلاتی که ممکن است باعث افزایش سطح ازمایش آنتی مولرین شود، می‎توان به موارد زیر اشاره کرد.

• سندرم تخمدان پلی کیستیک
• انواع خاصی از سرطان تخمدان

آزمایش ذخیره تخمدان چه چیزی را نمی‎تواند نشان دهد؟ 

تست ذخیره تخمدان منعکس کننده تعداد تخمک‌های باقی مانده در تخمدان است اما نمی‌تواند دقیقا پیش‌بینی کند که چه زمانی یائسه می‌شوید یا در صورت اقدام به بارداری به نتیجه می‎رسید یا خیر. به خاطر داشته باشید که حتی اگر سطح AMH شما در محدوده نرمال باشد، عوامل دیگری ممکن است بر توانایی شما برای باردار شدن تأثیر بگذارد، مثل:

• سن؛
• شرایط پزشکی،
• سبک زندگی؛
• عدم تخمک گذاری منظم؛
• انسداد لوله های فالوپ؛
• اسکار لگن؛
• اندومتریوز؛
• ناهنجاری های رحمی مانند فیبروم.

زمان مناسب جهت انجام آزمایش هورمون آنتی‌مولرین

حتما این سوال برای شما مطرح می‌شود که بهترین زمان انجام آزمایش amh چه زمانی است. در پاسخ به این سوال می‌توان گفت، میزان این هورمون در طول سیکل ماهانه تقریبا ثابت است و در هر روزی از سیکل می‎توان آزمایش ذخیره تخمدان را انجام داد. ناشتا بودن از شرایط آزمایش amh نیست و در کل انجام آزمایش هورمون آنتی‌مولرین نیاز به رعایت نکات خاصی ندارد. 

نحوه انجام آزمایش ذخیره تخمدان

آزمایش ذخیره تخمدان، یک آزمایش خون ساده است. یک متخصص مراقبت های بهداشتی با استفاده از یک سوزن کوچک از رگ بازوی شما نمونه خون می‎‌گیرد و نتایج در آزمایشگاه مورد بررسی قرار می‎‌گیرد. 

میزان طبیعی آزمایش هورمون آنتی مولرین

نتایج آزمایش AMH وضعیت باروری شما را توضیح می‎دهد. بهتر است برای تفسیر آزمایش amh به یک پزشک متخصص در حوزه باروری مراجعه کنید. رنج نرمال آزمایش amh در هر آزمایشگاهی می‎تواند متفاوت تعریف شود اما به صورت کلی رنج نرمال آزمایش amh بین 1.5ng/ml تا 4ng/ml است و اگر آزمایش ذخیره تخمدان شما در مقادیر ذکر شده باشد، مناسب است. در صورتی که مقدار هورمون AMH کمتر از 0.5ng/ml باشد، بیانگر کاهش شدید ذخیره تخمدان و اگر میزان هورمون بین 0.5ng/ml تا 1ng/ml باشد نشان دهنده تعداد کم تخمک است.

با توجه به اینکه شرایط آزمایش ذخیره تخمدان، شرایط خاصی نیست، احتمال خطا در آزمایش amh بسیار کم خواهد بود. آزمایشگاه‎‌ها از تجهیزات متفاوتی استفاده می‎‌کنند، به همین دلیل نتایج آزمایش ذخیره تخمدان می‌تواند از آزمایشگاهی به آزمایشگاه دیگر کمی متفاوت باشد. توجه داشته باشید که برای انجام تست ذخیره تخمدان حتما به یک آزمایشگاه معتبر مراجعه کنید تا احتمال خطا در آزمایش amh به حداقل برسد. 

افزایش مقدار آزمایش هورمون آنتی مولرین بیانگر چیست؟

اگرچه میزان بالای آزمایش AMH نشانه ذخیره تخمدانی مناسب و در نتیجه توانایی باروری می‌باشد اما مقادیر بسیار بالای آن ممکن است نشانه سندرم تخمدان پلی کیستیک باشد. هورمون AMH از رشد زود هنگام فولیکول ها جلوگیری می نماید، بنابراین افزایش غیر طبیعی میزان هورمون AMH مانع از بلوغ تخمک می‎گردد. به همین دلیل میزان باروری نیز کاهش می‌یابد.

کاهش میزان AMH مساوی ناباروری است؟ 

سطح AMH به طور طبیعی با افزایش سن کاهش می‌‎یابد، بنابراین طبیعی است که ذخیره تخمدان کمتری را بعد از ۳۵ سالگی مشاهده کنید. کاهش میزان هورمون آنتی مولرین لزومانمی‎تواند سبب ناباروری شود، به این معنی که گاهی امکان بارداری با ذخیره تخمدان کم و میزان AMH پایین وجود دارد. البته این شرایط در مورد همه خانم ها یکسان نخواهد بود.

کلام آخر

تست ذخیره تخمدان، سطح هورمون ضد مولرین را اندازه گیری می‌کند که با تعداد تخمک افراد مطابقت دارد. این آزمایش، یک آزمایش خون ساده است و به شما و پزشک‌تان این اجازه را می‌دهد تا در مورد وضعیت باروری و قدم بعدی خود تصمیم بگیرید.

در مورد آنچه که نتایج آزمایش AMH در مورد باروری نشان می‎‌دهد، سردرگمی زیادی وجود دارد. تست AMH نمی‌تواند وضعیت باروری را قطعی پیش‌بینی کند. اگر می‌‎خواهید باردار شوید یا می‌خواهید در مورد سلامت باروری خود بیش‌تر بدانید، به ارزیابی جامع‌تری نیاز است.