سوزش واژن

سوزش واژن در خانم ها مساله ای شایع بوده و معمولا دلیلی برای نگرانی وجود ندارد. با این وجود، سوزش مداوم ممکن است نشانه عفونت واژن یا بیماری زمینه ای دیگری باشد. این ناراحتی می تواند در هر نقطه از ناحیه تناسلی مانند لبیاها یا کلیتوریس رخ دهد.
 سوزش ممکن است به طور ناگهانی شروع شود و یا با گذشت زمان شدت پیدا کند. همچنین امکان دارد سوزش به صورت همیشگی باشد و یا در هنگام ادرار کردن یا مقاربت جنسی شدت یابد. علت سوزش و درد واژن به طور هم زمان می تواند این موضوع باشد.

علل سوزش واژن چیست؟

دلایل مختلفی برای سوزش واژن وجود دارد. مواد محرک، بیماری های مقاربتی و یائسگی از می توانند به عنوان علت سوزش واژن به حساب آیند. 
به طور کلی در پاسخ به سوال " علت سوزش واژن چیست؟ " می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1-     تحریک: 
تماس مستقیم برخی مواد با مخاط و پوست اطراف واژن، می تواند باعث تحریک آن گردد. این مشکل به عنوان درماتیت تماسی شناخته می شود. از محرک هایی که می توانند باعث ایجاد درماتیت تماسی گردند می توان به صابون، پارچه و عطر اشاره کرد. سوزش، خارش شدید، خشکی واژن، قرمزی، تیر کشیدن و درد از نشانه های درماتیت تماسی می باشند.
درمان اصلی درماتیت تماسی، پرهیز از هر عاملی است که باعث تحریک می شود. اجتناب از مواد تحریک کننده و خاراندن ناحیه حساس شده، باعث بهبود التهاب پوست می گردد. اما گاهی ممکن است فرد به استفاده از دارو احتیاج داشته باشد.

2-     واژینوز باکتریایی:
یکی دیگر از علل سوزش واژن، واژینوز باکتریایی می باشد. واژینوز باکتریایی (BV) شرایطی است که در اثر وجود بیش از حد انواع باکتری ها در واژن اتفاق می افتد و روی PH طبیعی واژن تأثیر می گذارد. طبق گزارش مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، واژینوز باکتریایی شایعترین عفونت واژن در زنان 15 تا 44 ساله است. یکی از علائم واژینوز باکتریایی احساس سوزش در واژن است که در هنگام ادرار کردن نیز می تواند رخ دهد. واژینوز باکتریایی ممکن است دارای علائم خاصی نباشد اما از علائم دیگر این عفونت می توان به موارد زیر اشاره کرد:
-ترشحات سفید یا خاکستری واژن؛
 -درد؛
-خارش؛
-بوی زننده شبیه ماهی، خصوصاً بعد از رابطه جنسی.
 ابتلا به واژینوز باکتریایی می تواند خطر ابتلا به بیماری های مقاربتی (STD) را در فرد افزایش دهد، بنابراین اگر کسی علائم واژینوز باکتریایی داشت، باید توسط پزشک معاینه و معالجه شود. درمان این بیماری اغلب شامل یک دوره آنتی بیوتیک می باشد.

3-    عفونت قارچی:
عفونت واژن ناشی از وجود قارچ ها نیز می تواند از دیگر علل سوزش واژن باشد. اصطلاح پزشکی برای این بیماری کاندیدیازیس است و به برفک نیز معروف است. علائم همراه آن نیز عبارتند از:
- خارش؛
 - درد؛
 - درد هنگام رابطه جنسی؛
 - ناراحتی یا درد هنگام ادرار کردن؛ 
 - ترشحات واژن.

بسیاری از زنان به عفونت قارچی مبتلا می شوند، اما برخی از خانم ها احتمال بیشتری برای ابتلا به این عفونت را دارند، مانند:

 - زنان باردار؛
 - زنانی که از روش های هورمونی پیشگیری از بارداری استفاده می کنند؛
 - زنان مبتلا به دیابت؛
 - خانم هایی که سیستم ایمنی بدن شان ضعیف است؛
 - همچنین خانم هایی که اخیراً آنتی بیوتیک مصرف کرده اند یا در حال مصرف آنتی بیوتیک هستند.
درمان عفونت قارچی معمولاً شامل مصرف یک داروی ضد قارچ است که خانم می تواند آن را مستقیماً به صورت کرم واژینال، و یا به صورت خوراکی و در غالب کپسول مصرف نماید.

4-    عفونت ادراری:
قسمت های مختلف دستگاه ادراری از جمله مثانه، مجرای ادرار و کلیه ها ممکن است با عفونت آلوده گردند. ابتلا به عفونت ادراری (UTI)، ممکن است باعث ایجاد احساس سوزش و درد در هنگام ادرار گردد. علائم دیگر عفونت ادراری شامل موارد زیر است: 
 - احساس نیاز به ادرار کردن به صورت ناگهانی و یا در بیشتر اوقات (تکرر ادرار)؛
 - درد هنگام ادرار کردن؛
 -  ادرار بودار یا کدر؛
 - وجود خون در ادرار؛
 - درد در پایین شکم؛
 - احساس خستگی.
پزشکان معمولا برای درمان عفونت های دستگاه ادراری آنتی بیوتیک تجویز می کنند. بطور کلی، حدود 5 روز پس از شروع دوره آنتی بیوتیک، عفونت برطرف می گردد. در صورت بازگشت عفونت ممکن است تکرار درمان لازم باشد.

5-    تريكومونيازیس:
این بیماری شایع ترین بیماری مقاربتی است. عفونت تریکومونیازیس توسط انگلی ایجاد می شود که طی رابطه جنسی از فرد به شخص دیگری منتقل می گردد. فقط حدود 30 درصد از مبتلایان به این بیماری، علائم آن را نشان می دهند. عفونت تریکومونیازیس علاوه بر ایجاد احساس سوزش واژن ممکن است سبب بروز علائم دیگری مانند خارش، قرمزی، ناراحتی یا درد هنگام ادرار و همچنین ترشحات سفید، زرد یا سبز با بویی شبیه به بوی ماهی گردد.
جهت درمان عفونت تریکومونیاز از داروی مترونیدازول یا تینیدازول خوراکی استفاده می شود.

6-    سوزاک:
عامل بیماری سوزاک، باکتری به نام Neisseria gonorrheae می باشد که غشاهای مخاطی دهانه رحم، رحم و لوله های رحمی را آلوده می کند و به طور معمول از طریق تماس جنسی با شخصی که عفونت دارد، منتقل می شود. این بیماری مقاربتی به ویژه در افراد 15 تا 24 ساله دیده می شود. ابتلا به این بیماری می تواند باعث ایجاد سوزش واژن در فرد مبتلا گردد. همچنین از علائم دیگر بیماری سوزاک می توان به درد هنگام ادرار، ترشحات واژن و خونریزی واژینال بین دوره های قاعدگی اشاره کرد.
سوزاک را می توان با درمان صحیح پزشکی، که اغلب نیاز به دو نوع دارو دارد، درمان کرد. در این شرایط فرد همزمان دو داروی مختلف را مصرف می کند.

7-    کلامیدیا:
عفونت کلامیدیا توسط باکتری Chlamydia trachomatis ایجاد می شود و به طور معمول از طریق تماس جنسی با شخصی که عفونت دارد، منتقل می گردد. تحقیقات نشان می دهد حداقل 70 درصد از مبتلایان به کلامیدیا علائم خاصی را تجربه نمی کنند، به همین دلیل این بیماری گاهی به عنوان یک عفونت "ساکت" شناخته می شود. اما در صورت بروز علائم، می تواند باعث احساس سوزش در واژن، افزایش ترشحات واژن، درد هنگام ادرار و در طول رابطه جنسی و همچنین خونریزی در طول رابطه جنسی و بین دوره ها گردد.
عفونت کلامیدیا با استفاده از آنتی بیوتیک درمان می شود و رایج ترین درمان آن، تجویز آزیترومایسین و داکسی سایکلین است.

8-    تبخال دستگاه تناسلی:
تبخال دستگاه تناسلی در اثر تماس پوست به پوست با شخصی که ویروس تبخال را دارد، ایجاد می شود. تخمین زده می شود که در ایالات متحده در افراد بین 14 تا 49 سال، حدوداً از هر 6 نفر 1 نفر مبتلا به تبخال دستگاه تناسلی هستند و زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به این عفونت می باشند. این ویروس برای همیشه در بدن فرد مبتلا باقی می ماند، با این وجود ممکن است تا زمانی که ویروس فعال نشده، هیچ علامت یا علائمی ایجاد نکند. در صورت فعال شدن ویروس، ممکن است احساس سوزش واژن، خارش، علائم شبه آنفلوانزا، تورم غدد لنفاوی، درد در ناحیه واژن به ویژه به هنگام ادرار کردن، تغییر در ترشحات واژن و زخم ها یا تاول های دردناک مشاهده گردد. تاول ها یا زخم ها ممکن است بعد از چند روز بروز کنند. علائم تبخال دستگاه تناسلی را می توان با داروهای ضد ویروسی درمان کرد اما بیماری هرگز قابل درمان نیست.

9-    زگیل تناسلی ناشی از ویروس HPV:
زگیل های تناسلی در اثر ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می شوند. HPV شایعترین بیماری مقاربتی در ایالات متحده است. این زگیل ها ممکن است روی لبیاها، واژن، دهانه رحم یا مقعد ظاهر شوند. زگیل تناسلی به صورت برجستگی های سفید یا به رنگ پوست، منفرد یا خوشه ای می باشد. درمانی برای زگیل های تناسلی وجود ندارد و ممکن است بدون درمان از بین بروند. با این حال، برخی از افراد ممکن است برای کاهش ناراحتی، تمایل به از بین بردن ضایعات داشته باشند. از بین بردن زگیل تناسلی همچنین خطر انتقال عفونت به شریک زندگی را کاهش می دهد. CDC، توصیه می کند قبل از آغاز فعالیت جنسی، واکسن HPV دریافت شود.HPV احتمال ابتلا به سرطان مقعد و دهانه رحم را افزایش می دهد.

10-    یائسگی:
سوزش واژن ممکن است نتیجه تغییرات یائسگی باشد. تغییرات سطح هورمون ها در بدن زن قبل از ورود به یائسگی می تواند روی واژن تأثیر بگذارد. سوزش واژن یکی از نتایج احتمالی این تغییرات خصوصا در هنگام رابطه جنسی است. سایر علائم شایع ورود به یائسگی عبارتند از:
 - گرگرفتگی؛ 
-  تعریق شبانه؛
-  اختلال خواب؛
 - کاهش میل جنسی؛
 - خشکی واژن؛ 
 -  سردرد؛ 
 - تغییرات خلق و خوی.
برای تسکین همه  علائم یائسگی، درمانی وجود ندارند اما گاهی گزینه هایی مانند هورمون درمانی وجود دارد که پزشک می تواند از آن ها استفاده کند.

11-    لیکن اسکلروز:
 لیکن اسکلروز یک بیماری نادر پوستی است که باعث ایجاد لکه های نازک و سفید بر روی پوست واژن و همچنین خشکی واژن می گردد. این لکه ها به خصوص در اطراف دهانه رحم ظاهر می شوند. این بیماری می تواند باعث زخم دائمی گردد. زنان یائسه بیشتر در معرض ابتلا به لیکن اسکلروز هستند، اما این بیماری در زنان در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد.
اگر به وجود لیکن اسکلروز مشکوکید، به پزشک مراجعه نمایید. پزشک کرم های استروئیدی قوی برای کاهش علائم شما تجویز می کند. همچنین تحت نظارت پزشک باید مراقب عوارض دائمی مانند نازک شدن پوست و زخم ها باشید.

12-    آلرژی (حساسیت):
گاهی ممکن است سیستم ایمنی بعضی از خانم ها، در صورت تماس قسمت تناسلی با مواد خاصی، حساس شود. از جمله این مواد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
 - مایع منی؛
-  اسپرم کش ها ( مایعات موجود در کاندوم که اسپرم ها را از بین می برند و عملکرد پیشگیری از بارداری دارند)؛
 - لاتکس (موادی که بسیاری از کاندوم ها از آن ساخته می شوند)؛
 - ژل K-Y و روان کننده های مشابه؛
-  داروهای موضعی؛ 
 - مواد لاستیکی موجود در دیافراگم های ضد بارداری؛ 
 - برخی از اسپری های بهداشتی زنانه؛ 
 - مواد شیمیایی بهکار رفته در صابون های معطر؛
 - دوش واژینال؛
 - اشیاء حاوی نیکل و روی، مانند زیپ.
درمان حساسیت عمدتا شامل اجتناب از تماس و مصرف ماده تحریک کننده است. آزمایش های مختلفی برای شناسایی عامل حساسیت زا وجود دارد.

درمان سوزش واژن: 

بسیاری از دلایل سوزش واژن نیاز به درمان پزشکی دارد و برای درمان سوزش واژن باید به پزشک مراجعه کرد. با این وجود، بعضی از درمان های خانگی می توانند در جهت درمان سوزش واژن مؤثر باشند. به طور مثال استفاده از کیسه یخ یا کمپرس سرد در منطقه آسیب دیده می تواند به کاهش احساس سوزش کمک کند. پوشیدن لباس زیر نخی و پرهیز از پوشیدن لباس های تنگ و چسبان می تواند به درمان سوزش واژن کمک کند. همچنین اجتناب از مصرف محصولاتی که می توانند باعث تحریک بیشتر ناحیه واژن شوند، مانند صابون های عطری، کاغذ توالت معطر، دئودورانت های بهداشتی یا ضدبارداری های لاستیکی، بسیار حائز اهمیت می باشد.
 

عوارض احتمالی سوزش احتمالی:

برخی از علل سوزش واژن مانند واژینوز باکتریایی یا بیماری های مقاربتی در صورت عدم درمان ممکن است عوارض جدی داشته باشند. بیماری های مقاربتی به ویژه برای خانم های باردار خطرناک می باشند، زیرا می توانند بر روی جنین یا بارداری آن ها تأثیر بگذارند و حتی بعضی از آن ها هنگام تولد می توانند به کودک منتقل شوند. کلامیدیا، تبخال دستگاه تناسلی و تریکومونیازیس همگی با زایمان زودرس مرتبط هستند. در صورت تماس جنسی با شخصی که مبتلا به واژینوز باکتریایی، کلامیدیا، سوزاک و تریکومونیازیس می باشد، فرد را مستعد ابتلا به ویروس HIV می کند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنید؟ 

بسیاری از علائم سوزش واژن به مرور زمان از بین می روند. اما در صورت برطرف نشدن یا شدیدتر شدن این علائم، توصیه می شود به پزشک مراجعه کنید. در بیشتر موارد، پزشک پس از تشخیص عاملی که باعث احساس سوزش شده است، دارو تجویز می کند.
اغلب موارد سوزش واژن بدون اقدام خاصی از بین می رود. هنگامی که علت اصلی درمان شود، علائم دیگر تسکین می یابند. در برخی موارد، بسته به عاملی که باعث احساس سوزش می شود، ممکن است اثرات طولانی مدت و پایدار به وجود آید. اگر شرایط زمینه ای به درستی درمان نشوند، احتمالاً مشکلات طولانی مدت ایجاد می شوند. برای هر کدام از عواملی که باعث سوزش واژن می گردند، یک برنامه درمانی وجود دارد که می تواند علائم را تسکین دهد، یا به افراد کمک کند تا وضعیت خود را مدیریت کنند.