تغییرات جنین و مادر در هفته ششم بارداری

آنچه برای فرزند شما در هفته ششم بارداری اتفاق می افتد: در هفته‌ ششم بارداری با وجود این که در ظاهر شما تغییرات قابل ملاحظه‌ای دیده نمی‌شود، اما اتفاقات شگفت‌انگیزی در بدن شما در حال رخ دادن است. در این هفته جوانه‌ی کوچک درون رحم شما همچنان به سرعت و بدون وقفه به رشد و تکامل خود ادامه داده و هر روز بیشتر از قبل به یک نوزاد کامل شبیه می‌شود. 

جالب‌ترین اتفاق هفته‌ی ششم بارداری آغاز مراحل اولیه‌ی تشکیل صورت جنین است. تصور کنید بینی، دهان، چشم‌ها و گوش‌های کوچک فرزندتان که بعد از تولد او زمان زیادی را صرف نوازش و بوسیدن آن‌ها می‌کنید، اکنون در حال شکل‌گیری و تکامل هستند.

در هفته 6 بارداری شما این شانس را خواهید داشت که چشم‌ها و سوراخ‌های بینی او را به صورت نقطه‌های کوچک و تاریک در زمان انجام سونوگرافی ببینید.

هم‌چنین ‌در این هفته دست‌ها و پاهای او شروع به جوانه‌زدن می‌کنند و از این زمان به بعد وروجک شما قادر به دست و پا زدن خواهد بود. اما این حرکات بسیار لطیف‌تر و آرام‌تر از آن هستند که بتوانید آن‌ها را احساس نمایید.

رشد و تکامل فرزندتان در هفته ی‌ ششم بارداری فقط به ظاهر او محدود نمی‌شود، بلکه در درون بدن نیز بخش‌های مختلف که از هفته‌ی قبل شروع به پیدایش کرده بودند، به توسعه و رشد خود ادامه می‌دهند. در این مقطع از زمان اندام‌های حیاتی مانند کبد در جایگاه اصلی خود قرار گرفته‌اند و مابقی اندام‌ها نیز در حال تکامل می‌باشند. معده، مری، روده‌ها وکلیه‌ها شروع به شکل‌گیری کرده و دو جوانه‌ی بافتی که به زودی به ریه‌های (شش‌ها) فرزند شما تبدیل می‌شوند، ظاهر شده‌اند.

لوله‌ی عصبی که در هفته‌ پنجم بارداری تشکیل شده بود، در روزهای پایانی این هفته کم کم بسته شده و هم‌چنین غده‌ی هیپوفیز که جزئی مهم از سیستم عصبی فرزند شماست شکل‌گیری خود را آغاز کرده و به زودی از سایر بخش‌های لوله‌ی عصبی متمایز می‌شود.

یک دانه‌ی خشخاش کوچک را تصور کنید، اندازه‌ی قلب فرزند شما اکنون همین قدر است. این قلب کوچک با ضربانی در حدود 80 بار در دقیقه می‌تپد و هر روز به سرعت تپیدن آن اضافه می‌شود تا جایی که به 160 بار در دقیقه می‌رسد. خارق‌العاده نیست؟

اگر بدانید که قلب فرزندتان تا قبل از تولد او در حدود 54 میلیون بار می‌تپد، شگفت‌زده‌تر هم می‌شوید. ممکن است در شش هفتگی ضربان قلب آن از طریق سونوگرافی واژینال قابل شناسایی باشد. اما اگر چنین اتفاقی هم رخ نداد، نگران نشوید، خیلی زودتر از آن‌چه تصورش را می‌کنید صدای قلب کوچک او را هفته به هفته خواهید شنید.

شاید دوست داشته باشید بدانید که درست همین حالا، اندازه‌ی سر تا بخش انتهایی تنه‌ی فرزند شما که با پوستی بسیار نازک و شفاف پوشیده شده است، تقریباً به اندازه‌ی یک چهارم اینچ ( حدود 4-6 میلی‌متر) و حدوداً هم اندازه ی یک عدس است.

علائم هفته ششم بارداری

جالب است بدانید در ششمین هفته از بارداری، با وجود این که اتفاقات زیادی در درون رحم شما در حال وقوع است، بارداری شما هنوز از نظر ظاهری برای دیگران آشکار نشده است.

در این هفته شما احتمالاً علائم هفته ششم بارداری را مشابه هفته‌های پیش ولی با شدت بیشتری تجربه خواهید کرد. علائمی مانند: احساس خستگی، احساس کمبود انرژی، سردرد، تغییرات در سینه‌ها و افزایش حساسیت به لمس، احساس ناخوشایند نسبت به بوها، تمایل بیش از حد و یا بیزاری ناگهانی از غذاها و افزایش بزاق دهان.

صبور باشید، در هفته‌های آغازین بارداری ممکن است این‌گونه علائم آزاردهنده را تجربه کنید، اما با گذشت زمان از شدت این علائم کاسته شده و یا به طور کامل از بین می‌روند. از جمله علائم هفته‌ی ششم بارداری ممکن است احساس نفخ و تجمع گاز در شکم، افزایش دفعات دفع ادرار، تهوع و استفراغ باشد.

حالت تهوع در دوران بارداری که به عنوان بیماری صبحگاهی نیز شناخته می‌شود، معمولاً صبح‌ها در هنگام برخاستن از خواب و یا در حین غذا خوردن رخ می‌دهد که ممکن است در زمان‌های متعددی در طول روز به مرحله‌ی استفراغ یا آستانه‌ی آن برسد. اما نگران نباشید هرچند ممکن است این علائم هفته به هفته با شما باشند، اما معمولاً بین هفته‌های دوازدهم بارداری تا هفته چهاردهم بارداری از بین می‌روند. البته این احتمال نیز وجود دارد که در بعضی از خانم‌ها تهوع و استفراغ تا هفته‌های بیشتری ادامه پیدا کند. از بین هر ده خانم باردار تنها یک نفر امکان دارد که این شرایط را تا پس از هفته‌ی 20 بارداری یعنی در سه ماهه دوم نیز تجربه کند.  

خوردن تکه‌های یخ، نان تست، بیسکوئیت شیرین، زنجبیل خشک، آدامس با طعم نعناع و قرص‌های جویدنی با طعم لیمو قبل از رفتن به رختخواب و یا پس از هر حمله‌ی استفراغ می‌تواند به شما کمک کند که با تهوع و استفراغ بارداری خود مقابله کنید. به یاد داشته باشید که از وقوع این اتفاق ناخوشایند در مقابل مردم خجالت زده نشوید، زیرا بسیاری از مادران این حالات را تجربه کرده‌اند و حالت شما را به خوبی درک می‌کنند.

همچنین در این روزها ممکن است شما از نظر احساسی به ثبات نرسیده باشید و هر روز طیف گسترده‌ای از احساسات متفاوت را تجربه نمایید. به طوری که در طی آن یک روز بدخلق و عصبی و روز دیگر شاد و سرزنده باشید. نگران نباشید، تجربه‌ی این حالات در بارداری کاملاً طبیعی است. تأثیرات هورمونی و از همه مهم‌تر مواجه شدن با این اتفاق عاطفی مهم باعث بروز چنین حالاتی در شما می‌شود. هم‌چنین به طور بسیار شایعی ممکن است شما هر بار که به حمام یا دستشویی می‌روید به دلیل ترس از سقط جنین احساس نگرانی و ترس داشته باشید. این نگرانی به خصوص در 12 هفته‌ی اول بارداری یا سه‌ ماهه‌ اول بارداری بسیار رایج است. آرام باشید و از صحبت کردن با همسر یا مشاورتان در مورد ترس‌ها و نگرانی‌هایتان ترسی نداشته باشید. چرا که شما مجبور به روبه رو شدن با این مشکلات به تنهایی نبوده و می توانید به راحتی از اطرافیان خود کمک گرفته و هفته به هفته بارداری خود را با خیالی آسوده پشت سر بگذارید.

فعالیت‌های هفته ششم بارداری

در هفته 6 بارداری یک برنامه‌ی منظم روزانه برای دریافت ویتامین‌ها به خصوص اسید فولیک تنظیم کنید. بعضی از خانم ها این شکایت را دارند که مکمل‌های دوران بارداری باعث بروز ناراحتی‌های گوارشی و درد معده در آن‌ها می‌شود. در صورت وقوع این مشکل مکمل‌ها را همراه با غذا یا در شب و به هنگام خواب مصرف نمایید. درصورتی که مشکل شما ادامه یافت، می‌توانید مصرف مکمل‌های ویتامینی را طبق نظر پزشک خود تعدیل کنید. به یاد داشته باشید بدون مشورت با ماما یا پزشک خود از تغییر در میزان و یا قطع مصرف مکمل‌ها خودداری کنید. 

نگران نباشید:

لکه بینی (دیدن لکه‌های خون در لباس زیر یا دستمال توالت پس از دفع ادرار) در اوایل بارداری بسیار شایع است. این لکه‌بینی ممکن است به صورت لکه‌های قرمز روشن (خون تازه) یا قهوه‌ای (مربوط به خونریزی یک روز قبل یا پیش از آن) باشد و احتمال دارد همراه با آن انقباضات خفیف شکمی ظاهر شود.

نگران نباشید، اگرچه لکه بینی در هفته ششم بارداری ممکن است در یک بارداری طبیعی رخ دهد، اما در بعضی از موارد می‌تواند از اولین نشانه‌های سقط یا علائم بارداری خارج از رحم در هفته ششم بارداری باشد. در صورت وقوع هرگونه لکه‌بینی یا خونریزی در هفته ششم بارداری، خونسرد بوده و با ماما یا پزشک خود تماس بگیرید تا در صورت لزوم هرچه سریع تر برای درمان لکه بینی در هفته ششم بارداری اقدامات لازم انجام شود.

بایدها:

• اطمینان حاصل کنید که محیط خانه و کار بی‌خطر هستند، زیرا برخی از مشاغل و یا سرگرمی‌ها می‌تواند برای شما و فرزند در حال رشدتان خطرناک باشند.

• گوشت، ماهی، مرغ و تخم‌مرغ را به خوبی بپزید و از مصرف غذاهای تهیه شده در رستوران‌ها و خارج از منزل خودداری کنید.

• تا حد امکان رژیم غذایی سرشار از مواد غذایی سالم، تازه، کم‌چرب و غنی از پروتئین داشته باشید. زیرا بدن شما و فرزندتان برای رشد خود به پروتئین زیادی نیاز دارد. مرغ بدون پوست، ماست و شیر کم‌چرب و تخم‌مرغ سرشار از پروتئین هستند.

• در مقابل آلودگی‌ها و ابتلا به عفونت‌ها از خود مراقبت کنید. زیرا در دوران بارداری سیستم ایمنی تا حدی سرکوب شده تا بدن شما بتواند فرزندی را که از نظر سیستم دفاعی شما موجودی بیگانه تلقی می‌شود حفظ نماید و بنابراین شما بیش از قبل مستعد ابتلا به سرماخوردگی، آنفولانزا و بیماری‌های دیگر می‌شوید. به عنوان اولین قدم‌ها این موارد را مد نظر قرار دهید:

- دست‌های خود را به طور مرتب با آب و صابون بشویید؛

- از برخورد نزدیک با کسانی که بیمار هستند دوری کنید؛

- از همسر خود تقاضا کنید که قفس پرنده‌ها و آکواریوم ماهی‌ها را تمیز کند؛

- اگر احساس کردید که به بیماری مبتلا شده‌اید، بلافاصله به پزشک خود مراجعه نمایید.

• نزدیک‌ شدن به مواد و سموم شیمیایی مانند رنگ، پاک‌کننده‌ها و حلال‌ها در این دوران چندان ضروری نیست، بنابراین از این مواد دوری کنید. مواد شیمیایی در سه ماهه اول بارداری برای جنین خطرآفرین است.

• کمی در هوای آزاد پیاده‌روی کنید. استشمام هوای تازه و استفاده از نور خورشید برای تولید ویتامین دی در بدنتان در این روزها به رشد هرچه بهتر فرزند شما کمک ویژه‌ای می‌کند.

• یکی از راه‌های مؤثر برای مقابله با احساس تهوع، که از علائم هفته ششم بارداری است، نشستن روی یک صندلی و نزدیک کردن سر به زانوها در هنگام شروع تهوع است.

نبایدها:

• توجه داشته باشید که در هفته به هفته بارداری خود به طور کلی از هرگونه سموم، مواد شیمیایی، مواد مخدر، اشعه‌ی X، الکل یا رفتارهای مخاطره‌آمیز دوری کنید. چرا که هفته ی‌ ششم بارداری زمان مهمی برای رشد و تکامل فرزند شماست.

• محصولات لبنی و نوشیدنی‌های غیر پاستوریزه را به هیچ عنوان مصرف نکنید.

• بررسی‌های آزمایشگاهی درخواست شده توسط پزشک نباید باعث نگرانی شما شود، برخی از آزمایشات در بارداری همانند تست بارداری روتین بوده و همه‌ی خانم‌های باردار موظف به انجام آن‌ها هستند.

• جگر و مواد تهیه شده از امعا و احشای حیوانات، علاوه بر آهن حاوی مقادیر زیادی از ویتامین A هم هستند. هر صد گرم از این مواد حاوی 13 هزار تا 40 هزار واحد بین‌المللی ویتامین A است که بیش از 15 برابر نیاز زن باردار می‌باشد. مصرف مقادیر زیاد ویتامین A برای جنین در حال رشد در سه‌ ماهه‌ اول بارداری مضر است. در نتیجه همه‌ی زنان باردار و زنانی که در حال برنامه‌‌ریزی برای بارداری هستند، می‌بایست تا حد امکان از مصرف این غذاها یا غذاهایی که حاوی مقادیر زیاد این ویتامین هستند مانند جگر و روغن‌‌هایی که از کبد حیوانات تهیه می‌‌شوند پرهیز کنند.

پیشنهاد ما به شما برای بهبود شرایط، در هفته 6 بارداری:

در صورتی که فرزند دیگری نیز در منزل دارید، شاید وسوسه شوید که هر چه زودتر خبر بارداری خود را به او بدهید تا فرزندتان از شنیدن خبر آمدن خواهر یا برادر خوشحال شود. اما توصیه‌ی ما این است که تا پایان سه‌ ماهه‌ اول برای به اشتراک گذاشتن این خبر با فرزند و حتی دوستان خود دست نگه‌دارید.

همچنین همانند ماه های قبل نگران علائم هفته ششم بارداری نیز نباشید و برای اطمینان خاطر پزشک یا ماما خود را در جریان این علائم قرار دهید.