هیستروسالپنگوگرافی یا عکس رنگی رحم چیست و چرا تجویز می شود؟

هیستروسالپنگوگرافی یا عکس رنگی رحم تکنیکی است که در طی آن به کمک  نوع خاصی از اشعه ایکس به نام فلوروسکوپی می توان  تصویربرداری از داخل رحم و لوله رحم انجام داد و آن ها را بررسی نمود.  همچنین می توان از عکس رنگی رحم جهت شناسائی برخی از مشکلات ناباروری استفاده کرد. با استفاد از روش فلوروسکوپی امکان مشاهده اندام های داخلی وجود دارد که طی آن رحم و لوله های رحمی از مواد حاجب محلول در آب پر می شوند و رادیولوژیست می تواند با استفاده از مواد فلوروسکوپی ساختار و عملکرد رحم و لوله های رحمی را مشاهده نماید.

موارد کاربرد عکس رنگی رحم: 

مهمترین موارد کاربرد عکس رنگی رحم تشخیص ناباروری، سقط های مکرر، بسته بودن و چسبندگی لوله های رحمی می باشد. همچنین از دیگر موارد کاربرد عکس رنگی رحم می توان به ناهنجاری های ساختاری در رحم، فیبروم رحمی و پولیپ های رحمی اشاره کرد.

اقدامات پیش از انجام هیستروسالپنگوگرافی:   

جهت کاهش درد، بهتر است یک ساعت پیش از انجام hsg از مسکن استفاده نمایید و همچنین مصرف آنتی بیوتیک نیز توصیه می گردد. در رابطه با عکس رنگی رحم و بارداری می توان گفت که بهترین زمان جهت انجام عکس رنگی رحم یک هفته پس از پریود و قبل از تخمک گذاری می باشد زیرا در اینصورت احتمال بارداری و به دنبال آن آسیب به جنین وجود ندارد و میزان اختلالات کاذبی که در نتیجه افزایش ضخامت دیواره رحم ایجاد می شود در این زمان کمتر است و لازم به ذکر است که در هنگام عکس رنگی رحم، فرد نباید هیچ وسیله فلزی از قبیل طلا به همراه داشته باشد.

 مراحل انجام HSG  :

عکس رنگی رحم توسط رادیولوژیست گرفته می شود و مدت زمان انجام عکس رنگی رحم بین 5 تا 30 دقیقه می باشد. بیمار باید به پشت بخوابد و اسپکولوم (وسیله ای جهت معاینه واژینال) توسط رادیولوژیست در داخل واژن قرار داده می شود. دهانه رحم (سرویکس) تمیز می گردد و ماده حاجب به وسیله لوله ای بسیار نازک به نام کانولا وارد رحم می گردد. به طور معمول مایع باید تمام فضای رحم و لوله های رحمی را پر نماید ولی در صورت وجود انسداد، ماده حاجب بخشی از رحم و لوله های رحمی را پر نمی کند. سپس از رحم و لوله های رحمی  با کمک اشعه x-ray  عکس گرفته می شود و پس از عکسبرداری کانولا خارج می گردد. بعد از 24 تا  48 ساعت، عکس رنگی رحم برای پزشک ارسال می گردد.

آیا هیستروسالپنگوگرافی درد دارد؟

یکی از عمده ترین سوالاتی که در زمینه سونو هیستروگرافی به وجود می آید این است که آیا تست HSG  درد دارد؟ که در جواب باید گفت طی گرفتن عکس رنگی از رحم به خصوص در هنگام تزریق ماده حاجب، انقباضات عضلات رحمی می تواند موجب احساس دردی خفیف شود که در مواردی که لوله هاي رحمي مسدود باشند (چسبندگی لوله های رحمی وجود داشته باشد) این درد ممکن است شدیدتر گردد. به همین دلیل بطور معمول سی دقيقه قبل از انجام عکس رنگي رحم، يک داروي مسکن برایتان تجويز می شود تا درد را احساس نکنید.

عوارض عکس رنگی رحم

از مهمترین عوارض هیستروسالپنگوگرافی می توان به درد و انقباض عضلانی اشاره کرد.
خونریزی واژینال خفیف، احساس گیجی و درد های شکمی از دیگر عوارض عکس رنگی رحم می باشند. در موارد بسیار نادر، کاهش و از دست رفتن سطح هوشیاری و گرفتگی عضلانی نیز در بیماران دیده می شود.

خطرات هیستروسالپنگوگرافی: 

از علائم خطر هیستروسالپنگوگرافی می توان به واکنش های آلرژیک، عفونت لوله های رحمی و یا آندومتر اشاره کرد.

علائم عفونت پس از عکس رنگی رحم: 

در صورتی که دچار عفونت شدید حتما به پزشک مراجعه کنید. علائم ابتلا به عفونت عبارتند از 
•    تب؛
•    درد شدید لگنی؛
•    ترشحات واژینال؛
•    تهوع.

موارد منع هیستروسالپنگوگرافی:

از موارد منع هیستروسالپنگوگرافی اسپاسم لوله های رحمی می باشد، زیرا می تواند سبب نتیجه مثبت کاذب شود و همچنین در صورت عدم عبور کاتتر به داخل رحم انجام عکس رنگی رحم توصیه نمی گردد.

مزایای عکس رنگی رحم:

از مهمترین فواید عکس رنگی رحم می توان به غیر تهاجمی بودن آن اشاره کرد، به این معنی که نیاز به عمل جراحی ندارند. همچنین کوتاه بودن زمان انجام این روش، از دیگر مزایای عکس رنگی رحم می باشد. این روش جهت رفع چسبندگی لوله های رحمی نیز بکار می رود.

آیا عکس رنگی رحم نیاز به بیهوشی دارد؟

چنانچه بیمارهنگام گرفتن عکس از رحم و تخمدان همکاری لازم را نداشته باشد ممکن است تشخیص عکس گرفته شده صحیح نباشد، بنابراین انجام عکس رنگی در این افراد، تحت بیهوشی عمومی انجام می گیرد که سبب کاهش انقباض عضلات لگن شده و در این شرایط رادیولوژیست می تواند مانورهای لازم برای عکسبرداری را بدون ایجاد درد در بیمار انجام دهد و از نتایج عکس ها اطمینان داشته باشد.