درد سیاتیک در بارداری

عصب سیاتیک از طناب نخاعی در قسمت پایین کمر منشعب می‎‌شود و از باسن و پاها می‌‎گذرد. این عصب بسیار بزرگ به قسمت پایین کمر و پاها شما کمک می‎‌کند تا احساساتی مانند فشار، دما و درد را احساس کنید. سیاتیک در بارداری یکی از شایع ترین علل کمردرد در زنان است. سیاتیک علاوه بر کمردرد می‌تواند باعث احساس درد در ساق پا، لگن و باسن نیز شود. مطالعات انجام شده تخمین می‌‎زنند که حدود ۵۰ تا ۸۰% زنان در دوره بارداری کمردرد را تجربه می‌کنند که حدود ۱۷ درصد آن ناشی از سیاتیک است.

درد سیاتیک می‎‌تواند گذراندن بارداری را برای شما سخت‌تر کند، به خصوص در هفته‌های آخر. چه چیزی باعث سیاتیک در بارداری می‎‌شود؟ برای تسکین یا پیش‌گیری از این علائم دردناک چه کاری می‌توانید انجام دهید؟ در ادامه به این سوالات پاسخ خواهیم داد.

علائم درد سیاتیک در بارداری

علائم سیاتیک ممکن است با سایر شکایات رایج بارداری مانند درد لگن، گرفتگی عضلات پا، یا کمردرد غیر اختصاصی اشتباه گرفته شود. علامت اولیه درد سیاتیک در بارداری دردی است که از ناحیه کمر شروع شده و به سمت پاها منتشر می‎‌شود. از دیگر علائم درد سیاتیک در بارداری می‎توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پا درد؛
• کنترل ضعیف مثانه؛
• بی حسی یا سوزن سوزن شدن پاها؛
• درد هنگام سریع راه رفتن؛
• ضعف عضلانی در ساق پا؛
• سختی یا درد هنگام خم شدن؛
• احساس سوزش در اندام تحتانی؛
• دردی که با سرفه، عطسه یا حرکت بدتر می‎‌شود.

اگر هر یک از این علائم را تجربه می‌کنید، باید در ویزیت بعدی به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک می‌تواند راه‌های بی‌خطری برای تسکین درد یا داروهای مسکن بدون نسخه به شما ارائه کند.

علت درد سیاتیک در بارداری

چه باردار باشید چه نباشید، ممکن است در برخی مواقع درد سیاتیک را تجربه کنید. عصب به دام افتاده ناشی از برآمدگی یا فتق دیسک محتمل‎ترین علت ایجاد درد سیاتیک است. هنگامی که این اتفاق می‎افتد، عصب سیاتیک فشرده می‎شود و باعث ایجاد ناراحتی در لگن و ساق پا شوند. موقعیت قرارگیری کودک، وزن اضافی در شکم و افزایش خون رسانی می‌تواند احتمال به دام افتادن عصب در دوران بارداری را افزایش دهد.

زمان شروع درد سیاتیک در بارداری 

درد سیاتیک در بارداری ممکن است در سه ماهه اول یا هر مقطعی از بارداری شروع شود. اما به دلیل وزن اضافی که حمل می‎‎کنید و تغییر مرکز ثقل، این علائم در سه ماهه سوم شایع‌تر است.

سطح ریلکسین (هورمونی که به شل شدن مفاصل و رباط ها در آمادگی برای زایمان کمک می کند) در طول بارداری تا ده برابر افزایش می‎یابد. در سه ماهه سوم بارداری، افزایش سطح ریلکسین می‌تواند منجر به کمردرد و حتی ناهماهنگی ستون فقرات شود و به بدتر شدن علائم سیاتیک کمک کند.

درمان سیاتیک در بارداری 

اقدامات محافظه کارانه اغلب برای درمان درد سیاتیک در بارداری مورد استفاده قرار می‌گیرند. راهکارهایی وجود دارد که می‎توانید برای کاهش علائم سیاتیک در بارداری از آن‎ها کمک بگیرید.  

تشخیص درست

اول از همه مهم است که مطمئن شوید دردی که تجربه می‎‌کنید مربوط به سیاتیک است نه مشکل دیگری. چرا که هر مشکلی باید به طور متفاوتی درمان شود، بنابراین تشخیص درست ضروری و اولین قدم در درمان است. مراجعه به یک پزشک متخصص در این زمینه می‎تواند کمک‎کننده باشد.

شنا کردن

شنا راهی مطمئن برای تحرک مفاصل و فعال ماندن در بارداری است. علاوه بر این شناور بودن روی آب می‎تواند فشار روی عصب سیاتیک را کاهش دهد و درد سیاتیک در بارداری را کم کند.

استراحت

به یاد داشته باشید که رباط‌ها و مفاصل شما در دوران بارداری شل‌تر هستند، بنابراین با استراحت‌های منظم می‎‌توانید از آسیب دیدن خودداری کنید.

ایستادن طولانی مدت می‎‌تواند فشار بیش‌تری را بر عصب سیاتیک وارد کند، به خصوص در شرایطی که وضعیت بدنی شما به دلیل وزن کودک تغییر کرده است. هر چند وقت یک بار که نیاز دارید بنشینید و کفش‎‌های بدون پاشنه و راحت بپوشید. از نشستن طولانی مدت هم خودداری کنید. اگر میز کار دارید، هر یک ساعت یکبار بلند شوید و چند قدم راه بروید.

ماساژ

برخی از تکنیک های ماساژ می‌تواند فشار روی عصب سیاتیک شما را کاهش دهد. با این حال، همه تکنیک‎‌های ماساژ در بارداری مناسب نیستند. بنابراین بهتر است به دنبال یک ماساژ درمانگر واجد شرایط باشید که می‌‎تواند مراقبت و راهنمایی مناسب را به شما ارائه دهد.

همچنین می‌توانید از یک توپ ورزشی برای ماساژ دادن خود در خانه کمک بگیرید. اگر در اوایل بارداری خود هستید، می‌‎توانید به پشت دراز بکشید و توپ را زیر کمر خود قرار دهید تا تنش از بین برود. با پیشرفت بارداری، توصیه می‌‏کنیم این کار را در حالی که پشت صندلی نشسته‌‎اید انجام دهید.

حرکات ورزشی

برخی از حرکات کششی و تمرینات برای تسکین درد سیاتیک مفید هستند، اما همه آن‌ها در بارداری مناسب نیستند. کلاس‎‌های تخصصی یوگا و پیلاتس قبل از تولد می‎تواند به شما کمک کند تا بدانید کدام ورزش‎‌های سیاتیک در بارداری بی‌خطر و موثر هستند. از جمله این حرکات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

حرکات کششی

کشش سبک کمر یک راه عالی برای تسکین درد عصب سیاتیک است. اگر در دوران بارداری هستید، به یاد داشته باشید که از هر گونه کششی که شامل دراز کشیدن به پشت می‎‌شود خودداری کنید. چرا که این کار باعث می‌شود رحم به ورید بزرگی که به قلب شما منتهی می‎‌شود فشار وارد شود و خونرسانی به رحم و جنین کاهش پیدا کند.

برای انجام حرکات کششی می‌توانید از دستورالعمل زیر استفاده کنید.

• روی یک صندلی بنشینید و پاهای خود را روی زمین قرار دهید.
• پای چپ خود را بلند کنید و مچ پای چپ خود را روی زانوی راست خود قرار دهید؛
• به آرامی به جلو خم شوید و پشت خود را صاف نگه دارید؛
• در این حالت احساس کشش در ناحیه کمر و باسن خود خواهید داشت؛
• کشش را برای ۳۰ ثانیه نگه دارید؛
• این کار را با پای راست خود هم تکرار کنید.

ژست کودک

این ژست یوگا آرامش‎‌بخش و ترمیم کننده است و به عضلات کمر و ران کشش خوبی می‎‌دهد. یوگای دوران بارداری به طور کلی راهی عالی و موثر برای فعال ماندن و تسکین درد در دوران بارداری است. برای انجام این حرکت، مراحل زیر را انجام دهید.

• روی یک سطح نرم مانند فرش یا تشک یوگا زانو بزنید؛
• انگشتان شست پا را به هم بچسبانید و زانوهایتان را تا جایی که می‌‎توانید از هم باز کنید؛
• پشت خود را صاف نگه دارید و پیشانی خود را روی زمین قرار دهید؛
• بازوهای خود را مستقیماً بیرون بیاورید و کنار سر خود بگذارید؛
• روی پاهای خود بنشینید، دست‌های خود را به سمت پاشنه‎‌های پا بکشید؛
• دستان خود را به آرامی به عقب ببرید تا به حالت زانو زده برگردید.

کشش همسترینگ ایستاده

این کشش به شما کمک می کند تا انعطاف پذیری در عضله اطراف عصب سیاتیک را حفظ کنید، که باعث کاهش تحریک می‎‌شود. مراحل زیر، برای انجام حرکت همسترینگ به شما کمک می‌کنند.

• صاف بایستید و هر دو پا را روی زمین قرار دهید؛
• پای چپ خود را بلند کنید و روی یک جسم ثابت مانند نیمکت، زیرپایی یا صندلی قرار دهید؛
• پای خود را صاف و انگشتان پا را به سمت بالا نگه دارید؛
• به آرامی به جلو خم شوید تا زمانی که کشش را در همسترینگ خود احساس کنید؛
• این وضعیت را به مدت ۳۰ ثانیه نگه دارید؛
• این کار را با پای راست خود تکرار کنید.  

کمپرس گرم و سرد

استفاده از کمپرس سرد و گرم به طور کلی تا ۲۰ دقیقه در هر بار در دوران بارداری روی پاها، باسن و کمر بی‌خطر است. یک کیسه یخ یا بطری آب گرم را در یک حوله بپیچید و روی مناطق دردناک قرار دهید. حمام آب گرم همچنین می‎تواند به تسکین درد سیاتیک در بارداری کمک کند. 

استفاده از مسکن

اگر درد‎تان خیلی شدید است، باید با مشورت پزشک از داروهای ضد درد استفاده کنید. دقت داشته باشید که استفاده خودسرانه از داروهای مسکن در دوران بارداری می‌تواند به شما و جنین آسیب وارد کند. 

چگونه با درد سیاتیک در بارداری بخوابیم؟

درد سیاتیک می‎‌تواند باعث اختلال در خواب در زمانی شود که خواب بسیار ارزشمند است. در اینجا چند نکته برای داشتن خواب بهتر در هنگام سیاتیک در بارداری آورده شده است.

• به راحت‌ترین پهلوی خود بخوابید.

تحقیقات نشان می‌دهد که خوابیدن به پهلوی چپ یا راست در دوران بارداری بی‌خطر است و به کاهش علائم درد سیاتیک در بارداری کمک می‌کند.

• از بالش برای حمایت از بدن خود استفاده کنید.

حین خوابیدن برای کاهش فشار، یک بالش بین پاها، زیر کمر یا پشت خود قرار دهید. اگر خوابیدن کامل به پهلو فشار زیادی به لگن شما وارد می کند، بالش هایی را زیر پشت خود قرار دهید تا کمی به پهلو خم شوید.

• تخت خود را نرم تر کنید.

از یک تشک یا لحاف اضافه برای ایجاد سطح نرم‎تری برای بدن خود استفاده کنید.

پیش‌گیری از درد سیاتیک در بارداری

برای پیش‌گیری از سیاتیک در بارداری می‌توانید در کلاس‌های یوگا مخصوص خانم‌های باردار شرکت کنید. حرکات یوگا به کاهش فشار روی سیاتیک کمک می‌کنند. همچنین ورزش شنا به دلیل عدم تحمل وزن می‌تواند گزینه خوبی باشد. از گزینه‌های دیگر پیش‌گیری از درد سیاتیک در بارداری:

• انجام دادن تمرینات کششی و داشتن فعالیت بدنی مناسب؛
• استفاده از شکم‌بند؛
• حالت مناسب ستون فقرات هنگام نشستن یا ایستادن.

تاثیر درد سیاتیک بر سلامت جنین 

درست است که درد سیاتیک شدید و آزاردهنده است اما خوشبختانه این عارضه جز خطرات بارداری نبوده و روی سلامت جنین تاثیری ندارد.

برای درمان سیاتیک در بارداری به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

درد سیاتیک در بارداری یکی از عوارضی است که برخی خانم‌های باردار با آن رو به رو می‌شوند. کمردرد در بارداری مشکل شایعی است اما اگر درد آن شدید است و شبیه به تیر کشیدن است یا درد به پاها منتقل می‌شود، احتمالا سیاتیک شما درگیر باشد. در صورت بروز چنین دردی باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.

کلام آخر

در دوران بارداری کمردرد کاملا طبیعی است. اضافه‌وزن و تحمل وزن جنین باعث بروز درد در کمر می‌شود. اما اگر این درد بسیار شدید باشد و به باسن یا ران منتقل شود، ممکن است علت آن سیاتیک باشد. سیاتیک آزاردهنده خواهد بود اما با راهکار‌های ساده قابل درمان است.

شما می‌توانید برای خواندن مقالات بیشتر به مجله اینترنتی مام مراجعه کنید، همچنین برای رزرو نوبت و مشاوره حضوری با متخصصین ما، به مرکز مام مراجعه کنید.