ویتامین‌های مورد نیاز بدن در بارداری

در بارداری برای حفظ سلامت مادر و جنین ممکن است پزشک برای شما ویتامین تجویز نماید که هر کدام از ویتامین ها یک نقشی در بارداری دارد؛ 

ویتامین A در بارداری

به علت نیاز جنین و نوزاد به ویتامین A برای تشکیل سلول‌های مغز و شبکیه‌ی چشم در دوران بارداري و شیردهی مقدار مورد نیاز به این ویتامین افزایش پیدا می‌کند.

بارداري‌هاي مکرر و با فاصله‌ی کم، موجب کاهش ذخایر ویتامین A در بدن خانم‌ها و در نهایت کاهش ذخایر این ویتامین در شیرخوار به ویژه در شش ماهه‌ی اول زندگی می‌شود. بنابراین توصیه می‌شود خانم‌هاي باردار در برنامه‌ی غذایی روزانه‌ی خود از منابع غذایی ویتامین A استفاده کنند. میزان افزایش نیاز مادران باردار به این ویتامین حدود 50 میکروگرم در روز است.

• روغن جگر ماهی؛
• هویج (در هویج ماده‌ای به نام کاروتن وجود دارد که بدن آن را تبدیل به ویتامین A می‌کند)؛
• جگرگوساله، جگر مرغ، جگر گاو؛
• پنیر، زرده تخممرغ، کره ی تازه، قلوه؛
• جعفری، کدو، اسفناج،کاهو، شاهی، سبزیجات برگ سبز و زرد رنگ مانند هویج، فلفل سبز و کلم بروکلی؛
• خربزه، گیلاس، موز، خرما، هلو، پرتقال.

ویتامین A از دسته ویتامین‌های محلول در چربی است که در بدن ذخیره می‌شود و مصرف بیش از حد آن ممکن است باعث مسمومیت گردد. البته در صورت دریافت این ویتامین به عنوان دارو در حدود 1000 برابر بیشتر از میزان مورد نیاز عوارض مسمومیت پدیدار می‌شود، بنابراین به تمامی خانم‌های باردار توصیه می‌‌شود از مصرف افراطی این ویتامین اجتناب کرده و با صلاح‌دید و نظر پزشک این مکمل را دریافت کنند.

عوارض مصرف بیش از حد ویتامین A در بارداری

• افزایش خطر ناهنجاری‌های جنینی؛
• افزایش خطر سقط جنین؛
• ممانعت از شکل‌گیری سلول‌های خونی در دوره‌ی جنینی.

ویتامین C در تقویت سیستم ایمنی مادر، رشد تاندون‌ها، التیام زخم و جذب بهتر آهن نقش مؤثری دارد. این ویتامین محلول در آب است بنابراین در بدن ذخیره نمی‌شود و باید با مصرف روزانه تأمین شود. 

ویتامین C به مقاومت دندان‌ها، استخوان‌ها و پوست کمک می‌کند و هم‌چنین به عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی باعث از بین بردن رادیکال‌های آزاد (مولکول‌های آسیب‌زننده به سلول‌ها) می‌شود. برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که کمبود این ویتامین در سه‌ماهه‌ی سوم بارداری ریسک فشارخون بالا را افزایش می‌دهد.

• در دوران بارداری نیاز به این ویتامین تقریباً 70 درصد افزایش پیدا می‌کند.
• منابع ویتامین c شامل میوه‌ها به خصوص انواع مركبات و سبزیجات، گوجه‌فرنگی، فلفل سبز و قرمز، فلفل دلمه‌ای، توت فرنگی، انبه، طالبی، اسفناج، حبوبات و سیب زمینی می‌باشد.

این ویتامین به جذب کلسیم و فسفر از دستگاه گوارش کمک می‌کند و در رشد، نمو و حفظ بافت طبیعی استخوان و دندان‌های فرزندتان نقش مؤثری دارد. در دوران شیردهی نیز نیاز به این ویتامین بیشتر نمی‌شود.

استفاده از نور مستقیم خورشید بهترین منبع براي تولید ویتامین D در بدن است. بنابراین به خانم‌های باردار و شیرده توصیه می‌شود روزانه حداقل به مدت 10 دقیقه دست و صورت خود را بدون مانع در معرض نور مستقیم خورشید قرار دهند. استفاده از کرم‌هاي ضدآفتاب مانع از جذب نور خورشید و تولید ویتامین D در بدن می‌شود. هم‌چنین مصرف منابع غذایی غنی از این ویتامین نیز توصیه می‌شود.

اگر خانمی کمتر در برابر نور خورشید قرار گرفته و سابقه‌ی مصرف مکمل این ویتامین را ندارد به احتمال قوی دچار کمبود ویتامین D است و باید تحت نظر پزشک مکمل ویتامین D با دوز مناسب، پیش از بارداری و طی بارداری مصرف کند. میزان مورد نیاز در بارداری 800 واحد در روز است.

منابع ویتامین D

• زرده‌ی تخم‌مرغ؛
• جگر؛
• ماهی به خصوص ماهی ساردین و روغن کبد ماهی؛
• غلات؛
• برخی سبزیجات و میوه‌جات؛
• کره و خامه.

عوارض کمبود ویتامین D در زنان باردار

• افزایش احتمال مسمومیت بارداری (فشارخون بالا)؛
• زایمان سخت؛
• اختلال تنفسی نوزاد.

اگر این ویتامین همراه با مقدار زیاد کلسیم مصرف شود، باعث مسمومیت خواهد شد 

عوارض مصرف بیش از حد ویتامین D

• رسوب کلسیم در بافت‌های نرم مثل کلیه‌ها، ریه‌ها، قلب و گوش؛
• سنگ کلیه؛
• عوارض ریوی و قلبی؛
• اختلالات شنوایی و حتی ناشنوایی کامل؛
• سردرد، تهوع، استفراغ، ضعف، تشنگی زیاد، افزایش حجم ادرار، یبوست، تأخیر در رشد در کودکان شیرخوار، مشکلات گوارشی و شکنندگی استخوان.

اسید فولیك

اسید فولیک نوعی ویتامین B است که نقش مهمی در خون‌سازی ایفا می‌کند و در سه‌ماهه‌ی اول بارداری کمبود این ویتامین با نقص لوله‌ی عصبی جنین و زایمان زودرس در ارتباط است.

منابع اسید فولیک

سبزی‌های دارای برگ سبز تیره، لبو، كلم و پرتقال