خونریزی در سه ماهه دوم و سوم دوران بارداری

خونریزی در اوایل بارداری بسیار شایع است و حدود 15 تا 25 درصد از زنان باردار در سه ماهه اول خونریزی دارند. با این حال، خونریزی در اواسط تا اواخر بارداری (سه ماهه دوم و سوم) کمتر شایع است و ممکن است نشانه‌ای از یک مشکل جدی باشد.

دلایل خونریزی در نیمه دوم دوران بارداری

علل متعددی برای خونریزی در اواسط تا اواخر بارداری وجود دارد، برخی از آنها جدی نیستند و می‌توانند ناشی از التهاب خفیف، پولیپ خوش خیم دهانه رحم، مقاربت یا معاینه لگن باشند. این موضوع به طور کلی فقط منجر به لکه بینی خفیف می‌شود که در عرض یک یا دو روز متوقف می‌شود. 

با این حال، خونریزی شدیدتر و مداوم، جدی تر از خونریزی خفیف یا لکه بینی است. علل خونریزی شدیدتر ممکن است ناشی از شرایط مربوط به مشکلات دهانه رحم یا جفت باشد. برخی از شایع‌ترین شرایط جدی که می‌توانند باعث خونریزی واژینال در اواسط تا اواخر بارداری شوند را در این قسمت بررسی می‌کنیم. همچنین پیشنهاد می‌کنیم برای اطلاعات بیشتر در این مورد مقاله خونریزی یا لکه بینی در بارداری را نیز مطالعه کنید. 

علت خونریزی در سه ماه دوم و سوم بارداری موارد زیر می‌تواند باشد:

جفت سرراهی

این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که جفت در پایین رحم قرار می‌گیرد و به طور کامل یا ناقص دهانه کانال زایمان را می‌پوشاند. جفت سرراهی در اواخر سه ماهه سوم بسیار نادر است و در حدود 1 در 200 بارداری رخ می‌دهد. خونریزی جفت سر راهی، که می‌تواند بدون درد باشد، یک اورژانس است که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.

جدا شدن جفت

به صورت کلی جفت پس از زایمان و خروج جنین از رحم جدا می‌شود. در حدود 1 درصد از بارداری‌ها، جفت قبل یا در حین زایمان از دیواره رحم جدا می‌شود و خون بین جفت و رحم جمع می‌شود. جدا شدن جفت می‌تواند برای مادر و نوزاد بسیار خطرناک باشد. علائم و نشانه‌های جداشدگی جفت، درد شکم، خونریزی یا عدم خونریزی واضح، رحم حساس و کمردرد است.

پارگی رحم

در موارد نادر، اسکار سزارین قبلی ممکن است در دوران بارداری باز شود. پارگی رحم می تواند تهدید کننده زندگی باشد و نیاز به سزارین اورژانسی دارد. از علائم پارگی رحم، درد و حساسیت در ناحیه شکم است.

همچنین بخوانید: سزارین برای چه افرادی مناسب است؟ 

وازا پرویا یا رگ سرراهی

در این وضعیت بسیار نادر، رگ‌های خونی نوزاد در حال رشد در بند ناف یا جفت از دهانه کانال زایمان عبور می‌کنند. وازا سرراهی می‌تواند برای نوزاد بسیار خطرناک باشد، زیرا رگ‌های خونی ممکن است پاره شوند و باعث خونریزی شدید نوزاد و از دست دادن اکسیژن شوند. 

همچنین هنگامی که کیسه آب پاره می‌شود، رگ ها ممکن است آسیب ببینند و منجر به خونریزی واژنی شوند. کودک ممکن است به حد خطرناکی خون از دست بدهد. تشخیص این واقعه دشوار است اما معمولا با استفاده از سونوگرافی پیش از تولد کودک تشخیص داده می‌شود.

در صورت خونریزی و تغییر ضربان قلب کودک، ناگهان پس از پاره شدن غشا، می توان متوجه این رخداد شد. علائم رگ سرراهی شامل ضربان قلب غیر طبیعی جنین و خونریزی زیاد است.

زایمان زودرس

خونریزی واژینال در اواخر بارداری ممکن است فقط نشانه‌ای از آماده شدن بدن شما برای زایمان باشد. چند روز یا چند هفته قبل از شروع زایمان، پلاک مخاطی که دهانه رحم را می‌پوشاند از واژن خارج می‌شود و معمولاً مقدار کمی خون در آن وجود دارد (که به "نمایش خونی" معروف است). اگر خونریزی و علائم زایمان قبل از هفته سی و هفتم بارداری شروع شد، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید زیرا ممکن است زایمان زودرس داشته باشید. علائم زایمان زودرس شامل انقباضات، ترشحات واژن، فشار شکم و درد در ناحیه کمر است.

سایر علل خونریزی در اواخر بارداری عبارتند از:

عفونت

کلامیدیا، سوزاک و سایر عفونت های مقاربتی (STIs) یا عفونت های دستگاه ادراری (UTIs) می‌توانند باعث خونریزی خفیف شوند. این عفونت‌ها باید توسط ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی درمان شوند.

رابطه جنسی

برخی از زنان بعد از رابطه جنسی دچار خونریزی خفیف می‌شوند. این به دلیل حساس بودن دهانه رحم شما در دوران بارداری است.

آسیب به دهانه رحم یا واژن

معاینه‌های دهانه رحم که درسه ماهه سوم رایج‌تر است و بیشتر انجام می‌شود. دهانه رحم شما ممکن است پس از معاینه لگن یا سونوگرافی واژینال خونریزی کند زیرا به دلیل افزایش هورمون بسیار حساس است.

پولیپ

پولیپ در نتیجه رشد بیش از حد سلول‌های پوشش داخلی رحم (اندومتر) ایجاد می‌شود و با فشار بر پوشش داخلی رحم سبب لکه بینی و خونریزی رحم می‌شود.

سرطان

سرطان باعث رشد زیاد دیواره رحم و ضخیم شدن آن می‌شود. این ضخیم شدن باعث می‌شود که سلول‌های دیواره رحم به طور نامنظم ریزش کنند و خونریزی رخ دهد. همچنین توده های سرطانی با فشار بر دیواره رحم آن را مستعد خونریزی می‌کند.

اولین کاری که پس از خونریزی واژینال در بارداری باید انجام دهید:

1. از آنجا که خونریزی واژینال در هر سه ماهه می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل باشد، با پزشک خود تماس بگیرید. 
2. یک پد بپوشید تا بتوانید میزان خونریزی خود را پیگیری کنید و نوع خون (مثلاً صورتی، قهوه ای یا قرمز؛ صاف یا پر از لخته) را ثبت کنید. 
3. هر بافتی که از واژن خارج می‌شود را برای آزمایش نزد پزشک ببرید. 
4. از تامپون استفاده نکنید و رابطه جنسی نداشته باشید. 
5. سپس با مدارک پزشک خود به پزشکتان مراجعه کنید. اگر روز تعطیل بود و یا به پزشکتان دسترسی نداشتید به اورژانس یک بیمارستان مراجعه کنید.

خونریزی در دوران بارداری چگونه درمان می‌شود؟

ابتدا پزشک شما چندین سوال از شما می پرسد تا علت خونریزی واژینال شما را پیدا کند. برخی از سوالات ممکن است از شما پرسیده شود:

• آیا در بارداری های قبلی خونریزی واژینال داشته‌اید؟
• آیا قبلاً روی رحم یا دهانه رحم خود عمل کرده‌اید؟
• خونریزی شما چقدر شدید است؟
• آیا خون آستر شورت را پر می‌کند؟
• خون چه رنگی است؟
• آیا خون حاوی لخته یا بافت است؟
• آیا درد یا گرفتگی دارید؟
• آیا بیشتر ورزش کرده اید یا ایستاده‌اید؟
• آیا اخیراً زمین خورده‌اید؟
• آخرین بار چه زمانی رابطه جنسی داشتید؟ بعدش خونریزی کردی؟

سپس پزشک شما یک سونوگرافی، آزمایش خون و ارزیابی فیزیکی برای تعیین علت خونریزی شما انجام می‌دهد. گاهی نیز ممکن است تصویربرداری MRI (تصویربرداری تشدید مغناطیسی) را انجام دهند.

برخی از توصیه‌های لازم برای کنترل خونریزی واژینال در دوران بارداری موارد زیر است:

• استراحت و خواب بیشتر
• محدود کردن فعالیت فیزیکی و ورزش های شدید 
• اجتناب از رابطه جنسی
• پرهیز از سفر
• در صورت شدید بودن خونریزی، بستری شدن در بیمارستان یا جراحی
• استراحت دادن بیشتر به پاها و بالا نگه داشتن پاها
• ممانعت از برداشتن اجسام سنگین

و در پایان…

با وجود اینکه احتمال خونریزی بعد از سه ماهه اول به شدت کاهش پیدا می‌کند و بسیاری از عوارضی که نام برده شد در اوایل بارداری عامل خونریزی محسوب نمی‌شود، اما خونریزی در اواخر دوران بارداری جدی‌تر است و ممکن است سیگنال عارضه‌ای درمورد مادر یا کودک باشد. پس باید جدی گرفته شود. مادران باردار باید حتما یک راه ارتباطی اورژانسی با پزشک خود داشته باشند و حتما نزدیکترین بیمارستان با امکانات بالا را در نزدیک محل زندگی شان شناسایی کنند.