این مطلب از نظر علمی به تأیید دکتر فاطمه فرج زاده فلوشیپ ناباروری و IVF، از پزشکان متخصص مرکز مام رسیده است.

خونریزی غیر طبیعی رحمی (متروراژی) چیست؟

هرگونه خونریزی غیرمعمول از رحم را خونریزی غیرطبیعی رحم یا متروراژی می‌نامند که ممکن است در هر زمانی از سیکل قاعدگی اتفاق بیفتد.

علائم خونریزی غیرطبیعی رحم (متروراژی):

خونریزی واژینال و یا لکه بینی بین دوره های عادت ماهانه، یکی از نشانه‌های خونریزی غیرطبیعی رحم می‌باشد. همچنین خونریزی شدید و حجیم در زمان پریود نیز می‌تواند به عنوان خونریزی غیرطبیعی رحم در نظر گرفته شود که منوراژی نام دارد.

چه عواملی باعث خونریزی غیرطبیعی رحم می‌شوند؟

عوامل بسیاری می‌تواند باعث خونریزی غیرطبیعی رحم شوند. برخی از قرص های جلوگیری از بارداری یا بعضی از انواع دستگاه های آیودی هم می‌توانند باعث خونریزی غیر طبیعی رحم شوند. پولیپ‌ ها و فیبروم‌ های رحمی نیز از دیگر دلایل بروز متروراژی می‌باشند. همچنین به طور نادر، برخی از مشکلات تیروئیدی، عفونت سرویکس یا حتی سرطان رحم و اندومتر نیز می‌توانند باعث خونریزی غیرطبیعی رحم شوند. 
در اکثر زنان، خونریزی غیرطبیعی رحم (متروراژی) به دلیل عدم تعادل هورمونی ایجاد می‌شود که به آن DUB  یا خونریزی رحم به علت ناکارآمدی می‌گویند. خونریزی غیر طبیعی رحم با علت عدم تعادل هورمونی، بیشتر در نوجوانان یا زنان در سنین نزدیک به یائسگی رایج می‌باشد.
یکی از اتفاقات رایج در زنان جوان و نوجوانان، عدم تخمک گذاری منظم می باشد و این معمولاً در نوجوانانی که سیکل قاعدگی شان به تازگی شروع شده است، اتفاق می‌افتد. این بی‌نظمی در تخمک گذاری باعث عدم تعادل هورمونی می‌شود که در آن هورمون استروژن باعث افزایش ضخامت پوشش داخلی رحم یا اندومتر می‌گردد و هنگام دفع این پوشش ضخیم در زمان عادت ماهانه، خونریزی در آن سیکل قاعدگی بسیار حجیم و شدید خواهد بود و منوراژی رخ خواهد داد.
همچنین هنگامی که زنان به دوران یائسگی نزدیک می‌شوند، معمولا تخمک گذاری منظمی ندارند که این باعث بروز انواع اختلالات قاعدگی مانند خونریزی غیرطبیعی رحم می‌شود که شامل خونریزی شدید و یا کم در عادت ماهانه‌ و یا نامنظم بودن خونریزی خواهد بود. ضخیم شدن لایه‌ی داخلی رحم یکی دیگر از علل متروراژی در زنان در محدوده ی چهل تا پنجاه سال می‌باشد که این ضخیم شدن می‌تواند باعث بروز نگرانی در مورد سرطان در این زنان باشد. بروز هرگونه از اختلالات قاعدگی یا خونریزی های غیر طبیعی رحم در این سن باید حتما به پزشک اطلاع داده شود.
همچنین هورمون درمانی جایگزین یکی دیگر از علل رایج خونریزی غیر طبیعی رحم بعد از سنین یائسگی می‌باشد.

تشخیص خونریزی غیرطبیعی رحم:

آزمایش های درخواستی پزشک جهت تشخیص خونریزی غیر طبیعی رحم، به سن، شرایط و شرح حال پزشکی فرد بستگی دارد. اگر احتمال حاملگی وجود داشته باشد، آزمایش خون بارداری درخواست خواهد شد. 
اگر فرد دچار خونریزی شدید و حجیم باشد (منوراژی)، پزشک برای اطمینان خاطر از اینکه دچار کم‌خونی نشده باشد، آزمایش خون درخواست خواهد داد.
سونوگرافی یکی دیگر از راه‌های مناسب برای تشخیص علت خونریزی غیرطبیعی رحم می‌باشد که هم رحم و هم تخمدان‌ها طی آن بررسی خواهند شد. در مواردی که ضخامت اندومتر افزایش یابد، پزشک ممکن است تصمیم بگیرد بیوپسی اندومتر انجام دهد. در این روش یک تکه کوچک از بافت داخلی رحم (اندومتر) جهت تشخیص تغییرات سلولی و تغییرات سرطانی بافت، برداشته می‌شود.
یکی دیگر از روش های تشخیص متروراژی، انجام هیستروسکوپی می‌باشد. در این روش تشخیصی، داخل رحم توسط وسیله‌ای مشاهده می‌شود و اگر پزشک به مورد مشکوکی برخورد کند، می‌تواند برای اطمینان بیوپسی انجام دهد. 

پیشگیری از خونریزی غیر طبیعی رحم:

اگر علت خونریزی غیرطبیعی رحم، هورمونی باشد می توان با درمان مشکلات هورمونی از بروز آن پیشگیری کرد و اگر این عدم تعادل هورمونی به دلایل کاهش یا اضافه وزن باشد می‌توان با رسیدن به وزن طبیعی و ایده‎آل از بروز متروراژی جلوگیری کرد.

درمان متروراژی:

درمان متروراژی به علت خونریزی، سن و تصمیم به بارداری در آینده فرد بستگی دارد. در ادامه به برخی از روش های درمان متروراژی اشاره می کنیم.
•    استفاده از IUD: برخی از انواع IUD، هورمون‌هایی را آزاد می‌کنند که می‌توانند مانند قرص‌های جلوگیری از حاملگی، خونریزی غیر طبیعی رحم را کاهش دهند. البته گاهی اوقات برخی از IUD ها ممکن است خود باعث خونریزی غیر طبیعی رحم شوند. 
•    قرص‌های جلوگیری از بارداری: قرص‌های جلوگیری از حاملگی شامل هورمون‌هایی هستند که می‌توانند جلوی ضخیم شدن لایه داخلی رحم را بگیرند، به منظم شدن سیکل‌ قاعدگی کمک ‌کنند و همچنین انقباضات رحمی در زمان عادت ماهانه را کاهش ‌دهند. برخی انواع قرص‌های جلوگیری از بارداری مخصوصا آن دسته از قرص‌هایی که فقط حاوی پروژسترون هستند، می‌توانند باعث بروز انواع اختلالات قاعدگی مانند لکه بینی و یا خونریزی غیر طبیعی رحم شوند.
•    دیلاتاسیون و کورتاژ: دیلاتاسیون و کورتاژ یکی دیگر از روش های درمان متروراژی می باشد و پروسه‌ای است که در آن سرویکس باز شده و ابزار جراحی به داخل رحم وارد می‌شود تا لایه داخلی رحم را بتراشد. بافت تراشیده شده را می‌توان به آزمایشگاه فرستاد. در صورت وجود اختلالات قاعدگی مانند خونریزی شدید، پزشک ممکن است دیلاتاسیون و کورتاژ را پیشنهاد کند.
•    هیسترکتومی: برداشتن کامل رحم را هیسترکتومی می گویند. پس از این جراحی دیگر هیچ گونه خونریزی اتفاق نمی‌افتد و قابلیت باروری نیز وجود نخواهد داشت. 
•    ابلیشن اندومتر: ابلیشن اندومتر نوعی روش جراحی است که طی آن پوشش داخلی رحم توسط پزشک تخریب می‌شود. هرگونه خونریزی غیرطبیعی رحم، لکه بینی و یا دیگر اختلالات قاعدگی بعد از تخریب اندومتر قطع می‌گردد و دیگر پریود رخ نمی دهد. یا اگر به طور کامل پریود قطع نشود، جریان خونریزی به حالت عادی برمی گردد یا بسیار سبک می شود. مدت زمان ریکاوری (بازگشت به حالت قبل از عمل) پس از عمل ابلیشن، کمتر از هیسترکتومی می‌باشد.