هایپرپلازی اندومتر و علل آن

بعید است که با هایپرپلازی اندومتر آشنا باشید و بدانید که هایپرپلازی چیست؛ برای همین ابتدا به این سوال پاسخ می‌دهیم که هایپرپلازی چیست و چه موقع این تشخیص گذاشته می‌شود. به پوشش داخلی رحم اندومتر گفته می‌شود و هایپرپلازی به معنی رشد بیش از حد است. پس منظور ما از هایپرپلازی اندومتر، رشد بیش از حد و ضخیم شدن پوشش داخلی رحم است. درواقع در هایپرپلازی اندومتر، سلول‌های اندومتر بیش از حد طبیعی تکثیر می‎‌شوند و منجر به ضخیم شدن آن می‌شوند.  

هاپیرپلازی اندومتر به طور معمول خود را با خونریزی غیرطبیعی نشان می‌دهد. هایپرپلازی غیرمعمول اندومتر خطر ابتلا به سرطان اندومتر و رحم را افزایش می‎‌دهد اما به خودی خود یک حالت بدخیم و سرطانی نیست. خوشبختانه در بیش‌تر موارد این مشکل با درمان‌های دارویی و جراحی بهبود می‎‌یابد.  

هایپرپلازی چیست

همانطور که گفته شد هیپرپلازی اندومتر زمانی است که ضخامت دیواره رحم زیاد شود. اندومتر همان پوششی است که در طول دوره قاعدگی می‎‌ریزد و جنین در دوران بارداری در آن رشد می‌کند. هایپرپلازی اندومتر می‌تواند منجر به سرطان اندومتر شود و به همین جهت است که باید جدی گرفته شود. 

هیپرپلازی اندومتر معمولاً در افرادی که در حال گذار به یائسگی هستند یا به تازگی یائسه شده‎‌اند (زمانی که دوره قاعدگی به طور کامل متوقف شده) رخ می‌دهد. 

انواع هایپرپلازی اندومتر

ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی هیپرپلازی اندومتر را بر اساس انواع تغییرات سلولی در که پوشش اندومتر ایجاد می‌شود، طبقه بندی می‌‎کنند. برخی از انواع هیپرپلازی اندومتر خطر ابتلا به سرطان را تا حدی افزایش می‌دهند و برخی دیگر نه. انواع هایپرپلازی اندومتر را در اینجا نام برده و توضیح می‌دهیم.

هایپرپلازی ساده یا پیچیده اندومتر (بدون آتیپی) 

در این نوع هیپرپلازی اندومتر، ظاهر سلول‌ها طبیعی است و تنها تعدادشان زیاد می‌شود، و احتمال سرطانی شدن آن‎ها وجود ندارد. این وضعیت ممکن است بدون درمان بهبود یابد یا پزشک درمان با هورمون‌ها را توصیه کند. به این نوع هایپرپلازی که می‌تواند ساده یا پیچیده باشد تیپیک یا آتیپی می‌گویند.

هایپرپلازی ساده یا پیچیده اندومتر آتیپیک (با آتیپی) 

اگر نوع هیپرپلازی اندومتر "آتیپیک" یا "با آتیپی" باشد، احتمال بیش‌تری برای تبدیل شدن به سرطان دارد، چرا که ظاهر سلول‌ها غیرطبیعی شده است. در صورت آتیپیک بودن تغییرات سلولی، حتما به درمان نیاز است. هایپرپلازی آتیپیک می‌تواند به دو دسته‌ی ساده و پیچیده نیز تقسیم شود.

علائم هایپرپلازی اندومتر

افراد مبتلا به هیپرپلازی اندومتر ممکن است قائدگی‌های نامنظم و یا آزاردهنده‌ای را تجربه کنند، که نشان از وجود هایپرپلازی دارد. علائم هاپیرپلازی شامل موارد زیر است.

• خونریزی غیرطبیعی بین قاعدگی؛
• سیکل‎های قاعدگی کوتاه؛ (کمتر از ۲۱ روز)
• خونریزی شدید قاعدگی؛
• خونریزی بعد از یائسگی؛
• پریود نشدن (آمنوره).

بسیاری از این علائم در افرادی که در حال گذار به یائسگی هستند هم دیده می‌شود. شروع یائسگی اغلب با پریودهای نامنظم یا تاخیر قاعدگی همراه است. با ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود در مورد علائمی که دارید صحبت کنید تا تشخیص دهند که آیا بررسی هایپرپلازی اندومتر ضروری است یا خیر.

آیا هیپرپلازی اندومتر باعث درد می شود؟

هایپرپلازی اندومتر ممکن است باعث درد شکم، لگن یا درد در حین مقاربت شود (دیسپارونی). با این حال، خونریزی غیر طبیعی شایع ترین علامت آن است.

علت ایجاد کننده هایپرپلازی اندومتر 

هیپرپلازی اندومتر در صورتی اتفاق می‌افتد که استروژن بیش از حد در بدن تولید شود اما سطح پروژسترون کافی نباشد. این حالت بعد از یائسگی و زمانی که دیگر تخمک گذاری صورت نمی‎گیرد و تولید پروژسترون متوقف می‌شود، شایع‌تر است. گاهی اوقات قبل از یائسگی و به علت تخمک گذاری نامنظم هم ممکن است این شرایط ایجاد شود. 

اندومتر در واکنش به هورمون‌ها در دوران قاعدگی تغییر می‎کند. در یک سیکل طبیعی، در اوایل سیکل قاعدگی تخمدان‌ها هورمون استروژن تولید می‌کنند. این هورمون سبب رشد و ضخیم‌تر شدن پوشش داخلی رحم می‌شود تا آن را برای بارداری آماده کند و تخمک گذاری صورت می‎گیرد. بعد از تخمک‌گذاری، اگر لقاح اتفاق نیفتد، سطح پروژسترون کاهش می‌یابد و افت پروژسترون باعث می‌شود که پوشش داخلی رحم یعنی همان اندومتر ریزش پیدا کند و به خونریزی قاعدگی شروع شود.  

در صورتی که سطح پروژسترون کم باشد، پوشش اندومتر نمی‌ریزد و به ضخیم شدن ادامه می‌دهد. در نتیجه اندومتر دچار هایپرپلازی می‌شود.  

عوامل خطر هایپرپلازی چیست

افرادی که در دوران پیش از یائسگی یا یائسگی هستند، بیش‌‍تر در معرض هیپرپلازی اندومتر هستند. این مشکل به ندرت در افراد کمتر از ۳۵ سال رخ می‎دهد. سایر عوامل خطر عبارتند از: 

• برخی از درمان های سرطان سینه؛ (تاموکسیفن)
• دیابت؛
• بلوغ زودرس یا شروع دیررس یائسگی؛
• سابقه خانوادگی سرطان تخمدان، رحم یا کولون؛
• اختلالات کیسه صفرا؛
• هورمون درمانی فقط با استفاده از استروژن؛
• نداشتن سابقه بارداری؛
• چاقی؛
• سندرم تخمدان پلی‌کیستیک؛ 
• سیگار کشیدن؛
• بیماری تیرویید؛
• سابقه طولانی قاعدگی نامنظم یا آمنوره؛
• سیستم ایمنی ضعیف به دلیل بیماری خود ایمن یا داروها. 

عوارض هایپرپلازی چیست

همه انواع هایپرپلازی می‌تواند باعث خونریزی غیرطبیعی و شدید شود و شما را کم خون کند. هیپرپلازی آتیپیک آندومتر درمان نشده می‌‎تواند منجر به سرطانی شود.

تشخیص هایپرپلازی اندومتر

بسیاری از مشکلات می‎توانند باعث خونریزی غیرطبیعی رحم شوند. بررسی‌های زیر به تشخیص هایپرپلازی اندومتر کمک می‌کنند. 

سونوگرافی

سونوگرافی ترانس واژینال می‌تواند مشخص کند که آیا پوشش رحم شما بیش از حد ضخیم شده است یا نه. 

بیوپسی

با بیوپسی اندومتر نمونه‌های بافتی را از پوشش رحم خارج می‌کنند و متخصصین پاتولوژی سلول‌ها را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کنند تا متوجه نوع تغییرات آن شوند.  

هیستروسکوپی

از هیستروسکوپ برای بررسی دهانه رحم و بررسی داخل رحم استفاده می‌شود تا ناهنجاری های داخل حفره رحم مشخص شود و از هر ناحیه مشکوک بیوپسی انجام شود. 

درمان هایپرپلازی چیست

درمان این عارضه بسته به نوع آن متفاوت است. در بیش‎تر موارد درمان هیپرپلازی اندومتر شامل مصرف پروژسترون است؛ هورمونی که بدن شما فاقد آن است. هایپرپلازی اندومتر معمولا به خوبی به درمان‎های پروژسترون پاسخ می‌دهد. پروژستین به اشکال مختلفی وجود دارد:  

• پروژسترون خوراکی؛
•  IUD  حاوی پروژسترون؛
• پروژسترون تزریقی؛
• کرم یا ژل واژینال. 

ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما ممکن است هیسترکتومی را برای برداشتن رحم توصیه کند اگر:

• وضعیت شما بدتر شده یا سلول‎ها سرطانی شده‎اند؛
• وضعیت شما با درمان پروژسترون بهبود پیدا نکرده باشد.

پیش‌گیری از هایپرپلازی اندومتر

برخی از راهکار‌ها می‌تواند شانس ایجاد شدن هایپرپلازی آندومتر را کاهش دهد، از جمله:

•  بعد از یائسگی (اگر از هورمون درمانی استفاده می کنید) از پروژسترون همراه با استروژن استفاده کنید؛
• اگر قاعدگی نامنظم دارید به دنبال درمان آن باشید؛
• سیگار کشیدن را کنار بگذارید؛
• وزن خود را در محدوده طبیعی حفظ کنید. 

کلام آخر

انواع مختلفی از هیپرپلازی اندومتر وجود دارد که ممکن است منجر به سرطان شوند. بنابراین، مهم است که با علائم این بیماری و راه‌های درمان و پیش‎گیری از آن آشنایی کامل داشته باشید. در این مقاله به بررسی کامل این بیماری، از علائم تا تشخیص و درمان ان پرداختیم.

شما می‌توانید برای خواندن مقالات بیشتر به مجله اینترنتی مام مراجعه کنید، همچنین برای رزرو نوبت و مشاوره حضوری با متخصصین ما، به مرکز مام مراجعه کنید.