منظور از لانه گزینی چیست؟

لانه گزینی به فرآیند کاشت و رشد جنین در دیواره رحم پس از لقاح اشاره دارد که یکی از مراحل حیاتی در بارداری به شمار می‌رود. از دوران بلوغ تا یائسگی، چرخه قاعدگی یک مکانیسم فیزیولوژیکی است که بدن زن را برای بارداری احتمالی و در نتیجه برای لانه‌گزینی احتمالی جنین آماده می‌کند. حتما لین سوال برای شما هم مطرح باشد که لانه گزینی کی اتفاق میفته؟ در پاسخ به این سوال می‎توان گفت فرآیند لانه گزینی معمولا حدود ۶ تا ۱۰ روز پس از لقاح و باروری تخمک اتفاق می‌افتد و ممکن است با علائمی خاص همراه باشد.

در این مقاله به بررسی علائم لانه گزینی جنین مانند لکه بینی لانه گزینی می‌پردازیم، همچنین به سوالات پرتکرار شما درمورد زمان انجام تست بی بی چک و زمان لانه گزینی جنین پاسخ می‌دهیم. شناخت این علائم می‌تواند به زنان کمک کند تا به موقع از بارداری خود آگاه شوند و اقدامات لازم را انجام دهند.

فرایند لانه گزینی

لانه گزینی به فرآیند قرار گرفتن یک جنین در دیواره رحم و آغاز مراحل رشد آن اشاره دارد. پس از لقاح، جنین به سمت رحم حرکت کرده و در آن جا به دیواره رحم یا همان اندومتر متصل می‌شود. این فرایند شامل چند مرحله است؛ ابتدا سلول‌های جنین به طور متناوب تکثیر می‌شوند، به شکل بلاستوسیست در می‌آید و سپس با نفوذ به بافت رحم، لانه گزینی را انجام می‌دهد. این اتصال به دیواره رحم به جنین اجازه می‌دهد تا از مواد مغذی و اکسیژن موجود در خون مادر تغذیه کند و به رشد و توسعه خود ادامه دهد. 

پس از لانه گزینی، سلول‌های جنینی به تکثیر خود ادامه می‌دهند. این سلول‌ها مسئول تشکیل جفت هستند که هورمون‌های اصلی بارداری را تولید می‌کند. در بین این هورمون‌ها، ß-hCG خیلی زود پس از لانه گزینی جنینی تولید می‌شود و به سرعت در خون افزایش می‌‎یابد. لانه گزینی موفق برای بقاء و سلامت جنین حیاتی است و هرگونه اختلال در این فرآیند می‌تواند منجر به مشکلاتی در بارداری شود.

چرا لانه گزینی با خونریزی همراه است؟ 

خونریزی لانه گزینی یا لکه بینی لانه گزینی، خونریزی بسیار خفیفی است که به طور معمول طی ۶ تا ۱۲ روز پس از تخمک گذاری ، یعنی حدودا زمانی که در انتظار پریود خود هستید، رخ می‌دهد. این لکه بینی یکی از اولین علائم لانه گزینی موفق است که هنگامی که تخمک بارور شده در دیواره رحم لانه گزینی می‌کند، اتفاق می‌افتد. از هر ۴ مادر باردار، ۱ نفر خونریزی لانه گزینی را تجربه خواهد کرد. لکه بینی لانه گزینی بخش طبیعی از بارداری است و معمولاً دلیلی برای نگرانی ندارد.

رنگ خون لانه گزینی معمولاً صورتی یا قهوه‌ای است. بیش‌تر اوقات، هنگام پاک کردن ناحیه تناسلی، آن را به صورت لکه‌ای در لباس زیر یا روی دستمال کاغذی می‌بینید. برخی از افراد برای یک یا دو روز خونریزی لانه گزینی دارند در حالی که برخی دیگر ممکن است فقط یک بار متوجه خونریزی لانه گزینی شوند. خونریزی شدید نمی‌تواند به دلیل لانه گزینی باشد و ممکن است نشانه‌ای از یک مشکل اساسی باشد. اگر از علت خونریزی مطمئن نیستید، توصیه می‌کنیم به یک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید تا شرایط شما بررسی شود و علت آن پیگیری شود.

چند روز بعد تخمک گذاری لانه گزینی انجام می‌شود؟ 

لانه گزینی بین ۶ تا ۱۲ روز پس از تخمک گذاری انجام می‌شود. تاریخ دقیق لانه گزینی به زمان تخمک گذاری شما و اینکه بارداری در اوایل یا اواخر پنجره باروری رخ داده است، بستگی دارد. بنابراین در جواب سوال لانه گزینی کی اتفاق میفته باید گفت که تعیین زمان دقیق وقوع خونریزی لانه گزینی ممکن نیست.

لانه‌گزینی معمولاً در IVF و IUI در زمان‌های متفاوتی اتفاق می‌افتد. لانه گزینی در IVF، معمولاً بین ۲ تا ۵ روز بعد از انتقال جنین رخ می‌دهد. در جواب سوال چند روز بعد از انتقال جنین لانه گزینی می‌کند باید گفت این زمان به مرحله‌ای که جنین در آن قرار دارد (مثلاً روز سوم یا پنجم) بستگی دارد. در روش IUI، لانه‌گزینی معمولاً  ۵ تا  ۶ روز پس از تزریق اسپرم به رحم آغاز می‌شود و علائم لانه گزینی بعد از IUI بعد از حدود یک هفته شروع می‎‌شود. در این حالت، زمان دقیق لانه‌گزینی به زمان تخمک‌گذاری و بارور شدن تخمک بستگی دارد. به‌طور کلی، برای تأیید بارداری، پزشکان معمولاً توصیه می‌کنند که پس از ۱۰ تا ۱۴ روز از انجام IVF یا IUI، آزمایش خون یا تست بارداری انجام شود.

عوامل موثر در لانه گزینی موفق

لانه‌گزینی موفق جنین در رحم (Implantation) فرآیندی حیاتی برای ادامه بارداری است که به عوامل متعددی بستگی دارد. این عوامل شامل: 

• کیفیت جنین
• سلامت رحم
• هورمون‌ها
• عوامل ایمنی 
• عوامل تغذیه‌ای.

علائم احتمالی لانه گزینی تخمک

در ادامه علائم لانه گزینی جنین را بررسی می‌کنیم. بروز این علائم در هر فردی متفاوت است و داشتن علائم ذکر شده لزوماً به این معنی نیست که باردار هستید و همچنین نداشتن علائم لزوماً به این معنی نیست که باردار نیستید. در نظر داشته باشید که علائم لانه گزینی جنین دختر و پسر تفاوتی با هم ندارد. 

خونریزی یا لکه بینی

حدود ۲۵ درصد از زنان در سه ماهه اول خونریزی یا لکه بینی را تجربه می‌کنند و لانه گزینی یکی از دلایل خونریزی در سه ماهه اول است. خونریزی لانه گزینی می‎تواند گیج کننده باشد زیرا ممکن است در زمان شروع پریود شما اتفاق بیفتد و ممکن است به راحتی با پریود اشتباه گرفته شود. از تفاوت های خونریزی لانه گزینی با پریود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:  

• خونریزی لانه گزینی به احتمال زیاد صورتی روشن یا قهوه‌ای است.
• خونریزی لانه گزینی بیش‌تر شبیه لکه بینی است تا جریان واقعی خون.
• خونریزی لانه گزینی ممکن است یک بار رخ دهد و یا برای چند ساعت یا تا سه روز طول بکشد.

گرفتگی عضلات زیر شکم

بارداری و لانه گزینی باعث تغییر سریع هورمون‌ها می‌شود. این تغییرات هورمونی می‎تواند باعث گرفتگی عضلات شود. در حالی که هیچ تحقیقی وجود ندارد که نشان دهد جایگزینی جنین در رحم به خودی خود باعث گرفتگی عضلات می‌شود، برخی از زنان در حوالی زمان لانه گزینی احساس حساسیت به لمس شکم، کمردرد یا گرفتگی زیر دل دارند، شبیه درد قبل از شروع قاعدگی.

تغییر ترشحات

تغییرات ترشحات یکی دیگر از علائم لانه گزینی جنین است. اگر ترشحات مخاط دهانه رحم خود را تحت نظر داشته باشید، ممکن است در حین لانه گزینی متوجه تغییراتی شوید. در طول تخمک گذاری، مخاط دهانه رحم شما شفاف، کشدار و لغزنده خواهد بود (مثلا سفیده تخم مرغ). 

ترشحات لانه گزینی به طور معمول بافتی سفت‌‎تر دارند و شفاف یا سفید هستند. در واقع در روزهای اولیه بارداری، افزایش پروژسترون و استروژن می‌تواند باعث شود که ترشحات غلیظ‌تر، فراوان‌تر و سفید یا زرد شود. با این حال، مخاط دهانه رحم می‌تواند تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار گیرد و لزوما به معنی لانه گزینی جنین نیست:

• هورمون‌ها
• استرس
• رابطه جنسی.

به همین دلیل است که مخاط دهانه رحم ممکن است همیشه یک شاخص قابل اعتماد برای اینکه آیا لانه گزینی جنین رخ داده است یا خیر نباشد. 

نفخ

افزایش پروژسترون (که در اوایل بارداری اتفاق می افتد) سیستم گوارش را کند می‌کند. این مسئله می‌تواند باعث شود احساس نفخ کنید که از علائم لانه گزینی تخمک بارور است. اما همان‌طور که بسیاری از ما حتما تجربه کرده‎‌ایم، این احساس نفخ می‌تواند یک علامت رایج شروع پریود نیز باشد. چرا که پروژسترون نیز در زمان نزدیک شدن به دوره قاعدگی هم افزایش می‌یابد.

سینه‌های حساس

پس از کاشت، سطح استروژن و پروژسترون به سرعت افزایش می‌یابد. این مسئله می‌تواند باعث شود که سینه شما احساس درد شدیدی داشته باشند. البته بسیاری از زنان قبل از قاعدگی خود تورم یا حساسیت سینه را تجربه می‌کنند اما این حساس شدن سینه‌ها احتمالاً بیشتر از حد معمول و قابل توجه است.

حالت تهوع

مسلماً مشهورترین علائم اولیه بارداری حالت تهوع است که با نام "بیماری صبحگاهی" شناخته می‌شود. (اگرچه ممکن است در هر زمانی از روز اتفاق بیفتد) افزایش سطح پروژسترون پس از لانه گزینی موفق می‌تواند هضم را کند‎تر کند و باعث ایجاد حالت تهوع شود. 

سردرد

افزایش شدید سطح هورمون (مخصوصاً پروژسترون) می‌تواند پس از لانه گزینی باعث سردرد شود.

تغییرات در خلق و خو

استروژن و پروژسترون و همچنین hCG پس از لانه گزینی خیلی سریع افزایش می‌یابد. این تغییرات هورمونی می‌تواند باعث شود که شما احساس بی‎‌حوصلگی کنید.

تغییر دمای پایه بدن

کاهش یک روزه در دمای پایه بدن می‌تواند پس از لانه گزینی رخ دهد. اگر دمای پایه بدن (BBT) خود را برای کمک به شناسایی بارورترین روزهای خود ردیابی کرده اید، احتمالاً از قبل گزارشی از BBT روزانه خود در چند ماه گذشته داشته اید. به طور معمول، دمای شما قبل از تخمک گذاری پایین‌تر است، افزایش می یابد، و سپس قبل از شروع قاعدگی دوباره کاهش می‌یابد. اگر باردار هستید، دمای بدن شما همچنان بالاست. با این حال، به نظر می‌رسد برخی از زنان در حوالی زمان لانه گزینی، کاهش یک روزه دما را تجربه می‌کنند و سپس دوباره بالا می‌رود. این مسئله ممکن است به دلیل افزایش استروژن باشد، اما علت آن کاملاً درک نشده است.

سایر علائم اولیه بارداری

بارداری زودهنگام می تواند علائم اضافی ایجاد کند، که ممکن است مدت کوتاهی پس از لانه گزینی شروع شود و در سه ماهه اول و گاهی بعد از آن ادامه یابد. برخی از افراد باردار بسیاری از این علائم را تجربه می‌کنند، در حالی که برخی دیگر هیچ کدام را ندارند. این علائم می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• خستگی
• احساس بسیار عاطفی
• سوزش سردل
• نیاز به دفع بیشتر ادرار کردن
• یبوست
• طعم عجیب در دهان
• هوس‌ها و بیزاری‌های غذایی
• تغییرات وزن

علائم لانه گزینی جنین دوقلو 

علائم لانه‌گزینی دوقلو مشابه علائم لانه گزینی بارداری تک‌قلو است اما برخی از این نشانه‌ها می‌توانند در بارداری دوقلوها برجسته‌تر باشند. اما به هر حال برای تأیید بارداری دوقلو، انجام سونوگرافی و مشاوره با پزشک ضروری است. 

علل دیگر خونریزی سه ماهه اول بارداری

علل زیر هم می‌تواند از دیگر دلایل از دست دادن خون در بارداری باشد. بر اساس گزارش کالج آمریکایی متخصصان زنان و زایمان، خونریزی واژینال در حدود ۲۵ درصد از بارداری‌های اولیه رخ می‌دهد. این خونریزی می‌تواند نشانه‌ای از لانه گزینی باشد، اما باید موارد زیر را هم در نظر داشت:

• سقط جنین
• حاملگی خارج از رحم
• خونریزی از دهانه رحم (به دلیل افزایش جریان خون در ناحیه)
• عفونت
• معاینه لگن
• رابطه جنسی.

سوالات متداول

در ادامه به بررسی پرسش‌های متداولی خواهیم پرداخت که ممکن است برای شما هم مطرح باشد: 

چرا خونریزی لانه گزینی اتفاق می افتد؟

لانه گزینی زمانی اتفاق می‌افتد که یک تخمک بارور شده به دیواره رحم شما بچسبد. پوشش رحم شما ضخیم و پر از رگ‌های خونی است. هنگامی که تخمک بارور شده به دیواره رحم شما می‌چسبد، می‌تواند این رگ‌های خونی را مختل کند و باعث خونریزی آن‌ها شود. در واقع علت خونریزی لانه گزینی همین مسئله است و این خونی است که هنگام خونریزی لانه گزینی مشاهده می‌کنید.

چه زمانی تست بارداری انجام دهیم؟

تست های بارداری خانگی هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG) را در ادرار تشخیص می‌دهند. تست‌های بارداری خانگی می‌توانند hCG را در ادرار حدود دو هفته پس از تخمک گذاری، یعنی در زمان مورد انتظار برای پریود، تشخیص دهند. با این حال، این آزمایشات خانگی آنقدر قابل اعتماد نیستند که نتیجه منفی در این مرحله قطعاً به معنای باردار نبودن فرد باشد.

آیا خونریزی لانه گزینی همیشه به معنای باردار بودن شماست؟

نه همیشه. مواردی وجود دارد که باید اتفاق بیفتد تا به یک بارداری سالم منجر شود. حتی اگر تخمک بارور شده لانه گزینی کند، ممکن است بارداری به هر دلیلی ادامه پیدا نکند. 

چگونه می توانید تشخیص دهید که خونریزی لانه گزینی است؟

خونریزی لانه گزینی می تواند یکی از اولین علائم تخمک بارور شده باشد. علامت اصلی خونریزی لانه گزینی خونریزی خفیف یا لکه بینی است که یک یا دو روز طول می‌کشد. 

خونریزی لانه گزینی به چه صورت است؟

ویژگی‌های خونریزی لانه گزینی به صورت زیر است:

• رنگ قهوه ای تیره یا صورتی دارد.
• حجم آن کم است و بیش‎تر نمی‎‌شود.
• نهایت سه روز طول می‌کشد.

خونریزی لانه گزینی چقدر طول می‌کشد؟

خونریزی لانه گزینی می تواند چند ساعت یا چند روز طول بکشد. مدت زمانی که شما خونریزی لانه گزینی دارید متفاوت است. پس از حدود دو روز باید خود به خود متوقف شود.

برای درمان خونریزی لانه گزینی چه کنم؟

هیچ درمانی برای توقف یا کاهش خونریزی لانه گزینی وجود ندارد زیرا در یک بارداری سالم به خودی خود از بین می‌رود. اگر خونریزی شما در حدی است که یک پد را خیس می‌‎کند و یا حاوی لخته است، احتمالاً خونریزی لانه گزینی نیست.

عوارض خونریزی لانه گزینی چیست؟

هیچ عارضه ای در خونریزی لانه گزینی وجود ندارد. این یک بخش طبیعی از بارداری است که برای بسیاری از افراد اتفاق می‌افتد. اگر خونریزی کم باشد، یک یا دو روز طول بکشد و با گرفتگی یا درد همراه نباشد، معمولاً هیچ عارضه‌ای برای بارداری وجود ندارد. اگر مطمئن نیستید که چه نوع خونریزی دارید، با ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود تماس بگیرید.

علل دیگر خونریزی واژینال به جز لانه گزینی چیست؟

خونریزی واژینال در دوران بارداری به خصوص در سه ماهه اول شایع است. در برخی موارد، می‌تواند نشان دهنده یک وضعیت جدی باشد.

• حاملگی خارج از رحم 
• عفونت 
• سقط جنین
• آسیب دهانه رحم.

آیا تست بارداری در هنگام خونریزی لانه گزینی مثبت می شود؟

احتمالا نه. پس از لانه گزینی جنین، بدن شروع به تولید هورمونی به نام گنادوتروپین جفتی انسانی (HCG) می‌کند. اگر آزمایش بارداری را خیلی زود انجام دهید، ممکن است نتیجه منفی بدهد زیرا بدن شما هنوز HCG کافی تولید نکرده است. در واقع علت منفی شدن بی بی چک در زمان خونریزی لانه گزینی همین مسئله است. برای به دست آوردن دقیق‌ترین نتیجه، باید منتظر بمانید تا خونریزی لانه گزینی متوقف شود و مطمئن باشید که پریود‎تان عقب افتاده است. 

و در پایان…

برخی از زنان متوجه علائم و نشانه هایی می‌شوند که نشان می‌دهد لانه گزینی رخ داده است. علائم ممکن است شامل خونریزی خفیف، گرفتگی عضلات، حالت تهوع، نفخ، درد سینه، سردرد، تغییرات خلق و خو و احتمالاً تغییر در دمای پایه بدن باشد. اما بسیاری از این علائم بسیار شبیه PMS هستند. علاوه بر این، اکثر زنان اصلاً هیچ نشانه‌ای از لانه گزینی را تجربه نمی‌کنند و در واقع باردار هستند. بهترین راه برای اینکه مطمئن شوید باردار هستید یا خیر، انجام تست بارداری در خانه یا آزمایش خون بارداری است.