فارسی
العربیهمجله مام - به روزترین مقالات در حوزه باروری و درمان ناباروری
مشاهده فهرست مطالب
تایید شده توسط:
دکتر مژگان وهابی عضو گروه زنان، متخصص زنان و زایمان ...
پرده آمنیودیسک چیست؟
جنین در رحم مادر درون کیسه‌ای دو لایه از جنس آمنیون و کوریون قرار دارد که وظیفه حفاظت از جنین در این دوران را عهده‌دار است. لایه آمنیون که در تماس مستقیم با جنین است که خود از چند لایه تشکیل شده؛ لایه اپیتلیال غشای آمنیوتیک از سلول‌های بنیادی تشکیل شده است. سلول‌های بنیادی دو خاصیت مهم دارند؛ این سلول‌ها قادرند سلول‌های بیشتری شبیه خودشان تولید کنند و همچنین قادرند تبدیل به سایر سلول‌های بدن شوند.
این دو خاصیت مهم سلول‌های بنیادی باعث شده است که آنها را در درمان و جایگزینی سلول‌های ناسالم و آسیب دیده بکار برند. پرده آمنیودیسک نیز محصولی از پرده آمنیون جنین است که در ترمیم زخم‌ها و کاهش التهابات کاربرد دارد. در این مقاله از مجله اینترنتی مام توضیح خواهیم داد که آمنیودیسک چیست و چه کاربردی در بیماریهای زنان دارد.
پرده آمنیودیسک چیست؟
آمنیون دیسک یا پرده آمنیودیسک، یک غشا نازک بدون عروق از جنس لایه آمنیون پرده جنینی است که شامل فاکتورهای زیستی فعال متفاوتی از جمله کلاژن، فیبرونکتین، لامینین، پروتئوگلیکان و گلیکوزآمینوگلیکان است. پرده آمنیودیسک با توجه به دارا بودن فاکتورها و پروتئین‌های رشد و سلول‌های بنیادی فراوان، در بهبود زخم‌ها و التهابات تاثیر به سزایی داشته و به عنوان یک پانسمان بیولوژیک نقش ایفا می‌کند و با دارا بودن این فاکتورهای زیستی کمک می‌کند که زخم‌ها سریع‌تر بهبود یابند.
کاربرد این غشا بیولوژیک فقط برای زخم‌های سطحی نبوده و در زخم‌های داخلی بدن و جراحی‌ها نیز کاربرد دارد. امروزه از پانسمان آمنیون برای زخم دهانه رحم در مطب‌های زنان و مامایی استفاده گسترده می‌شود. غشا آمنیوتیک پس از جداسازی از جفت، استریل شده و در ابعاد مختلف 5 یا 10 سانتی‌متری برای مصارف درمانی مختلف خشک، بسته بندی و آماده ارائه می‌شود.
پرده آمنیودیسک چگونه تولید می‌شود؟
همانطور که پیش‌تر گفته شد، پرده آمنیوتیک از جفت انسانی جمع‌آوری می‌شود که معمولاً از زایمان‌های سزارین و پس از رضایت کامل مادران اهداکننده دریافت می‌شود. انتخاب جفت‌های سالم بر اساس آزمایش‌های دقیق شامل بررسی عفونت‌ها (مانند HIV، هپاتیت و سیفلیس) و سابقه پزشکی مادر صورت می‌گیرد. آماده سازی پرده آمنیون شامل مراحل زیر است:
- شست و شو و پاک سازی
این مرحله شامل شست و شو با محلول‌های خاص است که بدون آسیب به ساختار پرده آمنیون، تمام آلودگی‌ها از جمله سلول‌های خونی و جفت را حذف می‌کند.
- استریلیزاسیون
برای جلوگیری از انتقال بیماری‌ها، پرده آمنیوتیک تحت فرآیندهای استریلیزاسیون قرار می‌گیرد.
- برش و فرم دهی
پرده‌های آمنیوتیک به شکل دیسک‌های کوچک و استاندارد برش داده می‌شوند تا استفاده از آنها آسان‌تر باشد.
- بسته بندی استریل
آمنیودیسک‌ها در بسته بندی‌های استریل و چندلایه قرار می‌گیرند تا از آلودگی جلوگیری شود. این بسته‌بندی‌ها معمولاً قابلیت نگهداری در دمای اتاق یا فریزر را دارند.
موارد مصرف پرده آمنیودیسک
پانسمان آمنیون به دلیل خواص ترمیم کنندگی بالا، در درمان انواع زخم‌ها کاربرد دارد. تاکنون از غشای آمنیوتیک به عنوان پانسمان جراحی‌ها، زخم‌های داخلی بدن مانند زخم دهانه رحم و بیماریهای چشمی استفاده شده است. این محصول در دو سایز 10 و 5 سانتی تولید شده است و این امکان را به پزشک می‌دهد تا بر اساس وسعت زخم ابعاد مناسب را برای بیمار انتخاب کند. آمنیودیسک یک ابزار نوین و کارآمد برای بهبود کیفیت خدمات درمانی در مطب‌های زنان و زایمان به شمار می‌رود که در ادامه به این کاربردها می پردازیم:
- ترمیم آسیب‌های دهانه رحم: درمان زخم دهانه رحم با پانسمان آمنیون از کاربردهای رایج این محصول در مطب‌های زنان است. در صورت وجود عفونت در واژن، عفونت واژینال به کمک آنتی بیوتیک ها برطرف شده و برای بهبود التهاب و زخم ناشی از سرویسیت از پانسمان بیولوژیک زخم دهانه رحم استفاده می‌شود.
- بهبود عوارض ناشی از زایمان طبیعی: گاهی اوقات برای خروج نوزاد از مجرای زایمان، برشی کوچک در دهانه ورودی واژن ایجاد شده و پس از زایمان با بخیه این برش ترمیم می‌شود. برای تسریع ترمیم این بخیه و کاهش احتمال ابتلا به عفونت و همچنین کاهش اسکار بخیه بعد از زایمان، پرده آمنیوتیک در اتاق زایمان و یا حتی در ویزیت‌های پس از زایمان روی موضع جایگذاری می‌شود.
- ترمیم زخم‌های ناشی از جراحی‌های زیبایی: در جراحی‌هایی مانند لابیاپلاستی و پرینورافی، استفاده از پانسمان آمنیون، میتواند التهاب را کاهش داده و فرآیند بازسازی بافت را تسریع کند.
- پیشگیری از عفونت‌های بعد از جراحی: از کاربردهای دیگر پانسمان آمنیون استریل، استفاده از آن در اتاق عمل‌ها پس از جراحی‌ها است. پانسمان آمنیون با فراهم کردن محیطی مناسب برای بازسازی بافت‌های آسیب دیده، خطر عفونت‌های داخلی را کاهش داده و از ایجاد چسبندگی بافتی جلوگیری می‌کند.
استفاده از پرده آمنیوتیک به عنوان پانسمان بیولوژیک
ویژگی های پرده آمنیودیسک و منشا تولید آن باعث می‌شود که ما آن را پانسمان بیولوژیک خطاب کنیم. این پانسمان بیولوژیک از جنس پرده آمنیون خواص زیستی بسیار مفیدی برای بهبود زخم ها داشته و ترجیح برآن است که به جای استفاده از پانسمان‌های سنتی از پانسمان آمنیون خشک برای زخم‌ها استفاده شود.
مزایای پرده آمنیودیسک در مقایسه با پانسمان‌های سنتی
پانسمان‌های سنتی با هدف پوشش دادن زخم و جلوگیری از ابتلا به عفونت کاربرد دارد. در مقابل آمنیون دیسک به عنوان یک پانسمان بیولوژیک حاوی سلول‌های بنیادی، زخم را می‌پوشاند و با توجه به فاکتورهای رشد و سلول‌های بنیادی موجود در آن، روند بهبود زخم را تسریع بخشیده و با توجه به خاصیت ضد التهابی و ضد میکروبی آمنیودیسک، عوارض ناشی از جراحت و زخم‌ها (مانند احتمال ابتلا به عفونت، درد و سوزش) تا حد زیادی کاهش می‌یابد. آمنیودیسک با بافت بدن سازگاری دارد و این از دیگر مزایای پرده آمنیوتیک بر پانسمان‌های سنتی بوده و این امر باعث کاهش تشکیل اسکار زخم‌ها می‌شود.
نحوه استفاده از پرده آمنیودیسک
نحوه استفاده از آمنیودیسک بسیار ساده بوده و در مدت زمان کوتاهی چه در داخل مطب، چه در اتاق عمل صورت می‌گیرد؛ جایگذاری آمنیودیسک درد نداشته و نیاز به استفاده از روش‌های بی‌دردی ندارد. برای استفاده از آمنیودیسک، ابتدا باید ناحیه آسیب دیده به طور کامل تمیز و ضد عفونی شده تا از هرگونه آلودگی یا عفونت جلوگیری شود. سپس پانسمان آمنیون خشک که در بسته بندی استریل قرار دارد، باز شده و مستقیماً روی ناحیه مورد نظر قرار می‌گیرد.
این غشا به عنوان یک پوشش زیستی عمل کرده و محیطی مرطوب و عاری از عفونت برای تسریع ترمیم بافت فراهم نماید. در نهایت، بسته به نوع جراحی یا زخم، ممکن است نیاز به پوشش یا پانسمان اضافی باشد تا آمنیودیسک در جای خود حفظ شود. دستورالعمل‌های دقیق‌‌تر بسته به محل استفاده و نوع زخم توسط پزشک یا جراح تعیین می‌شود.
برای جایگذاری پانسمان آمنیون در درمان سرویسیت یا دهانه رحم لازم است خانم در دوره پریود خود نبوده و یک هفته پس از جایگذاری نیز رابطه جنسی نداشته باشد. پس از جایگذاری این غشا بیولوژیک، به تدریج ترمیم بافت شروع می‌شود.
خطرات و عوارض جانبی پانسمان آمنیودیسک
اگرچه غشا آمنیوتیک به دلیل خواص ضدالتهابی و ترمیمی خود به طور گسترده در پزشکی استفاده می‌شود، مانند هر روش درمانی دیگر، ممکن است با خطرات و عوارض جانبی همراه باشد. این عوارض معمولاً نادر بوده و بیشتر به عواملی مانند استریل نبودن یا حساسیت بیمار بستگی دارد. رعایت شرایط استریلیزاسیون حین کارگذاری ضروری است. برخی بیماران ممکن است به ترکیبات زیستی موجود در پرده آمنیوتیک حساسیت نشان دهند، که میتواند باعث التهاب، قرمزی یا تورم شود.
پرسش‌های متداول درباره پرده آمنیودیسک
در این بخش به صورت مختصر به سوالات رایج پیرامون پرده آمنیودیسک پاسخ خواهیم داد.
تفاوت پرده آمنیودیسک و پانسمان‌های سنتی چیست؟
پانسمان بیولوژیک ساخته شده از پرده آمنیوتیک، علاوه بر پوشاندن روی زخم سبب ترمیم سریع تر زخم و التهابات می شود و باعث کاهش اسکار و ابتلا به عفونت ناشی از زخم را می‌شود.
آیا پرده آمنیودیسک بهتر از پانسمان‌های معمولی است؟
به علت داشتن سلول‌های بنیادی فراوان و خاصیت ترمیم کنندگی سریع زخم‌ها به نسبت پانسمان‌های معمولی ارجحیت دارد.
چرا پزشکان پرده آمنیودیسک را به بیماران توصیه می‌کنند؟
این پانسمان یک شیوه نوین درمانی است و استفاده از سلول‌های بنیادی همیشه میتواند درمانی مناسب باشد.
کاربرد پرده آمنیو دیسک در بیماریهای زنان چیست؟
ترمیم زخم و التهابات دهانه رحم، ترمیم محل بخیه جراحی‌ها و زایمان سزارین، تسریع بهبود محل برش اپیزیاتومی و سایر جراحی‌ها از کاربردهای این غشا است.
و در پایان…
به طور خلاصه، سلول‌های بنیادی با توجه به خاصیت ترمیم کنندگی بسیار بالایی که دارند، در ترمیم انواع زخم ها و جراحات می‌توانند به کار روند و روند بهبود را سرعت بخشند پس می‌توان آنها را در درمان سرویسیت‌ها و زخم‌های دهانه رحم به طور موثری به کار برد و همچنین بسیاری از پزشکان در اتاق عمل، برای بهبود بهتر بخیه‌ها و جلوگیری از ایجاد چسبندگی‌ها، از قابلیت فوق العاده این محصول استفاده می‌کنند.
نویسنده مقاله : مهناز حمدزاده
برچسب ها :
عفونت واژنتشخیص و درمان سرویسیتسرویسیت
