آیا پیچیدن بند ناف دور گردن جنین خطرناک است؟

پیچیدن بند ناف دور گردن جنین، به حالتی گفته می شود که بند ناف به صورت کامل یا 360 درجه دورگردن جنین بپیچد. پپیچیدن بند ناف دور گردن جنین در طول بارداری بسیار معمول است و در 12 درصد موارد، در هفته های 16 تا 24 بارداری و در 37 درصد موارد در اواخر بارداری ایجاد می شود. 

پیچیدن بند ناف دور گردن جنین می تواند در هنگام بارداری، شروع درد زایمان و هنگام زایمان ایجاد شود بند ناف منبع حیات جنین است زیرا اکسیژن، خون و مواد غذایی را برای جنین فراهم می نماید به همین دلیل ایجاد هرگونه اختلالی در بند ناف، ممکن است نگران کننده باشد اما در بیشتر موارد پیچیدن بند ناف برای جنین و بارداری خطری ایجاد نمی نماید. 

مطالعات نشان داده است که میزان شیوع پیچش بند ناف دور گردن جنین معمولا 1 به 3 می باشد؛ یعنی از هر سه جنین، یک جنین دچار این عارضه می شود.

نکاتی درباره پیچیدن بند ناف دور گردن جنین

• بند ناف وظیفه انتقال مواد غذایی و اکسیژن به جنین را در رحم مادر بر عهده دارد.

• پیچیدن بند ناف دور گردن جنین می تواند اکسیژن رسانی و انتقال جریان خون به جنین را قطع نماید، بنابراین ممکن است باعث ایجاد اختلالاتی در جنین گردد.

• خوشبختانه در بیشتر مواقع پیچیدن بند ناف پیش از زایمان برطرف می شود.

• اگر پیچیدن بند ناف دور گردن جنین، باعث کاهش خونرسانی به جنین و در نتیجه کاهش رشد جنین و یا ایجاد اختلال در زایمان طبیعی گردد، می توان زایمان سزارین را جایگزین زایمان طبیعی نمود.

• حتی در صورت بر طرف نشدن پیچیدگی بند ناف، مشکل زیادی در اثر این عارضه به وجود نمی آید.

علت پیچیدن بند ناف دور گردن جنین

حرکات جنین یکی از مهمترین دلایل پیچیدن بند ناف دور گردن جنین است. از دیگر علت پیچیدن بند ناف دور گردن جنین می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افزایش غیر طبیعی طول بند ناف: مطالعات جدید نشان داده اند که افزایش بیش از حد طول بند ناف می تواند جزو علت پیچیدن بند ناف دور گردن جنین باشد؛

• ساختار ضعیف بند ناف؛

• افزایش بیش از حد مایع آمنیوتیک؛

• بارداری دوقلویی یا بارداری چند قلویی؛

• همچنین گاهی ممکن است پیچیدن بند ناف دور گردن جنین بدون علت باشد.

علائم پیچیدن بند ناف 

جالب است بدانید که در 70 درصد موارد، پیچیدن بند ناف دور گردن جنین در هنگام سونوگرافی های روتین بارداری تشخیص داده می شود، گرچه در این موارد نمی توان میزان خفیف یا شدید بودن پیچیدگی به دور گردن جنین را مشخص نمود. در ادامه به رایج ترین علائم پیچیدن بند ناف دور گردن جنین اشاره می کنیم:

• کاهش حرکات جنین در هفته های آخر بارداری یکی از علائم پیچیدن بند ناف است. اگر احتمال پیچیدن بند ناف بعد از هفته 37 بارداری وجود دارد مادر باید حداقل دو بار در روز لگد زدن جنین را بشمارد که باید 5 لگد در 30 دقیقه باشد.

• یکی دیگر از علائم پیچیدن بند ناف، کم شدن ناگهانی و چشمگیر حرکات جنین می باشد، به این صورت که ابتدا جنین حرکت زیادی داشته و ناگهان به میزان قابل توجهی این حرکات کاهش یافته است. برخی از محققین می گویند این افزایش اولیه حرکات جنین بدلیل جبران تحت فشار قرار گرفتن جفت می باشد.

• کاهش ضربان قلب جنین هنگام شروع مراحل زایمانی نیز یکی دیگر از علائم پیچیدن بند ناف است، به همین علت هنگامی که مادر برای خروج جنین فشار وارد می کند، پزشک باید ضربان قلب جنین را بررسی نماید.

خطرات پیچیدن بند ناف دور گردن جنین

بسیاری از دانشمندان معتقد هستند که پیچیدن بند ناف دور گردن جنین در اکثر مواقع خطری برای مادر و جنین ندارد و در مواردی ممکن است سلامت جنین را به مخاطره بیاندازد. در صورتی که بند ناف محکم دور گردن جنین قرار بگیرد، می تواند عامل نگرانی باشد و شاید منجر به خفگی جنین گردد، خصوصا اگر پزشک به موقع آن را تشخیص ندهد و اقدامات درمانی به سرعت انجام نگیرد.

 از جمله خطرات پیچیدن بند ناف دور گردن جنین، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ضربان غیر طبیعی قلب جنین: از معمول ترین خطرات پیچیدن بند ناف دور گردن جنین، کاهش ضربان قلب جنین هنگام زایمان است. اگر پیچیدن بند ناف در طی بارداری و انجام سونوگرافی تشخیص داده شده است، ضربان قلب جنین در هنگام زایمان باید توسط پزشک مورد ارزیابی قرار گیرد.

• پرولاپس بند ناف: یکی دیگر از خطرات پیچیدن بند ناف دور گردن جنین در هنگام زایمان، پرولاپس بند ناف است که در موارد بسیار کمی دیده می شود. هنگام پرولاپس بندناف، جفت زودتر از جنین از واژن خارج می شود در نتیجه خون رسانی به جنین کاهش می یابد. پرولاپس بند ناف همیشه به عنوان یک مورد اورژانسی در نظر گرفته می شود و در صورت ایجاد این عارضه، معمولا زایمان به صورت سزارین انجام می گردد.

• ایجاد اختلالات فیزیکی در نوزاد: ایجاد لکه های سیاه، قرمز و بنفش بر روی پوست نوزاد، یکی از خطرات پیچیدن بند ناف دور گردن جنین می باشد.

تشخیص پیچیدن بند ناف دور گردن جنین: 

معمولا پیچیدن بند ناف، در طی سونوگرافی های بارداری تشخیص داده می شود و بجز مواردی که پزشک احساس نگرانی می کند هیچ درمان یا بررسی اضافی توصیه نمی شود. همچنین وجود ضربان غیر طبیعی قلب جنین و یا وجود اختلال تنفسی نیز، یکی دیگر از راه های تشخیص پیچیدن بند ناف می باشد.

اقدامات پیشگیرانه و درمانی در صورت پیچیدن بند ناف دور گردن جنین:

پیچیدن بند ناف دور گردن جنین قابل پیشگیری و درمان نمی باشد. در موارد اندکی پزشک ممکن است در صورت اختلال در ضربان قلب جنین و یا هنگامی که سلامت مادر در معرض خطر باشد، زایمان سزارین را انتخاب نماید. همان طور که گفته شد پیچیدن بند ناف نیاز به درمان خاصی ندارد، اما ممکن است زنان باردار نگرانی های متعددی از جمله خفگی جنین داشته باشند که باید این مساله را با پزشک خود درمیان بگذارند. جهت بررسی وضعیت جنین و اطمینان از خطرناک نبودن پیچیدن بند ناف و عدم خفگی جنین، انجام سونوگرافی کمک کننده است.

زایمان در موارد پیچیدن بند ناف دور گردن جنین:

پس از شروع درد های زایمان، پزشکان معمولا هیچ تلاشی جهت باز نمودن پیچیدگی بند ناف نمی نمایند، زیرا این کار ممکن است آسیب بیشتری وارد نماید. تحقیقات نشان داده اند که عدم مداخله در هنگام پیچیدن بند ناف اثرات بهتری در سلامت مادر و جنین دارد. نکته قابل توجه آن است که در صورت پیچیدن بند ناف، لزوما زایمان سزارین بهترین روش انتخابی جهت انجام زایمان نمی باشد و فقط در مواردی که سلامت مادر یا جنین در معرض خطر باشد و احتمال خفگی جنین وجود داشته باشد، زایمان سزارین پیشنهاد می گردد. بیشتر نوزادانی که با عارضه پیچیدن بند ناف دور گردن به دنیا می آیند، حال عمومی خوبی دارند.