علائم بلوغ پسران و دختران

علائم بلوغ پسران و دختران متفاوت است، هر فرد می‌تواند علائم متفاوتی در بلوغ نشان دهد. در این مقاله قصد داریم به بررسی علائم بلوغ پسران و دختران بپردازیم. این مقاله می‌تواند راهنمای خوبی برای والدین باشد تا در هر مرحله از بلوغ فرزندان خود، آمادگی تغییرات رخ داده را داشته باشند.

بلوغ چیست

بلوغ زمانی است که بدن کودک شما با انتقال به بزرگسالی شروع به رشد و تغییر می‌کند. این زمانی در زندگی فرزند شما رخ می‌دهد که تغییرات فیزیکی را برای رسیدن به بلوغ جنسی و توانایی تولید مثل پشت سر می‌گذارد. مراحل بلوغ مسیر مشخصی را با پیشرفت تغییرات جسمانی دنبال می‌کند. تغییرات عاطفی بلوغ ممکن است با سرعت تغییرات فیزیکی پیشرفت نکند. تغییرات جسمی و عاطفی بلوغ هر دو در سنین مختلف برای هر کودک شروع و پایان می‌یابد.

سن بلوغ

بلوغ پسر و دختر زمانی شروع می‌شود که بخشی از مغز کودک شما به نام هیپوتالاموس شروع به تولید هورمونی به نام هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH) می‌کند. هیپوتالاموس GnRH را به قسمت دیگری از مغز به نام غده هیپوفیز می‌فرستد. GnRH غده هیپوفیز را تحریک می‌کند تا دو هورمون دیگر ترشح کند.

هورمون لوتئینه کننده (LH) و هورمون محرک فولیکول (FSH). این هورمون‌ها به اندام‌های جنسی (تخمدان‌ها و بیضه‌ها) سفر می‌کنند و آنها را تحریک می‌کنند تا هورمون‌های جنسی (استروژن و تستوسترون) را آزاد کنند. این هورمون های پیام رسان باعث می‌شوند که نشانه های بلوغ شروع شود.

علائم بلوغ پسران و دختران و زمان شروع آن متفاوت است. بلوغ دختران از 8 تا 13 سالگی شروع می‌شود و بیشتر مردان بین 9 تا 14 سالگی شروع می‌شود. اما شروع زودتر یا دیرتر نیز می تواند طبیعی باشد.

در مردان: هورمون ها به بیضه ها دستور می‌دهند که هورمون تستوسترون و اسپرم را بسازند.

در زنان: هورمون ها به تخمدان ها دستور می‌دهند که هورمون استروژن را بسازند و باعث رشد و آزاد شدن تخمک می‌شوند.

سایر هورمون های بلوغ از غدد فوق کلیوی ترشح می‌شوند. این هورمون ها منجر به رشد موهای ناحیه تناسلی و زیر بغل، بوی بدن و آکنه می‌شوند.

علائم بلوغ پسران 

علائم بلوغ پسران و دختران شامل مراحل مختلفی است که در هر مرحله نشانه‌های جداگانه‌ای بروز می‌کند و این می‌تواند برای والدین راهنمای خوبی باشد تا انتظار تغییرات رخ داده در هر مرحله را داشته باشند. بلوغ پسران دارای پنج مرحله است:

مرحله اول بلوغ پسران قبل از بلوغ است. در این مرحله، پسران هیچ تغییر قابل مشاهده‌ای را تجربه نکرده‌اند.

در مرحله دوم، تغییرات فیزیکی شروع می‌شود. بین 9 تا 14 سالگی، پسرها معمولاً این تغییرات را تجربه می‌کنند:

• رشد دستگاه تناسلی (رشد بیضه ها و کیسه بیضه)؛
• رشد موهای کم پشت در اطراف آلت تناسلی و زیر بغل آنها؛
• افزایش قد (معمولاً حدود 5 تا 6 سانتی متر در سال).

در مرحله سوم بلوغ پسران، تغییرات فیزیکی سرعت بیشتری می‌گیرد. در سنین 10 تا 16 سالگی، پسران معمولا این تغییرات را  تجربه می‌کنند:

• رشد مداوم آلت تناسلی و بیضه‌ها و همچنین تجربه احتمالی «رویاهای خیس». رویاهای خیس انزال در شب هنگام خواب است؛
• تیره شدن و درشت شدن موهای ناحیه تناسلی به شکل مثلث در ناحیه تناسلی آنها؛
• افزایش مداوم قد؛
• تعریق بیشتر که می‌تواند منجر به بوی بدن شود؛
• تغییرات صوتی؛
• افزایش توده عضلانی.

در مرحله چهارم بلوغ پسران، بلوغ کامل می‌شود. بین سنین 11 تا 16 سالگی، پسران معمولا این تغییرات را تجربه می‌کنند:

• رشد در اندازه آلت تناسلی و تیره شدن پوست روی کیسه بیضه و بیضه‌ ها و همچنین برآمدگی های قرمز رنگ روی بیضه های آنها به نام روگا ایجاد می‌شود؛
• رشد موهای بدن که به سطح بزرگسالان می‌رسد؛
• اوج جهش رشد قد که به طور متوسط نزدیک به 10 سانتی متر در سال است؛
• توسعه آکنه؛
• ادامه تغییرات صدا.

مرحله پنجم مرحله نهایی بلوغ پسران است. پسران رشد جسمانی خود را در این مرحله به پایان می‌رسانند. بسیاری از افراد ممکن است تا این مرحله موی صورت را تجربه نکنند. موهای ناحیه تناسلی ممکن است تا ران‌هایشان امتداد پیدا کند و بعضی از پسرها ممکن است تا نافشان خطی از مو داشته باشند. رشد بیشتر پسرها تا 17 سالگی به پایان می‌رسد، اما برخی ممکن است تا اوایل 20 سالگی به رشد خود ادامه دهند.

پسران در دوران بلوغ

وقتی پسر شما وارد سن بلوغ می‌شود، ممکن است شاهد تغییرات عاطفی در او باشید. افزایش تستوسترون همراه با فشارهای اجتماعی ممکن است باعث بد خلقی، طغیان عاطفی و اختلاف خانوادگی شود. والدین معمولاً می‌توانند این مشکلات را حل کنند. فعالانه گوش کنید و بپرسید که چه زمانی پسرتان نظر شما را می‌خواهد و چه زمانی فقط می‌خواهد شنیده شود. به او بگویید که دوستش دارید و در کنارش هستید. 

اگر متوجه مشکلات عاطفی جدی در فرزند خود شده‌اید مثل: علائم اضطراب، افسردگی یا نوسانات شدید خلقی، مهم است که به سلامت روان فرزند‌تان توجه کنید و آن را ارزیابی کنید. این علائم می‌توانند خود را به‌صورت کناره‌گیری، انجام ندادن کارهایی که قبلاً برای او لذت بخش بود، انزوا از دوستان و خانواده یا کاهش نمرات نشان دهند. 

علائم بلوغ دختران

به طور کلی بلوغ دختران حدود دو سال زودتر از پسران شروع می‌شود. بلوغ دختران معمولاً بین سنین 8 تا 13 سالگی شروع می‌شود. توجه به مراحل بلوغ دختران می‌تواند به عنوان یک راهنمای عالی برای تغییراتی باشد که می‌توانید انتظار داشته باشید در دختر خود مشاهده کنید. بلوغ دختران پنج مرحله دارد:

مرحله اول قبل از بلوغ دختران است. در این مرحله، دختران هیچ تغییر قابل مشاهده‌ای را تجربه نکرده‌اند.

در مرحله دوم بلوغ دختران، تغییرات فیزیکی شروع می‌شود. بین 8 تا 13 سالگی، دختران معمولاً این موارد را تجربه می کنند:

• سینه های آنها شروع به جوانه زدن می‌کند و آرئول ها (ناحیه رنگدانه دار اطراف نوک پستان) بزرگ می‌شوند؛
• موهای نازک ناحیه تناسلی ظاهر می‌شود؛
• قد حدوداً 10.5 سانتی متر در سال افزایش می‌یابد.

در مرحله سوم بلوغ دختران، تغییرات فیزیکی سرعت بیشتری می‌گیرد. بین 9 تا 14 سالگی:

• سینه های آنها همچنان به رشد کردن ادامه می‌دهد؛
• موهای زیر بغل شروع به رشد می‌کنند و موهای ناحیه تناسلی به رشد خود ادامه می‌دهند. موهای ناحیه تناسلی درشت، مجعد و به شکل مثلث است؛
• جهش رشد بیش از 7 سانتی متر در سال رخ می‌دهد؛
• پوست آنها چرب‌تر می‌شود و آکنه ایجاد می‌شود.

در مرحله چهارم، بلوغ دختران کامل می‌شود. بین 10 تا 15 سالگی:

• سینه های آنها به رشد خود ادامه می‌دهد و نوک سینه های آنها شروع به بیرون زدن می‌کند؛
• موهای ناحیه تناسلی هنوز در یک مثلث هستند و اکنون تعداد موهای زائد بسیار زیاد است؛
• رشد ممکن است ادامه یابد؛
• مشکلات آکنه ممکن است ادامه یابد؛
• پریودها (قاعدگی) معمولاً در حدود 12 سالگی شروع می‌شود (معمولاً در همان سنی که پریود مادر و خواهرشان شروع می‌شود).

مرحله پنجم مرحله نهایی است. بلوغ معمولاً در این مرحله به پایان می‌رسد. دختران به بلوغ جسمی می‌رسند. موهای ناحیه تناسلی ممکن است تا ران‌هایشان امتداد پیدا کند و برخی از دختران ممکن است یک خط مو تا ناف داشته باشند. بیشتر دختران در سن 16 سالگی به اوج قد خود می‌رسند، اما برخی ممکن است تا 20 سالگی به رشد خود ادامه دهند.

دختران در بلوغ

همه دختران در دوران بلوغ دچار تغییرات عاطفی می‌شوند. برخی از آنها بیشتر از دیگران تحت تأثیر قرار می‌گیرند زیرا مقادیر استروژن و پروژسترون در بدن آنها متغیر است.

ترکیبی از فشارهای اجتماعی و مدرسه و بدخلقی می‌تواند باعث طغیان عاطفی و درگیری با والدین شود. وقتی می‌بینید که اعمال او بر دیگران تأثیر می‌گذارد، ارزش آن را دارد که فضای امنی برای او فراهم کنید تا «همه احساساتش را احساس کند» یا احساساتش را به اشتراک بگذارد.

اگر نشانه هایی از اضطراب، افسردگی یا سایر چالش های سلامت روان را مشاهده کردید، نگرانی های خود را با یک متخصص در میان بگذارید. دختر شما ممکن است به مشاوره یا داروهای دیگری برای کمک به مدیریت خلق و خو و ایجاد مهارت‌هایی برای توسعه انعطاف‌پذیری و تنظیم دقیق نقاط قوت خود نیاز داشته باشد.

نگرانی‌های رایج بلوغ

وقتی بچه‌ها بالغ می‌شوند، ممکن است سؤالات یا نگرانی‌هایی در مورد تغییراتی که از سر می‌گذرانند داشته باشند. نگرانی های رایج بلوغ عبارتند از:

• بوی بدن

کودک شما باید به طور منظم حمام یا دوش بگیرد. استفاده از دئودورانت یا ضد تعریق می‌تواند کمک کننده باشد؛

• آکنه

به کودک خود یادآوری کنید که یک یا دو بار در روز صورت خود را با یک صابون ملایم یا پاک کننده ملایم و آب گرم بشوید؛

• اندازه آلت تناسلی

پسرها باید بدانند که طیف وسیعی از اندازه‌های طبیعی آلت تناسلی وجود دارد؛

• اندازه پستان

سینه ها اشکال و اندازه‌های مختلفی دارند. همچنین معمول است که یک سینه بزرگتر از دیگری باشد؛

• نعوظ و انزال

نعوظ می‌تواند خود به خود و بدون تخیلات جنسی یا لمس رخ دهد. انزال می‌تواند در طول خودارضایی یا به صورت تشعشعات شبانه (رویای مرطوب) اتفاق بیفتد؛

• خودارضایی

خودارضایی هرچند که از نظر ئین و عرف خودارضایی عملی پسندیده نیست اما راهی برای کودکان و نوجوانان است تا بدن خود را کشف کنند و تمایلات جنسی خود را بشناسند. این یک بخش طبیعی از بزرگ شدن است؛

• ترشحات واژن

دختران ممکن است 6 ماه تا یک سال قبل از شروع قاعدگی متوجه ترشحات نازک، شفاف یا سفید رنگ در زیر شلوار خود شوند. تغییر رنگ، خارش یا بوی نامطبوع ممکن است نشانه عفونت باشد؛

• افزایش وزن

برخی از کودکان با تغییر ظاهر بدنی خود در دوران بلوغ مشکل دارند. با فرزند خود در مورد عزت نفس و رضایت از بدن صحبت کنید؛

چه زمان به پزشک مراجعه کنیم

مراحل بلوغ دختران و پسران و علائم بلوغ پسران و دختران ممکن است متفاوت باشد. اما در صورت مشاهده موارد زیر بهتر است به یک متخصص مراجعه کنید. این موارد شامل:

• پسر شما قبل از 9 سالگی علائم بلوغ را نشان می‌دهد؛
• دختر شما قبل از 7 سالگی علائم بلوغ را نشان می‌دهد؛
• دختر شما تا سن 13 سالگی هیچ نشانه ای از بلوغ نشان نمی‌دهد؛
• دختر شما 5 سال از شروع رشد سینه هایش پریود نشده است؛
• دختر شما تا سن 16 سالگی پریود نشده است؛
• پسر شما تا سن 14 سالگی هیچ نشانه ای از بلوغ نشان نمی‌دهد؛
• فرزند شما تمایل شدیدی دارد که جنسیت دیگری باشد.

کلام آخر

در این مقاله به بررسی علائم بلوغ پسران و دختران پرداختیم و متوجه شدیم که شناخت این مراحل و تشخیص این تغییرات در هر مرحله از بلوغ دختران و پسران، می‌تواند کمک بزرگی برای پدر و مادر‌ها باشد تا در هر مرحله، انتظار تغییرات رخ داده را داشته باشند و تغییرات غیر عادی را شناسایی کنند و در صورت نیاز به یک متخصص مراجع کنند.

شما می‌توانید برای خواندن مقالات بیشتر به مجله اینترنتی مام مراجعه کنید، همچنین برای رزرو نوبت و مشاوره حضوری با متخصصین ما، به مرکز مام مراجعه کنید.