آتروفی واژن چیست + از علل تا درمان

آتروفی واژن یا واژینیت آتروفیک اغلب در افرادی که در حال عبور از دوران یائسگی هستند، رخ می‌دهد. این وضعیتی است که در آن پوشش واژن شما به دلیل کمبود استروژن خشک‌تر و نازک‌تر می‌شود. در این مقاله به بررسی علائم و راه های درمان آتروفی واژن می‌پردازیم. قبل از مطالعه‌‌ این مقاله بهتر است بدانید که شما تنها نیستید و برای این مشکل شایع روش های درمانی وجود دارد که می‌تواند علائم ناراحت کننده شما را از بین ببرد.

آتروفی واژن چیست

آتروفی واژن وضعیتی است که در آن پوشش واژن به علت کمبود استروژن خشک‌ و نازک‌ می‌شود. این منجر به خارش، سوزش و درد در حین رابطه جنسی می‌شود. این وضعیت همچنین شانس مشکلات دستگاه ادراری مانند عفونت های دستگاه ادراری (UTIs) و بی‌اختیاری ادرار را افزایش می‌دهد و اغلب پس از یائسگی رخ می‌دهد.

برای بسیاری از زنان، آتروفی واژن نه تنها مقاربت را دردناک می‌کند، بلکه منجر به علائم ناراحت کننده ادراری نیز می‌شود. درمان های ساده و موثر برای آتروفی واژن در دسترس است. کاهش سطح استروژن منجر به تغییراتی در بدن شما می‌شود، اما این بدان معنا نیست که شما باید با این ناراحتی زندگی کنید.

علائم آتروفی واژن

بافتی که دیواره واژن شما را می‌پوشاند زمانی که دچار آتروفی واژن می‌شوید نازک، خشک و ملتهب می‌شود. اغلب اولین علامت، خشکی است که ممکن است در حین رابطه جنسی متوجه آن شوید. سایر علائم آتروفی واژن عبارتند از:

سوزش و یا خارش واژن

با آتروفی واژن بافت دیواره واژن که نازک و خشک شده، ملتهب می‌شود و باعث سوزش و خارش می‌شود. با مراجعه به پزشک و درمان این مورد به راحتی حل می‌شود.

دیسپارونی یا درد هنگام رابطه جنسی

آتروفی واژن ممکن است رابطه جنسی را برای شما طاقت‌فرسا کند زیرا خشکی بیش از حد اجازه روانکاوی کافی را برای نزدیکی نمی‌دهد. می‌توانید با مراجعه به پزشک و یا استفاده از لوبریکانت بر پایه آب، این مسئله را حل کنید.

ترشحات غیرمعمول واژن

یکی از نشانه‌های آتروفی واژن داشتن ترشحاتی غیر عادی و معمولا زرد رنگ است. در صورت مشاهده هرگونه ترشحات غیر معمول به پزشک خود مراجعه کنید.

لکه بینی هنگام رابطه جنسی

اگر بعد از نزدیکی احساس سوزش کردید یا لکه‌بینی مشاهده کردید، این ممکن است یکی از نشانه‌های آتروفی واژن باشد که اگر درمان نشود، در آینده باعث ایجاد مشکلات زیادی برای شما می‌شود.

خارش دستگاه تناسلی

تجربه این خارش به علت خشکی بیش از حد دیواره واژن شما می‌باشد که در صورت درمان از بین می‌رود.

اختلال در سیستم ادراری

آتروفی واژن همچنین می‌تواند بر سیستم ادراری شما تأثیر بگذارد و علائمی مانند: عفونت های مکرر دستگاه ادراری (UTIs)، عدم توانایی در نگه داشتن ادرار (بی‌اختیاری)، ادرار کردن بیش از حد معمول، سوزش ادرار (دیسوریا) و خون در ادرار (هماچوری) را برای شما ایجاد کند.

علت آتروفی واژن 

در دوران یائسگی، بدن شما استروژن کمتری تولید می‌کند. بدون استروژن، پوشش واژن نازک‌تر شده و کشش کمتری پیدا می‌کند. استروژن کمتر همچنین میزان مایعات طبیعی واژن را کاهش می‌دهد و تعادل اسید را در واژن شما تغییر می‌دهد.

همه این عوامل باعث می‌شود بافت واژن شما ظریف‌تر شود و احتمال تحریک آن بیشتر شود. این مشکل فقط در دوران یائسگی رخ نمی‌دهد بلکه افرادی که در دوران شیردهی هستند، تحت درمان سرطان هستند یا تخمدان هایشان برداشته شده است نیز ممکن است به دلیل کمبود استروژن دچار آتروفی واژن شوند.

عواملی که خطر ابتلا به آتروفی واژن را افزایش می‌دهند

زنان در یائسگی بیشترین احتمال را دارند که آتروفی واژن را تجربه کنند زیرا بدن آنها به طور طبیعی استروژن کمتری تولید می‌کند. با این حال، عوامل دیگر می‌توانند سطح استروژن را کاهش دهند و منجر به آتروفی واژن شوند. این موارد شامل:

• سیگار کشیدن؛
• نداشتن سابقه زایمان طبیعی؛
• کاهش عملکرد تخمدان به دلیل شیمی درمانی یا پرتودرمانی؛
• داروهایی که دارای خواص آنتی استروژن هستند از جمله تاموکسیفن، مدروکسی پروژسترون و نافارلین؛
• اوفورکتومی (برداشتن تخمدان ها)؛
• برخی از قرص های ضد بارداری؛
• اختلالات ایمنی؛
• شیردهی؛
• فعالیت جنسی کم

افرادی که فعالیت جنسی کمتری دارند ممکن است در معرض خطر آتروفی متوسط تا شدید واژن نیز باشند. این به این دلیل است که تحریک جنسی جریان خون را به واژن شما افزایش می‌دهد و بافت واژن شما را انعطاف پذیرتر می‌کند.

عوارض آتروفی واژن

اتروفی واژن می‌تواند برای زنان ناراحتی و مشکلاتی به وجود آورد. همچنین آتروفی واژن ممکن است خطر ابتلا به موارد زیر را افزایش دهد.

عفونت واژن

با کاهش هورمون استروژن و نازک شدن دیواره واژن، خطر تغییرات در تعادل اسید واژن ممکن است رخ دهد، همچنین تغییر ph واژن، خطر عفونت واژن را بیشتر می‌کند. می‌توانید برای درمان عفونت واژن به پزشک خود مراجعه کنید.

مشکلات ادراری

تغییرات ادراری مرتبط با آتروفی واژن می‌تواند باعث مشکلات ادراری شود. ممکن است افزایش تکرر یا فوریت ادرار یا سوزش همراه با ادرار را تجربه کنید. برخی از زنان بیشتر دچار عفونت های دستگاه ادراری یا نشت ادرار (بی اختیاری) می‌شوند.

تشخیص آتروفی واژن

تشخیص آتروفی واژن توسط ماما و متخصص زنان و زایمان از روش‌های زیر امکان پذیر است.

• معاینه لگن

که در طی آن پزشک اندام های لگنی شما را لمس می‌کند و دستگاه تناسلی خارجی، واژن و دهانه رحم را به صورت بصری معاینه می‌کند؛

• آزمایش ادرار در صورت داشتن علائم ادراری؛
•  تست تعادل اسید واژن

که شامل نمونه برداری از مایعات واژن یا قرار دادن یک نوار کاغذی نشانگر در واژن برای آزمایش تعادل اسیدی آن است؛

• انجام تست پاپ اسمیر؛
• آزمایش خون

میزان هورمون استروژن بدن را با انجام آزمایش خون می‌توان اندازه‌گیری کرد و در صورت کم بودن مقدار آن، خشکی واژن را متوجه شد.

جلوگیری از آتروفی واژن

از دست دادن استروژن بخشی از روند طبیعی پیری بدن شما است. با این حال، راه هایی برای جلوگیری از بدتر شدن آتروفی واژن وجود دارد. از مواد محرک واژن مانند عطر، شامپو، مواد شوینده و دوش اجتناب کنید. به یاد داشته باشید، فعالیت جنسی منظم برای آتروفی واژن مفید است زیرا جریان خون را در بافت واژن افزایش می‌دهد.

خودمراقبتی

اگر خشکی یا سوزش واژن را تجربه می‌کنید، با مراقبت از خود و انجام چند کار ساده می‌توانید به خودتان کمک بزرگی کنید. احساس ناراحتی در زمان مقاربت را می‌توانید با موارد زیر تا حد خوبی برطرف کنید.

یک مرطوب کننده را امتحان کنید. به عنوان مثال می‌توانید از لوبریکانت ها استفاده کنید. این ژل می‌تواند مقداری رطوبت را به ناحیه واژن شما بازگرداند و ناراحتی در هنگام مقاربت را کاهش دهد.

در حین مقاربت زمان بگذارید تا برانگیخته شوید. روانکاری واژن که از تحریک جنسی ناشی می‌شود می‌تواند به کاهش علائم خشکی یا سوزش کمک کند.

درمان آتروفی واژن

برای درمان آتروفی واژن، پزشک ممکن است ابتدا گزینه های درمانی بدون نسخه را توصیه کند، و بنا به شرایط بدنی شما ممکن است در مرحله بعد نیاز به هورمون تراپی داشته باشید.

درمان اولیه آتروفی واژن

به عنوان درمان اولیه پزشک برای شما استفاده از مرطوب کننده واژن و لوبریکانت را تجویز می‌کند که معمولا با همین موارد مشکل شما مرتفع می‌شود. 

با استفاده از این مرطوب‌کننده‌ ها می‌توانید مقداری رطوبت را به ناحیه واژن خود بازگردانید. ممکن است مجبور شوید هر چند روز یک بار از مرطوب کننده استفاده کنید. اثرات یک مرطوب‌کننده معمولاً کمی بیشتر از یک روان‌کننده باقی می‌ماند.

همچنین روان‌کننده های مبتنی بر آب می‌تواند به شما کمک کند، این محصولات درست قبل از فعالیت جنسی استفاده می‌شوند و می‌توانند ناراحتی در هنگام مقاربت را کاهش دهند. محصولاتی را انتخاب کنید که حاوی گلیسیرین یا خاصیت گرم کنندگی نیستند زیرا زنانی که به این مواد حساس هستند ممکن است دچار تحریک شوند. 

هورمونی تراپی آتروفی واژن

استروژن درمانی و دهیدرواپی آندروسترون (DHEA) تنها درمان های هورمونی برای آتروفی واژن هستند. استروژن موضعی واژینال علائم آتروفی واژن را بدون افزایش سطح استروژن در جریان خون درمان می‌کند. اشکال مختلف آن شامل: کرم واژینال، حلقه واژینال، شیاف واژینال.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

آتروفی واژن می‌تواند بر کیفیت زندگی شما و رابطه شما با شریک زندگی شما تأثیر بگذارد. افرادی که علائم آتروفی واژن را تجربه می‌کنند ممکن است علاقه خود را به رابطه جنسی و صمیمیت از دست بدهند یا اعتماد به نفس خود را از دست بدهند. لطفاً بدانید که همه این احساسات طبیعی هستند و پزشک شما به شما کمک خواهد کرد.

شما تنها نیستید و بسیاری از زنان یائسه آتروفی واژن را تجربه می‌کنند. اما تعداد کمی به دنبال درمان هستند. اگر لکه بینی یا خونریزی واژن، ترشح غیر معمول، سوزش یا درد دارید، با پزشک خود وقت بگیرید. همچنین اگر مقاربت دردناکی را تجربه کردید که با استفاده از مرطوب کننده واژن یا روان‌کننده های مبتنی بر آب برطرف نشد، به پزشک خود مراجعه کنید.

کلام آخر

آتروفی واژن جدی است. با احساس ناراحتی، مکررا حمام کردن، عفونت ادراری مکرر، سوزش، درد هنگام رابطه جنسی و موارد دیگر، کیفیت زندگی شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. خوشبختانه، درمان‌های زیادی وجود دارد و پزشک می‌تواند به شما کمک کند بهترین گزینه را برای علائم خود پیدا کنید. به دنبال درمان باشید. از مکالمه با پزشک و با شریک زندگی خود نترسید. همیشه دستورالعمل های پزشک خود را دنبال کنید و برای مدیریت آتروفی واژن هر کاری که می‌توانید انجام دهید.