کلاهک دهانه رحم و مزایا استفاده از آن

کلاهک دهانه رحم، یکی از روش‌هایی است که برای پیش‌گیری از بارداری در دسترس است. کلاهک دهانه رحم در واقع یک مانع فیزیکی است که از ورود اسپرم به رحم جلوگیری می‌کند. مثل سایر روش‌های پیش‌گیری از بارداری، کلاهک دهانه رحم هم تنها زمانی موثر است که درست استفاده شود. اگر دستورالعمل‌ها را دنبال نکنید یا هر بار که رابطه جنسی دارید از آن استفاده نکنید، طبیعتا شانس بارداری وجود خواهد داشت. 

در ادامه این مطلب در مورد روش استفاده از کلاهک دهانه رحم و مزیت‌ها و معایبی دارد، بیش‌تر صحبت خواهیم کرد.

کلاهک دهانه رحم چیست

کلاهک دهانه رحم یک فنجان کوچک سیلیکونی یا لاستیکی است که قبل از رابطه جنسی برای کمک به جلوگیری از بارداری در واژن قرار گرفته می‌شود و دهانه رحم شما را می پوشاند تا اسپرم نتواند به تخمک برسد. این وسیله شباهت زیادی به کلاه ملوانی دارد و دارای یک لبه است که یک بند یا دسته روی قسمت گنبدی آن وجود دارد که کمک می‌کند به راحتی بعد از استفاده آن را از واژن خارج کنید.

کلاهک دهانه رحم در اندازه‎‌های مختلف در دسترس است. ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی می‎‌توانند به شما کمک می‌کنند تا سایز مناسب کلاهک دهانه رحم را انتخاب کنید و آن را در جای مناسب قرار دهید تا اطمینان حاصل کنید که در طول رابطه جنسی در جای خود باقی می‌ماند. کلاهک‌ها معمولاً سه سایز کوچک، متوسط یا بزرگ دارند. برخی تغییرات بدنی مثل زایمان طبیعی می‎تواند سایز کلاهک تغییر دهد. به خاطر داشته باشید که سایز نامناسب کلاهک دهانه رحم می‌تواند روی تاثیر گذاری آن تاثیر منفی بگذارد و منجر به بارداری ناخواسته شود.

کلاهک دهانه و جلوگیری از بارداری

کلاهک دهانه رحم، دهانه یا ورودی رحم شما را مسدود می‌کند. برای تاثیر گذاری بیش‌تر، توصیه می‎شود همراه کلاهک دهانه رحم، اسپرم‌کش یا اسپرمسید هم استفاده شود تا هر اسپرمی که ممکن است در اطراف کلاهک قرار بگیرد از بین ببرد. اسپرم‌کش یک ماده شیمیایی است که اسپرم را بی‌حرکت می‎کند و یا به صورت کل از بین می‎برد. در واقع اسپرم‌کش یک مانع شیمیایی به مانع فیزیکی ایجاد شده توسط کلاهک اضافه می‌کند.

اینکه کلاهک دهانه رحم چقدر خوب کار می‎کند بستگی به این دارد که آیا زن هر بار از آن به درستی استفاده می‎کند یا خیر. کلاهک دهانه رحم در افرادی که تا به حال زایمان نداشته‌اند، تا حدود ۸۶ درصد از بارداری جلوگیری می‎کند و می‎توان گفت روش قابل اطمینانی است. در افرادی که زایمان کرده‏اند، تاثیرگذاری این روش کمتر خواهد بود و در حدود ۷۱ درصد موثر واقع می‎شود.

آیا کلاهک دهانه رحم باعث ایجاد درد می‌شود

خیر، بعد از گذاشتن کلاهک دهانه رحم نباید درد داشته باشید. اگر کلاهک دهانه رحم شما باعث درد می‎شود، ممکن است به اندازه متفاوت یا روش دیگری از کنترل بارداری نیاز داشته باشید. از ارائه دهنده مراقبت‎های بهداشتی خود بخواهید به شما نشان دهد که چگونه کلاهک دهانه رحم خود را به درستی قرار دهید تا مطمئن شوید که تناسب نامناسب علت ایجاد درد نیست.

روش استفاده از کلاهک دهانه رحم چیست

ممکن است گذاشتن کلاهک دهانه رحم برای بار اول برای شما سخت باشد و به تمرین نیاز داشته باشید. می‎توانید از پزشک‎تان بخواهید که بار اول در وارد کردن کلاهک به شما کمک کند یا اینکه دستورالعمل‌های روی بسته‌بندی را با دقت دنبال کنید. به یاد داشته باشید کلاهک باید کاملاً دهانه رحم را بپوشاند.

قبل از هر بار استفاده، کلاهک را از نظر وجود سوراخ یا آسیب‌های دیگری که ممکن است به اسپرم اجازه عبور بدهد بررسی کنید. اگر کاپ آسیب دیده است، از آن استفاده نکنید و به روش دیگری برای پیش‌گیری فکر کنید. می‌توانید کاپ دهانه رحم را تا شش ساعت قبل از رابطه جنسی وارد واژن کنید.

برای وارد کردن کلاهک دهانه رحم از این دستورالعمل پیروی کنید.

• دست‌هایتان را بشویید؛
• برای اطمینان بیش‌تر، مواد اسپرم‌کش را روی کلاهک در ناحیه کاسه‌ای شکل و قسمت صاف لبه بمالید (از قسمت خارجی)؛
• در هر موقعیتی که برای شما راحت‌تر است قرار بگیرید. می‌توانید یک پا خود را روی صندلی بگذارید و یا در حالت چمباتمه بنشینید. سپس لبه‌های واژن را با یک دست جدا کنید و با دست دیگر کلاهک را فشار دهید تا جمع شود و آن را به داخل واژن بلغزانید طوری که دسته آن رو به پایین باشد؛
• مطمئن شوید که کلاهک دهانه رحم را کامل ‌پوشانده است. می‌توانید محل قرارگیری کلاهک را با وارد کردن انگشت خود به واژن بررسی کنید.

نحوه خروج کلاهک دهانه رحم

کلاهک دهانه رحم نباید بلافاصله بعد از رابطه جنسی خارج گردد. بهتر است اجازه دهید حداقل شش ساعت پس از رابطه جنسی کلاهک روی دهانه رحم باقی بماند. اما در مجموع این وسیله نباید بیش از ۴۸ ساعت در دهانه رحم باقی بماند.پ

برای برداشتن کلاهک دهانه رحم از این دستورالعمل پیروی کنید.

• دست‌هایتان را بشویید؛
• در یک موقعیت راحتی قرار بگیرید؛
• از انگشتان خود برای پیدا کردن دسته کلاهک کمک بگیرید؛
• قسمت گنبدی شکل کاپ را به سمت بالا فشار دهید تا فشار مکش از بین برود؛
• کلاهک را با انگشتی که در دسته آن قلاب کرده‌اید به سمت پایین و بیرون بکشید.

مزایا و معایب کلاهک دهانه رحم

از جمله مزیت‌‏های استفاده از کلاهک دهانه رحم به عنوان روش پیش‎گیری از بارداری، می‎توان به موارد زیر اشاره کرد.

• کلاهک دهانه رحم مقرون به صرفه و قابل استفاده مجدد است؛
• می‎توانید از کلاهک دهانه رحم برای مقاربت جنسی مکرر در عرض ۴۸ ساعت استفاده کنید؛
• وقتی کلاهک دهانه رحم را در جای مناسب قرار دهید، احساس نمی‌‎شود؛
• این وسیله توسط شریک جنسی هم احساس نمی‎شود؛ 
• بلافاصله پس از برداشتن آن می‏توانید باردار شوید؛
• کلاهک دهانه رحم بدون هورمون هستند؛
• می‏توانید آن را از شش ساعت قبل از رابطه جنسی داخل واژن قرار دهید و مجبور به قطع معاشقه برای گذاشتن آن نیستید. 

استفاده از کلاهک دهانه رحم به عنوان روش‎ پیش‌گیری با معایبی هم همراه است. کلاهک دهانه رحم نیاز به استفاده مداوم و مناسب در هر بار رابطه جنسی دارد. کلاهک‌های دهانه رحم ممکن است در حین رابطه جنسی از جای خود خارج شوند، به خصوص اگر به درستی قرار گرفته نشده باشند.

سایر معایب کلاهک دهانه رحم عبارتند از:

• اسپرم‎کش می‎تواند باعث احساس خیسی شود؛
• ممکن است واژن شما را تحریک کند؛
• حتما طی ۴۸ ساعت باید از واژن خارج گردد؛
• کلاهک دهانه رحم هیچ محافظتی در برابر عفونت های مقاربتی (STIs) ایجاد نمی‎‌کند.

علاوه بر این، بعد از هر بارداری با زایمان طبیعی، سقط جنین، جراحی لگن و یا کاهش یا افزایش وزن قابل توجه نیاز به تهیه مجدد آن با سایز مناسب است.

عوارض کلاهک دهانه رحم

عوارض استفاده از کلاهک دهانه رحم غیر معمول است. استفاده از کلاهک دهانه رحم ممکن است خطر ابتلا به برخی بیماری‌ها را افزایش دهد، از جمله:

• عفونت مثانه و مجاری ادراری؛
• التهاب دهانه رحم؛
• واکنش آلرژیک به مواد داخل کلاهک؛
• سندرم شوک سمی. (اگر بیش‎تر از دو روز در واژن باقی بماند)

ممنوعیت استفاده از کلاهک دهانه رحم

اگر سابقه شرایط زیر را دارید، کلاهک دهانه رحم ممکن است برای شما مناسب نباشد.

• انواع خاصی از ناهنجاری‌های دهانه رحم؛
• بیماری التهابی لگن؛
• عفونت‎‌های دستگاه تناسلی؛
• سابقه سندرم شوک سمی. 

همچنین نباید از کلاهک دهانه رحم استفاده کنید اگر موارد زیر را تجریه می‌کنید.

• دهانه رحم شما نامنظم است؛
• روی دهانه رحم یا واژن شما جراحی انجام شده؛
• به سیلیکون یا اسپرم‌کش حساسیت دارید؛
• در دوره قاعدگی خود هستید.

علائم خطر

اگر از کلاهک دهانه رحم برای کنترل بارداری استفاده می‌‎کنید و علائم زیر را تجربه می‌کنید، با ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود تماس بگیرید:

• درد لگن یا شکم؛
• درد موقع نزدیکی؛
• ترشحات بدبو از واژن؛
• تورم، خارش یا قرمز در بخش خارجی یا قابل مشاهده واژن؛
• درد واژن.

همچنین اگر نمی‌توانید کلاهک دهانه رحم را بردارید یا گیر کرده است، باید با ارائه دهنده مراقبت پزشکی خود تماس بگیرید. در موارد نادر، کلاهک های دهانه رحم می‌توانند به TSS (سندرم شوک سمی) شود. علائم TSS عبارتند از

• تب؛
• کهیر؛
• اسهال یا استفراغ؛
• علائم شبیه آنفولانزا؛
• سرگیجه و احساس ضعف.

مراقبت از کلاهک دهانه رحم

کلاهک دهانه رحم اگر به درستی استفاده شود، می‌تواند تا دو سال قابل استفاده باشد. مهم است که بعد از هر بار استفاده کلاهک دهانه رحم خود را به درستی تمیز و نگه‎داری کنید. برخی از نکات برای مراقبت از کلاهک دهانه رحم عبارتند از

• آن را فقط با صابون ملایم و آب گرم بشویید؛
• بگذارید در معرض هوا کامل خشک شود؛
• از چیزی غیر از اسپرم‌کش مثل روان‎کننده‌ها بر کلاهک دهانه رحم خود استفاده نکنید؛
• سایر کرم‌های واژینال مانند داروهای عفونت قارچی نیز می‎‌توانند به کلاهک آسیب برسانند؛
• کلاهک خود را در یک ظرف و به دور از گرما و سرما نگهداری کنید؛
• با پر کردن آب در آن، کلاهک خود را از نظر وجود سوراخ یا ترک بررسی کنید.

کلام آخر

در این مقاله ما به آموزش استفاده از کلاهک دهانه رحم و مزایا و معایب آن پرداختیم. استفاده از کلاهک دهانه رحم یک روش برای جلوگیری از بارداری است که مثل تمامی روش‌ها صد در صد نیست.

 شما می‌توانید برای خواندن مقالات بیشتر به مجله اینترنتی مام مراجعه کنید، همچنین برای رزرو نوبت و مشاوره حضوری با متخصصین ما، به مرکز مام مراجعه کنید.