تاثیر گرما بر باروری مردان:

بیضه ها دو وظیفه اصلی دارند: تولید اسپرم و تستوسترون.

زمانی که بیضه ها چندین درجه خنک تر از دمای بدن شما هستند، تولید اسپرم در بهترین حالت خود قرار دارد. به همین دلیل است که آنها در خارج از بدن در کیسه بیضه (کیسه ای است از جنس پوست که حاوی بیضه ها و شبکه ای از عروق خونی و اعصاب است) آویزان می شوند. 

در انسان، تولید اسپرم وابسته به دما و عملکرد طبیعی بیضه است که به دمای 2 تا 4 درجه سانتی گراد کمتر از دمای عمومی بدن نیاز دارد. دمای عمومی بدن انسان 37 درجه است. 

دمای پایین‌تر بیضه توسط یک سیستم خنک‌کننده که شامل کیسه بیضه، شبکه پامپینی‌فرم و ماهیچه‌ها حفظ می‌شود. 

مکانیسم بیضه‌ها برای تنظیم دمای مناسب بیضه به این صورت است که زمانی که خیلی گرم است با آویزان شدن و حفظ فاصله از بدن و در زمانی که محیط خیلی سرد است،جمع میشود و نزدیک به بدن قرار میگیرد. این تنظیم دما توسط سیستم خنک کننده بیضه صورت می گیرد. همچنین بافت اطراف بیضه ها (شبکه خونی، چربی، پوست) نیز دمای کیسه بیضه را تنظیم می کند.

عوامل خارجی متعددی مانند وضعیت بدن، لباس، سبک زندگی، تب و فصل سال می‌توانند بر دمای کیسه بیضه تأثیر بگذارند و در صورت طولانی‌مدت ممکن است بر کیفیت اسپرم نیز تاثیر گذار باشد. 

داغی بیضه ها باعث افزایش سوخت و ساز بیضه و آسیب اسپرم می شود. استرس گرمایی بیضه( به حالتی گفته می شود که دمای بیضه بالا میرود و دمای بیضه برای تولید اسپرم مناسب نیست) که سبب کاهش تحرک اسپرم‌های انزالی و همچنین افزایش بد فرمی اسپرم می شود. 

همچنین در چندین مطالعه تجربی نشان داده شده که گرم نگه داشتن بیضه ها یا داغ شدن بیضه ها به هر علتی می تواند تعداد و کیفیت اسپرم را کاهش دهد. 

همین امر باعث افزایش تمرکز محققان را بر روی تاثیر گرما بر باروری مردان و اثرات نامطلوب عواملی که ممکن است دمای کیسه بیضه را افزایش دهد، شده است. 

برخی از مطالعات نشان می دهد که مردان در مشاغل خاص (نانواها، راننده ها) در معرض خطر بالاتری برای کاهش کیفیت اسپرم هستند. این موضوع به احتمال زیاد به دلیل داغی بیضه ها است. همچنین مردانی که در معرض دمای بالا قرار گرفتند (داغی بیضه ها) و بیش از شش ساعت در حین کار نشستند، آسیب DNA اسپرم را افزایش دادند.

دلایل داغی بیضه ها:

برای بررسی داغی بیضه ها ابتدا باید علل افزایش دمای بیضه یا هیپرترمی بیضه را شناخت:

• کریپتورکیدیسم یا عدم نزول کامل بیضه ها:

نهان بیضگی یا کریپتورکیدیسم، عدم نزول کامل بیضه ها است. در طول رشد جنین، بیضه ها باید از شکم به داخل کیسه بیضه فرود آیند. هنگامی که این فرآیند به درستی انجام نشود، بیضه ها در داخل شکم و در معرض افزایش دما قرار می گیرند.

• تاثیر واریکوسل یا واریس بیضه بر داغی بیضه:

واریکوسل افزایش اندازه وریدهای واقع در بیضه است. با گشاد شدن سیاهرگ ها، جریان خون زیاد می شود و در نتیجه دما افزایش می یابد.

• تاثیر پوشیدن لباس تنگ: 

پوشیدن لباس تنگ سبب نزدیک کردن بیضه به بدن و گرم شدن بیش از حد آن می شود.

• تاثیر نشستن طولانی مدت بر داغی بیضه: 

افرادی که به علت شغل خاصی زیاد می نشینند (مانند راننده های کامیون) یا سبک زندگی ناسالمی دارند و مدام جلوی تلوزیون می نشینند    

• تاثیر چاقی بر گرمای بیضه:

افرادی که چاق هستند به جز مشکلات هورمونی و ... که ممکن است همراه با چاقی دیده شود، دچار داغی بیضه ها می شوند. زیرا چربی زیاد اطراف بیضه ها باعث گرم نگه داشتن بیضه ها و افزایش دمای کیسه بیضه می شود.

• تاثیر تب بر داغی بیضه:

عفونت ها و برخی بیماری ها سبب تب و افزایش دمای بیضه ها می شود. مثلا اپیدیدیمیت یا عفونت بیضه یا هرگونه عفونت در دستگاه تناسلی سبب داغی بیضه ها می شود.

• تاثیر لب تاپ بر ناباروری:

تاثیر لب تاپ بر ناباروری و تاثیر موبایل بر باروری در حال تحقیق است. یک سوال که خیلی پرسیده می شود این است که گذاشتن لپ تاپ بر روی پاها تا چه حد می تواند باعث ناباروری مردان شود؟

 در پاسخ به این سوال باید گفت چیزی که می دانیم این است که اگر لپ تاپ مدت زیادی روی پا قرار بگیرد می تواند حرارت اطراف بیضه را تا 40 درجه بالا ببرد و موجب داغ شدن بیضه می شود. 

اما باید به این نکته نیز توجه کرد که تاثیر لب تاب بر ناباروری زمانی مشخص می شود که نشستن به صورت طولانی مدت باشد (نشستن طولانی مدت سبب افزایش گرمای کیسه بیضه می شود که به آن هیپرترمی بیضه نیز می گویند.

• تاثیر موبایل بر باروری:

هنوز به طور قطعی نمیتوان راجب تاثیر موبایل بر باروری صحبت کرد اما گذاشتن طولانی مدت گوشی داخل جیب شلوار میتواند حرارت داخل بیضه را افزایش دهد و امواج گوشی نیز به نوبه خود تاثیر گذار است. که همین موضوع باعث داغ شدن بیضه می شود و یکی از دلایلی که تاثیر موبایل بر باروری را بررسی میکنند همین موضوع می باشد.

تاثیر آب گرم بر بیضه(تاثیر حمام آب گرم بر بیضه):

تاثیر آب گرم بر بیضه بسیار بحث برانگیز می باشد اما واضح است که استفاده زیاد از جکوزی، سونا، وان آب داغ و حتی دوش آب داغ به مدت طولانی و مکرر سبب داغی بیضه و منجر به ناباروری مردان می شود. تاثیر آب گرم بر بیضه و از بین بردن اسپرم ها از نظر علمی کاملا ثابت شده است و مردان باید تا جای ممکن از مواجه شدن با آب گرم و داغ پرهیز کنند.

• تاثیر برخی ورزش ها و تفریحات بر داغی بیضه:

تاثیر موتور سواری بر اسپرم بررسی شده است. موتور سواری به دو علت باعث گرم شدن بیش از حد بیضه می شود. یکی نشستن زیاد و فشار زین که باعث نزدیک شدن بیضه به بدن می شود و دیگری حرارت موتور که به بیضه منتقل می شود. 

دوچرخه سواری، اسب سواری و ورزش های مشابه نیز دقیقا مانند موتور سوار تاثیر گذار خواهد بود البته به شرطی که مکرر و طولانی مدت انجام شود.

برخی ورزش های رزمی نیاز به بیضه بند برای جلوگیری از وارد شدن ضربه به بیضه دارد. اگر بیضه بند مدت زیادی استفاده شود میتواند در درازمدت اثرات نامطلوب بر اسپرم سازی وارد کند.

راهکار های مقابله با داغی بیضه یا گرم شدن بیش از حد بیضه:

با مرور مقالات علمی در مورد گرما و اسپرم می توان نتیجه گرفت که قرار گرفتن در معرض گرما یک عامل خطر مهم برای ناباروری مردان است. 

گرمای القایی به بیضه ها می تواند بر تعداد، تحرک و حتی مواد ژنتیکی اسپرم تأثیر بگذارد. مخصوصاً کارهای شغلی که در آن مردان مکرراً در معرض موقعیت‌های غیرطبیعی قرار می‌گیرند، ممکن است به مرور زمان تحرک و تمرکز اسپرم را کاهش دهند.

 سبک زندگی نا مناسب با لباس زیر تنگ، قرار گرفتن در معرض گرمای حمام داغ یا تلفن همراه نیز ممکن است یک عامل خطر برای ناباروری مردان باشد. خبر خوب این است که اثرات منفی ناشی از گرما قابل جبران است! اکثر مطالعات نشان می‌دهند که توقف قرار گرفتن در معرض گرما به طور منظم منجر به بازگشت کیفیت اسپرم و بازگشت تولید به حالت طبیعی خود به خود می‌شود.

برای کنترل دمای مناسب ناحیه کیسه بیضه، باید از موارد زیر اجتناب کنید:

• لباس زیر و شلوار تنگ نپوشید و آنها را با لباس های گشادتر تعویض کنید.

• پس از چند ساعت نشستن برخیزید و کمی پیاده روی کنید تا هوا در اطراف کیسه بیضه گردش کند. اجازه دهید کیسه بیضه آویزان شود تا دمای بیضه کاهش پیدا کند. 

• اگر در محیط های گرم کار میکنید مثلا در نانوایی ها یا در آهنگری و ... بهتر است هر دوساعت یکبار با آب سرد خود را بشویید.

• گذاشتن لپ تاپ روی پا یا سایر اجسام داغ در نزدیکی ناحیه تناسلی برای مدت طولانی ممنوع است. بهتر است لپ تاپ یا وسایل گرمازای دیگر را در تماس با بدن قرار ندهید و از میز استفاده کنید.

• دوچرخه سواری و ورزش ها و تفریحات مشابه را کنترل کنید تا مدت زمان طولانی روی زین دوچرخه، اسب و موتورسیکلت نباشید.

• حمام گرم طولانی، جکوزی و سونا و وان آب داغ باید تا جای ممکن کوتاه باشد یا کلا استفاده نشود و به یک دوش با آب ولرم کوتاه بسنده کنید.

• تلفن همراه خود را در کیف خود قرار دهید و در جیب شلوار نگذارید.

نکته قابل توجه دیگر این است که چون بیضه ها در خارج از بدن آویزان هستند، نسبت به اندام های داخلی شما آسیب پذیرتر هستند. مانند هر قسمت دیگری از بدن، بیضه ها نیز در صورت کاهش بیش از حد دما در معرض سرمازدگی یا هیپوترمی هستند.

پس برای کاهش دمای بیضه به صورت افراطی از آب یخ و ... استفاده نکنید زیرا نتیجه عکس می دهد و بهتر است بگوییم هیچوقت از کیسه یخ استفاده نکنید.

 قرار دادن کیسه یخ مستقیماً روی پوست می تواند منجر به یخ زدگی و یا سرمازدگی شود. اگر تصمیم دارید از کیسه یخ در خانه استفاده کنید، هرگز آن را مستقیماً روی پوست قرار ندهید و همیشه کیسه یخ را با پارچه یا حوله بپوشانید.